دستگاه گوارش لوله پر پیچ و خمی است که از دهان شروع شده و به مقعد ختم می شود. به همین علت بیماری های گوارشی طیف زیادی از بیماری ها را شامل می شوند و از تعدد و فراوانی زیادی برخوردارند.
«آپاندیسیت» به التهاب آپاندیس گفته می شود. آپاندیس زائده کوچکی است که به انگشت شباهت دارد و از روده بزرگ به سمت راست شکم امتداد می یابد.
به نظر می رسد که آپاندیس عملکرد ویژه ای ندارد، اما به گفته برخی از محققان آپاندیس به عنوان مخزن باکتریهای سودمندِ روده می‌تواند نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن انسان ایفا کند.
آپاندیسیت باعث ایجاد درد در سمت راست شکم می‌شود. با این حال در برخی افراد، درد از ناف شروع می‌شود و به اطراف منتقل می‌شود. با بدتر شدن التهاب آپاندیس درد نیز افزایش می‌یابد و در نهایت شدید می‌شود.
التهاب آپاندیس ممکن است در همه افراد رخ دهد اما معمولا افرادی که بین سنین 10 تا 30 سال قرار دارند را بیشتر درگیر می‌کند و درصورتی که آپاندیسیت درمان نشود احتمال پاره شدن آن وجود دارد. روش درمانی استاندارد برای آپاندیسِ ملتهب، خارج کردن آن از بدن است.
اگر دچار آپاندیسیت شده اید خطر پاره شدن آپاندیس وجود دارد و پس از ظهور علائم حدوداً 48 تا 72 ساعت بعد این اتفاق خواهد افتاد. ترکیدن آپاندیس می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند. در صورتی که شما یا فرزندان دچارعلائم یا نشانه‌های آپاندیسیت شده اید به متخصص گوارش مراجعه کنید. درد شدید شکم نیاز به توجه و اقدامات پزشکی دارد.
اگر پزشک تشخیص دهد که دچار آپاندیسیت شده اید برای خارج کردن آپاندیس از بدن، شما را در بیمارستان بستری خواهد کرد.
دلایل احتمالی آپاندیسیت
انسداد دهانه آپاندیس که باعث عفونت می‌شود از دلایل احتمالی آپاندیسیت است. باکتری ها به سرعت تکثیر می‌شوند و باعث تورم و التهاب آپاندیس و تجمع عفونت در آن می‌شوند.
درد ناگهانی شکم معمولاً از سمت راستِ پایینِ شکم شروع می‌شود اگرچه در برخی موارد درد ناگهانی از اطراف ناف شروع می‌شود و به سمت راست پایین شکم منتقل می‌شود.
در این زمان با سرفه کردن بیمار، راه رفتن یا هرگونه حرکتی درد بدتر می‌شود. تهوع و استفراغ، از دست دادن اشتها و تب خفیف که ممکن است با پیشرفت بیماری بدتر شود. همچنین یبوست یا اسهال و نفخ شکم از علائم و نشانه‌های آپاندیسیت است. ممکن است با توجه به سن بیمار و وضعیت آپاندیس او، محل درد در بیماران مختلف باشد.
در طول بارداری نیز آپاندیس در سطح بالاتری قرار می‌گیرد ممکن است درد از قسمت فوقانی شکم شروع شود.
عوارض جدی پاره شدن آپاندیس
آپاندیسیت می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. پاره شده آپاندیس باعث پخش شدن عفونت در شکم بیمار می‌شود که به آن پریتونیتیس می گویند.
در صورتی که آپاندیس پاره شود عفونت حاصل از آن باعث تشکیل توده‌های عفونی یا آبسه در شکم می‌شود. پزشک برای تشخیص آپاندیسیت، به بررسی شکم بیمار می‌پردازد و در خصوص علائم و نشانه‌های التهاب آپاندیس از او سوال می‌کند.
روش های تشخیض آپاندیست
روش‌ها و آزمایش هایی نیز برای تشخیص آپاندیسیت مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از این روش ها، بررسی وضعیت فیزیکی شکم برای ارزیابی میزان درد در بیمار است. پزشک برای این کار فشار کمی را بر ناحیه دردناک وارد می کند. هنگامی که فشار به صورت ناگهانی برداشته شود درد آپاندیس بدتر می‌شود که نشان دهنده پریتونیت یا همان التهاب صفاق مجاور است.
همچنین ممکن است به بررسی سفتی شکم یا تمایل بیمار به منقبض کردن ماهیچه‌های شکم هنگام فشار دادن آپاندیس ملتهب بپردازد.
ممکن است پزشک با استفاده از دستکش مخصوص که دارای ماده بی حس کننده است به بررسی رکتوم بیمار بپردازد. زنانی که در سنین باروری قرار دارند به لحاظ وجود مشکلات لگنی مورد بررسی قرار می‌گیرند تا هرگونه مشکلی که باعث درد می‌شود، شناسایی گردد.
در آزمایش خون تعداد گلبول‌های سفید خون شمارش می‌شود که ازدیاد آن‌ها نشان دهنده وجود عفونت است. ممکن است پزشک انجام آزمایش ادرار را توصیه کند تا اطمینان حاصل کند که عفونت مجاری ادراری یا سنگ کلیه باعث درد در بیمار نشده است. ممکن است پزشک برای تایید آپاندیسیت یا پیدا کردن سایر علل درد در بیمار انجام سونوگرافی، سی تی اسکن یا عکسبرداری از شکم را توصیه کند.
