این مساله اعتراض شدید بروکسل را به دنبال داشته و تنش بین اتحادیه اروپا و ترکیه بر سر مساله پناهجویان ابعاد جدیدی پیدا کرده است.
در این راستا، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه که روز دوشنبه (9 مارس) به بروکسل مقر اتحادیه اروپا رفته بود تا بتواند ثمره سیاست جدید ترکیه در قبال پناهجویان را به صورت کسب امتیازات قابل توجه مالی و سیاسی از اتحادیه اروپا بگیرد، اما بر خلاف انتظارش نتوانست مقامات اتحادیه اروپا را وادار به قبول خواسته های خود کند و به همین دلیل با عصبانیت میز مذاکره با «اورزولا فون درلاین» رئیس کمیسیون اروپا و «شارل میشل» رئیس شورای اروپا را ترک کرد.
این جلسه به منظور بررسی آخرین وضعیت پناهجویانی که از ترکیه عازم مرزهای یونان شده اند، برگزار شده بود که پس از یک ساعت و چهل دقیقه چانه زنی فشرده طرفین، اردوغان در اعتراض به عدم تخصیص حمایت‌های مالی اروپا از ترکیه در طرح ساماندهی پناهجویان این جلسه را با عصبانیت ترک کرد. اردوغان خواستار تجدید بسته مالی 6 میلیارد یورویی اروپا بود که با مخالفت مقامات اروپایی مواجه شد.
اورزلا فون درلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا پس از این جلسه در یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد: درباره معنی و مفهوم توافق سال 2016 که برای جلوگیری از عبور پناهجویان از ترکیه به اروپا به امضا رسیده و اینکه کدامیک از این مفاد اجرا نشده است با ترکیه اختلاف نظر داریم.
وی در عین حال تصریح کرد که اگر آنکارا اعلام کند که آماده است در تعامل با اتحادیه اروپا، همچون رفتارهای خود این اتحادیه را داشته باشد، بروکسل نیز آماده پاسخگویی به خواسته‌های ترکیه به رغم مخالفت‌هایش با این کشور است.
اردوغان پس از افزایش تنش های نظامی و سیاسی میان ترکیه و سوریه در ادلب در 29 فوریه به منظور فشار به اتحادیه اروپا اعلام کرد که این کشور از این پس نمی تواند مانع ورود پناهجویان به اروپا شود و مرزهای خود را باز می‌کند. پس از اعلام تصمیم دولت ترکیه موج گسترده‌ای از مهاجران این کشور را به مقصد کشورهای اروپایی و به ویژه یونان ترک کردند.
اتحادیه اروپا در مقابل از ترکیه خواست تا به توافق سال 2016 بین بروکسل و آنکارا درباره پناهجویان پایبند باشد. در این توافق از ترکیه خواسته شده است که پناهجویان را در قبال کمک مالی اتحادیه اروپا در خاک خود نگه دارد. اردوغان اتحادیه اروپا را متهم به عدم پایبندی به این توافق کرده است.
اردوغان روز دوشنبه در دیدار با «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو تاکید کرد که لازم است ترکیه «بدون تاخیر» از پشتیبانی‌های هم‌پیمانانش برخوردار شود. اردوغان همچنین در واکنش به سخنان انتقاد آمیز دولت یونان در قبال ترکیه گفت: "این کاری غیرمنطقی است که یک کشور متحد و همسایه، ترکیه را به عنوان مسئول مهاجرت‌های غیرقانونی معرفی کند."
بروکسل با دعوت از اردوغان برای بحث و مصالحه درباره پناهجویان تلاش کرد تا از تکرار بحران پناهجویان در سال های 2015 و 2016 جلوگیری کند. در آن زمان بیش از یک میلیون مهاجر و پناهجو از خاک ترکیه و از طریق یونان و کشورهای حوزه بالکان خود را به کشورهای اتحادیه اروپا به ویژه آلمان رساندند و موجب بروز بحران های اجتماعی و سیاسی در این کشورها شدند.
اتحادیه اروپا بر سر نحوه مقابله با این مساله دچار شکاف بزرگی شد و برخی کشورهای اروپای مرکزی وشرقی عضو این اتحادیه از پذیرش سهمیه مشخص شده برای پذیرش پناهجویان خودداری ورزیدند. در عین حال موج میلیونی پناهجویان موجب افزایش هزینه‌های نظام رفاهی و امنیتی اتحادیه اروپا شدند.
بحران پناهجویان خود به عاملی برای افزایش حمایت‌ها از احزاب راست افراطی مهاجرستیز در اروپا منجر شد. اکنون بروکسل با یادآوری بحران قبلی پناهجویان در صدد عدم تکرار آن است. آنکارا مصمم است که در قبال اجابت خواسته اتحادیه اروپا دستاوردهای قابل توجهی کسب کند. با این حال توقعات و خواسته های اردوغان از اتحادیه اروپا خواسته های حداکثری است که قبول آن از جانب بروکسل بسیار دشوار و حتی ناممکن به نظر می رسد. بدین ترتیب چشم انداز بحران جدید پناهجویان را باید روندی روبه گسترش دانست.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
139/116
بیشتر بخوانید:
واکنش منفی اتحادیه اروپا به استفاده ابزاری ترکیه از پناهجویان/ تحلیل
اعتراض آلمان به اعمال فشار ترکیه بر اروپا از طریق پناهجویان/ تحلیل
هشدار عفو بین الملل درباره شرایط پناهجویان در مرز ترکیه و یونان
