در سال 2003 میلادی، جمهوری اسلامی ایران در سی امین اجلاس وزرای خارجه کشورهای اسلامی در تهران پیشنهاد کرد تا به دلیل جایگاه محوری مساجد و اهمیت نقش این مکان های مقدس در وحدت و همدلی مسلمانان، روزی را به عنوان روز جهانی مسجد مشخص کنند.
با چنین تصمیمی شرکت کنندگان در این اجلاس مصوب کردند که 21 اوت هر سال یعنی سالروز به آتش کشیدن مسجدالاقصی از طرف رژیم صهیونیستی به عنوان «روز جهانی مسجد» نامگذاری شود.
با این مصوبه از کشورهای اسلامی خواسته شد با هدف ارج نهادن به نقش مساجد و صیانت از آنها به عنوان مکان های توحیدی مقدس، در گرامی داشت این روز تلاش کنند.
در 21 اوت سال 1969 مسجدالاقصی، نخستین قبله گاه مسلمانان و خاستگاه انبیا و اولیای الهی در اقدامی خصمانه توسط یک صهیونیست به آتش کشیده شد تا آثار تاریخی و مذهبی این مسجد شریف محو شود.
از آن پس صهیونیستها تعرضات و هتک حرمت ها به ساحت این مکان مقدس را ادامه دادند تا راه تخریب کامل آن را هموار کنند. اقدام صهیونیستها در آتش زدن مسجدالاقصی با واکنش تند مسلمانان و عالمان دینی در سراسر جهان روبرو شد.
آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره جنایت رژیم صهیونیستی در آتش زدن مسجد الاقصی فرمودند: "حادثه آتش زدن مسجدالاقصی، نشان دهنده جهت گیری همیشگی دنیای استکبار برضد مظاهر و جلوه های هویت مسلمانان است و به همین علت باید در ذهن مسلمانان زنده بماند."
مسجدالاقصی
مسجد، مهمترین نماد اسلام در هر شهر و کشور، اعم از اسلامی و غیر اسلامی است. مسلمانان همه روزه برای انجام نماز به عنوان برترین عبادت خود، به مساجد روی می آورند و در این مکان مقدس، در صفوفی منسجم و هماهنگ، به نیایش با پروردگار یگانه می پردازند.
پیامبر گرامی اسلام، درباره اهمیت مسجد در روایتی نقل می کند که خداوند فرمود: "مسجدها، خانه های من روی زمین هستند. همانگونه که ستارگان برای مردم زمین می درخشند، مساجد نیز برای اهل آسمان (ملکوتیان) نورافشانی می کنند."
به همین دلیل، اسلام برای ساخت مساجد و حضور در آنها، اهمیت و جایگاه خاصی قائل شده است.
یکی از جنبه های اهمیت مساجد در این است که درهیچ دوره تاریخی از صدر اسلام، مسجد صرفاً به عنوان مکانی مقدس برای عبادت محسوب نمی شده است.
بلکه همواره مهمترین رسانه جهت ترویج و انتقال پیام دین بوده است و به واسطه ویژگی های خاص خود نقش مهمی در تبلیغ ارزشهای دینی ایفا نموده است. اگر چه مساجد معمولا در اولین نگاه به عنوان مکان های مقدس و کانون های عبادت و انجام اعمال و مراسم مذهبی در نظر گرفته می شوند، اما از کارکردهای مهم آموزشی و فرهنگی آن در طول تاریخ نمی توان چشم پوشی نمود.
رسول اکرم (ص) برای رساندن پیام نجات بخش خود به مردم و هدایت آنان به صراط مستقیم، دامنه دعوت عمومی خود را با نخستین مسجدی که در مدینه تاسیس شد، گسترش داد.
نخستین مسجدی که در مدینه تاسیس شد، مرکزی برای آموزش، تبلیغ، قضاوت و تدبیر امور سیاسی و نظامی و فرهنگی بود. پس از پیامبر، علی (ع) نیز در نظام تربیتی خود، همچنان شیوه رسول خدا (ص) را در پیش گرفت؛ لذا در آن دوره نیز فعالیت های علمی و آموزشی در مسجد انجام می شد.
آن حضرت در جلسات مختلف، معارف اسلامی را مطرح می کرد و به بحث و گفت وگوی علمی می نشست. پس از شهادت ایشان نیز این خط سیر توسط طرفداران اهل بیت ادامه یافت و به تدریج در بغداد و در سایر نقاط جهان اسلام، مساجد، مدارس و کتابخانه هایی تاسیس شد.
آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص مسجد و هویتی که به مسلمانان می دهد، این چنین بیان می کنند:
"پدید آوردن هویتی به نام مسجد، نخست در قبا و سپس در مدینه، در شمار زیباترین و پرمغزترین ابتکارهای اسلام در آغاز تشکیل جامعه اسلامی است: خانه خدا و خانه مردم، خلوت اُنس با خدا و جلوت حشر با مردم، کانون ذکر و معراج معنوی و عرصه علم و جهاد و تدبیر دنیوی، جایگاه عبادت و پایگاه سیاست، دوگانه های به هم پیوسته ایی است که تصویر مسجد اسلامی و فاصله آن با عبادتگاه های رایج ادیان دیگر را نمایان می سازد.