درمان آپاندیسیت
درمان آپاندیسیت معمولا شامل جراحی برای برداشتن آپاندیس ملتهب است. پزشک قبل از جراحی به منظور جلوگیری از عفونت به بیمار آنتی بیوتیک می‌دهد. پزشک می‌تواند چند هفته بعد از کنترل عفونت اقدام به جراحی آپاندیس نماید. دو نوع جراحی برای برداشتن آپاندیس وجود دارد.
روش استاندارد برای این کار، آپاندکتومی باز است. جراجی آپاندیس به کمک لاپاراسکوپی یک روش جدیدتر است که دارای تهاجم کمتری می‌باشد.
اگر آپاندیس بیمار پاره شده و عفونت در شکم او پخش شده یا بیمار دارای آبسه باشد انجام آپاندکتومی باز ضرورت می‌یابد. این روش به پزشک اجازه می‌دهد حفره شکم را تمیز کند. بدین منظور پزشک در سمت راست پایین شکم شکافی به اندازه 10 - 5 سانتی متر ایجاد می‌کند و ماهیچه‌های شکم را جدا می‌کند، سپس حفره شکم را باز می‌کند. سپس به کمک ابزار جراحی، آپاندیس را بر می‌دارد.
اگر آپاندیس پاره شده باشد پزشک حفره شکم را با سرم نمکی شستشو می‌دهد. سپس شکم و ماهیچه‌های شکم بیمار را بخیه می‌زند و لوله کوچکی را برای تخلیه مایعات در محل شکاف قرار می‌دهد.
در روش آپاندکتومی لاپاراسکوپی، پزشک شکاف کوچکی را برای ورود لوله لاپاراسکوپ ایجاد می‌کند. سپس برش‌های بیشتری را برای استفاده از سایر ابزارها در طول جراحی ایجاد می‌کند، و از گاز دی اکسید کربن برای بزرگ کردن شکم استفاده می‌کند تا بتواند آپاندیس و سایر اعضای داخل شکم را به خوبی مشاهده کند.
سپس لاپاراسکوپ را وارد و آپاندیس را پیدا می‌کند. با کمک ابزارهای ویژه، آپاندیس را از طریق شکاف ایجاد شده خارج می‌کند. پس از اتمام جراحی، لاپاراسکوپ و سایر ابزارها را از بدن بیمار خارج می‌کند و اجازه می‌دهد دی اکسیدکربن از طریق برش‌های ایجاد شده خارج گردد.
پزشک لوله کوچکی را برای تخلیه مایعات در محل مورد نظر قرار می‌دهد. در این روش زمان بهبودی تسریع می‌گردد و بیمار درد کمتری را متحمل می‌شود و جای زخم کمتری روی پوست او باقی می‌ماند.
این روش درمانی برای افراد مسن یا کسانی که دارای اضافه وزن هستند بهتر است با این حال جراحی لاپاراسکوپی برای همه افراد مناسب نیست.
دوره بهبودی جراحی آپاندیس
معمولا پس از جراحی، بیمار حدود یک یا دو روز در بیمارستان بستری می‌شود. اگر آپاندیس پاره شده باشد دوران بهبود شامل چند هفته یا بیشتر خواهد بود.
برای بهبودی سریع تر لازم است نکاتی را رعایت کنید. از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
اگر برای درمان از روش لاپاروسکوپی استفاده شده است بهتر است به مدت سه تا پنج روز فعالیت خود را محدود کنید. اگر از آپاندکتومی باز استفاده شده است بهتر است به مدت ده تا چهارده روز فعالیت خود را محدود کنید.
در خصوص محدودیت فعالیت و زمان از سرگیری فعالیت‌های روزانه خود از پزشک سوال کنید.
هنگامی که سرفه می‌کنید از شکم خود محافظت کنید. قبل از سرفه، عطسه، خندیدن، یا حرکت، به منظور کاهش درد بالشتی را روی شکم قرار داده و فشار دهید.
اگر داروهای مسکن به کاهش درد کمک نمی کنند با پزشک خود تماس بگیرید. درد داشتن باعث می‌شود فرایند بهبود به تعویق بیافتد و دچار استرس شوید. هرگاه آمادگی لازم را داشتید بلند شوید و به آرامی شروع به راه رفتن کنید وهر مقدار که می‌توانید راه بروید.
در خصوص بازگشت به محل کار یا مدرسه با پزشک خود مشورت کنید. از موقعی که احساس بهبودی می‌کنید می‌توانید به مدرسه یا محل کار خود برگردید.
معمولا کودکان یک هفته بعد از عمل می‌توانند به مدرسه برگردند و پس از دو تا چهار هفته می‌توانند فعالیت‌های خود مانند ورزش یا کلاس‌های خود را از سر بگیرند.
پس از عمل جراحی شما ممکن است به دشواری غذای خود را به طور منظم هضم کنید و در نتیجه پزشک معالج شما ممکن است رژیم غذایی مایع را پس از عمل جراحی برای شما تجویز کند.
در رژیم غذایی مایع شما باید از مصرف جامدات که شامل میوه، سبزیجات، گوشت، غلات سرد، برنج، ماکارونی و آجیل و یا هر ماده غذایی که نیاز به جویدن دارد، اجتناب نمایید. زمان مناسب و بی خطر بودن مصرف مواد غذایی جامد را پس از عمل جراحی دکتر معالج شما تعیین خواهد کرد.
از مصرف غذاهای چرب، شیرین، نفاخ و ادویه دار نیز پرهیز کنید. هنگامی که در مسیر بهبودی هستید بهتر است یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید که حاوی مواد مغذی باشد که مانع از عفونت شود.
117
