دولت "ترامپ" با اعلام وضعیت اضطراری ملی با دور زدن کنگره بیش از 8 میلیارد دلار تسلیحات به عربستان و امارات و اردن فروخته است. این مساله با مخالفت شدید قانونگداران کنگره و تلاش آنها برای لغو این معاملات تسلیحاتی مواجه شده است.
در این راستا مجلس سنا با اکثریت جمهوری خواهان روز پنجشنبه ۲۰ ژوئن طرحی را که خواستار لغو برنامه ترامپ برای استفاده از اختیارات ویژه جهت فروش سلاح به عربستان سعودی و امارات است، تصویب کرد.
گروهی دو حزبی به رهبری "رابرت منندز" و "لیندسی گراهام" ۲۲ قطعنامه در مخالفت با فروش این تسلیحات به کشورهای عربی ارائه کردند. هر کدام از این قطعنامه‌ها برای ابطال یکی از قراردادهایی است که دولت آمریکا برای فروش سلاح به عربستان و امارات بر اساس اعلام وضعیت اضطراری صادر کرده است.
سناتورها بعد از چندین هفته مذاکره، موافقت کردند تنها سه رأی‌گیری برای تصویب تمامی این قطعنامه‌ها برگزار کنند. در جلسه رأی‌گیری روز پنجشنبه مجلس سنا در سه رأی‌گیری پیاپی،۲۲ قطعنامه مربوط به ممنوعیت فروش سلاح به عربستان سعودی و کشورهای دیگر را به تصویب رساند.
دولت ترامپ پیش از این با اعلام وضعیت اضطراری در 24 مه 2019 به دلیل تنش با ایران، کمیته‌های کنگره را از قصد خود برای فروش بیش از هشت میلیارد دلار تسلیحات به عربستان سعودی، امارات و اردن مطلع کرده بود.
قانونگذران سنا اعم از جمهوریخواهان و دموکراتها در عین حال با رای خود نارضایتی شان از تلاش دولت ترامپ برای کنار گذاشتن کنگره از تصمیمات مربوط به امنیت ملی با توسل به اعلام وضعیت اضطراری را نشان دادند.
رئیس‌جمهوری آمریکا در صورت اعلام وضعیت اضطراری ملی می‌تواند مفاد مندرج در قوانین کنترل تسلیحاتی را نادیده گرفته و بدون مجوز کنگره سلاح بفروشد.
نکته مهم اینکه تصمیم ترامپ برای دور زدن کنگره جهت فروش تسلیحات به دو متحد اصلی واشنگتن در حوزه خلیج فارس یعنی عربستان وامارات با واکنش نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه مواجه شده است.
سناتورجمهوریخواه "لیندسی گراهام" با اشاره به نقش غیر قابل انکار "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی در قتل "جمال خاشقجی" رونامه نگار منتقد عربستانی گفت: در حالی که من عربستان سعودی را به عنوان یک متحد استراتژیک می دانم، اما رفتار "محمد بن سلمان" نیز نباید نادیده گرفته شود. مجلس نمایندگان آمریکا هم که در اختیار دموکرات‌هاست، قرار است مصوبات مشابهی را تصویب کند.
نمایندگان کنگره از کاربرد این تسلیحات علیه غیرنظامیان در جنگ یمن نگران هستند و به وضع حقوق بشر در عربستان از جمله قتل "جمال خاشقجی"، روزنامه نگار منتقد سعودی انتقاد دارند.
کاخ سفید در واکنش به رأی سنا در بیانیه‌ای اعلام کرد که منع فروش این تسلیحات به عربستان سعودی و امارات این پیام را می‌فرستد که ایالات متحده متحدانش را در چنین شرایطی که تهدیدها علیه آنها افزایش یافته، رها می‌کند.
به احتمال زیاد ترامپ این مصوبات را وتو خواهد کرد. سیاست دولت ترامپ همواره حمایت از عربستان بوده چرا که سعودیها یک شریک راهبردی و اقتصادی برای واشنگتن در منطقه و یکی از بزرگترین خریداران سلاح از آمریکا محسوب می شوند.
امارات نیز از شرکای منطقه ای مهم واشنگتن بوده و سالانه مقادیر هنگفتی سلاح از آمریکا می خرد.
از این رو دولت ترامپ تمایلی به اینکه از سطح روابط خود با عربستان و امارات بکاهد، ندارد. ترامپ بارها با تحقیر رژیم سعودی، عربستان را به مثابه گاوی شیرده توصیف کرده و به همین دلیل در نخستین سفر خارجی خود به ریاض رفت و قراردادهای تسلیحاتی به ارزش 110 میلیارد دلار با رژیم سعودی امضا کرد.
این در حالی است که روند مشابهی نیز در بریتانیا وجود دارد و دادگاهی در لندن با صدور حکمی، فروش سلاح به عربستان از سوی دولت این کشور را غیرقانونی خوانده است.
139/118
نویسنده: آتوسا دینیاریان
بیشتر بخوانید:
سنای آمریکا به لغو برنامه "فروش اضطراری" سلاح به عربستان و امارات رای داد