در مسجد اسلامی، شور و بهجت عبادت خالص با نشاط زندگی پاک و خردمندانه و سالم، در هم می آمیزد و فرد و جامعه را به طراز اسلامی آن نزدیک می کند. مسجد، مظهر آمیختگی دنیا و آخرت و پیوستگی فرد و جامعه در دیدگاه و اندیشه مکتب اسلام است.
با این نگاه، دلهای ما برای مسجد می تپد و از شوق و احساس مسئولیت، لبریز می گردد. امروز در میان مساجد ما کم نیستند آنهایی که می توانند نمایی از این تصویر زیبا و شوق انگیز را به نمایش درآورند."
مسجد قبا
هر ساله آمارهایی از افزایش گروندگان به دین اسلام در غرب منتشر می شود. پویایی و نشاط مسلمانان در جوامع غربی و نقشی که مساجد در ترویج فرهنگ متعالی اسلام به عنوان دینی انسان ساز، کمال طلب، صلح دوست و عدالتخواه دارد را می توان در سخنان تازه مسلمانان یافت.
«شین گایمون» جوان ژاپنی تازه مسلمان شده داستان اسلام آوردن خود را این چنین بازگو کرد: "زمانیکه پا در مسجد شهر موگان گذاشتم، اولین چیزی که حس کردم، آرامش بود. چون کفش‌ها بیرون درآورده می‌شوند، حتی راه رفتن در مسجد نیز آرامش آن را بر هم نمی‌زند و روح آرامش در هر گوشه از مسجد احساس می‌شود. مفهوم عمیق بخشنده و مهربان بودن خدا در اسلام تأثیر زیادی روی من گذاشت و شامل حال من شد و دیدگاه مرا نسبت به اسلام تغییر داد. زمانی که نماز می‌خوانیم، انگار خداوند رو به روی ما ایستاده است و ما با او صحبت می‌کنیم، در نتیجه تمرکز داشتن را یاد گرفته و تلاش می‌کنیم با دورکردن نگرانی‌ها به آرامش برسیم."
کارکردهای متعدد مسجد در ارتباط با بهداشت روان
در واقع، مساجد از اماکن بسیار مهم مذهبی هستند که کارکردهای متعددی را در ارتباط با بهداشت روان برعهده دارند. تحقیقات نشان داده است که حضور در مسجد می تواند در از بین بردن مشکلاتی مانند احساس تنهایی، غم و اندوه و حتی انزوا گرایی بسیار موثر باشد.
گردهمایی های مذهبی در مساجد که مسلمانان در اجرای آن به طور متحد عمل می کنند، پیوندهای عاطفی آنها را تقویت می کند و صمیمیت بیشتری را در بین آنها به وجود می آورد. دوری از انزوا، رهایی از اندوه های جانکاه و احساس توانمندی در همراهی و تعاون با دیگران، همه به طورغیرمستقیم، در زمره درمان های روانی قرار می گیرند که با حضور در مسجد و در پرتو نماز و نیایش باخدا، در کنار جمع صمیمی انسانهای با ایمان تحقق می پذیرد.
همانطور که می دانید اصلی ترین برنامه مذهبی در مساجد، نماز است. نماز شکلی از نیایش با خداست که با هماهنگی و نظم خاصی در قالب حرکات معنا دار فیزیکی و روحی انجام می شود.
مسلمانان با حضور در مساجد و انجام این برنامه مذهبی به شکلی متحد و منسجم، احساس می کنند که همگی تحت عنایت و محبت خداوند هستند. وقتی آنها به طور دسته جمعی در مسجد به نیایش می پردازند، توانمندی و قدرت روحیشان افزایش می یابد و امید آنها به استجابت دعایشان بیشتر می شود.
مساجد این قلب تپنده و حیات بخش جامعه اسلامی، با تربیت نسلی مومن، انقلابی و برآمده از معنویت اصیل اسلامی هسته‌های مقاومت را در سرتاسر دنیا شکل داده اند.
در حقیقت مسجد سنگر مقاومت در برابر توطئه های دشمن و دفاع از ارزشهای الهی است، چرا که سخنرانان و امامان جماعت چه در نمازهای روزانه، و چه نماز جمعه و نماز عیدین، درصدد معرفی دشمنان اسلام و راههای خنثی نمودن توطئه‌ها و برنامه‌های آنان هستند.
همچنین، مساجد در فرهنگ اسلامی، به عنوان مراکزی برای خدمات عام المنفعه نیز محسوب می شوند. تشکیل صندوقهای قرض الحسنه و پرداخت وام به نیازمندان، همچنین برخی کمک های گروهی به خانواده های مستمند و انجام اموری از این قبیل، در مساجد انجام می شوند. این فعالیت ها، علاوه بر تقویت روحیه خیر خواهی و نوعدوستی در میان انسانها، به سلامت روانی آنها نیز کمک خواهد کرد.
مقدسی
117
