سازمان همکاری اقتصادی (اکو) یکی از قدیمی ترین تشکل ها و سازمان های منطقه ای است که با هدف تقویت همکاری های منطقه ای در سال ۱۹۸۵ تشکیل شد، اما بنا به دلایل مختلف از جمله درگیر شدن هر یک از اعضا در جنگ ها و مناقشات منطقه ای، اکو نتوانست در حد و اندازه های واقعی خود ظاهر شود، از اینرو در نشست مشهد که دبیر کل اکو نیز در آن حضور دارد قرار است با همفکری و اتخاذ راهکارهای مناسب، شرایط برای فصل جدیدی از فعالیت های سازمان اکو فراهم شود.
سازمان اکو که ابتدا با مشارکت کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه و با هدف پیشبرد همکاری های اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای عضو تاسیس شد، از سال ۱۹۹۲ با پذیرش هفت کشور جدید شامل افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان، شمار اعضای آن به ۱۰ کشور افزایش یافت.
با این حال سازمان اکو متناسب با ظرفیت های اعضا و به عنوان یک تشکل منطقه ای قدرتمند عمل نکرده است. سازمان اکو، هنوز فاقد ساختارهای منسجم و عملیاتی مانند امور مالی، بانکی، بیمه ای و حمایت های دولتی از تجار و همکاریهای بخش خصوصی است. در حالی که در مقایسه با سایر سازمان های همکاری منطقه ای مانند «آ.سه.آن» در جنوب شرق آسیا، میزان عقب ماندگی اکو کاملا مشهود است.
کشورهای عضو اکو به خصوص سه کشور موسس آن یعنی ایران، پاکستان و ترکیه دارای موقعیت راهبردی و جغرافیایی ممتاز هستتد که به عنوان پل ارتباطی با اروپا، شبه قاره و اقیانوس هند و خلیج فارس و همچنین آسیای مرکزی و قفقاز محسوب می شوند و می توانند نقش مهم و برجسته ای را در امور اقتصادی و ترانزیتی ایفا کنند.
راههای مواصلاتی که امکان انتقال امن و ارزان و فوری کالا را فراهم کند به شدت مورد توجه تجارت جهانی است و کشورهای عضو اکو می توانند چنین نقشی را ایفا کنند.
در این حال، هر یک از کشورهای عضو اکو دارای ظرفیت های مختلفی برای توسعه روابط درون سازمانی است که با همگرایی بیشتر و استفاده از این ظرفیت ها همچون انرژی، صنایع ،دانش بنیان و علمی و فرهنگی، سازمان اکو می تواند به یک تشکل مهم و فعال جهانی تبدیل شود.
بدون تردید سازمان اقتصادی اکو می تواند به عنوان پشتوانه منطقه ای، موقعیت بین المللی اعضای آنرا نیز ارتقا دهد. با توجه به اشتراکات فراوان فرهنگی مذهبی و حتی تاریخی و تمدنی میان اعضای اکو قابل پیش بینی است که این سازمان به سرعت بتواند جایگاه منطقه ای و بین المللی خود را باز یابد.
در همین راستا، برگزاری نشست های کارشناسی و وزرای خارجه سازمان اقتصادی اکو در مشهد این نوید را می دهد که این سازمان فصل تازه ای از همکاری ها را آغاز کند.
نویسنده: مجید وقاری
117
