دو ویژگی «دانش بنیان» و «بومی بودن» باعث شده که توانمندی موشکی ایران در سه دهه اخیر توسعه پیدا کند و امروز هم به حدی از پیشرفت رسیده است که طیف گسترده ای از موشک های بالستیک در اختیار نیروهای مسلح ایران قرار دارد.
در دنیای امروز استفاده از موشک ها به عنوان گزینه مناسبی جهت پاسخ دهی به حملات دشمنان به حساب می آید. به طوری که هزینه و تلفات استفاده از موشک بسیار کم تر از سایر گزینه های نظامی بوده و علاوه بر آن بهره گیری از قدرت موشکی سرعت پاسخ دهی سریع‌تری را به ارمغان خواهد آورد.
نگاهی کلی
امروزه وقتی سخن از موشک‌های ایرانی به میان می‌آید، همگان ناخودآگاه موشک بالستیک شهاب 3 را در ذهن متبادر می‌کنند، اما قدرت موشکی ایران، سال‌هاست که از موشک شهاب 3 فراتر رفته و به نمونه‌های پیشرفته‌تر رسیده که موشک قدر از جمله موارد مهم آن است.
این موشک ادامه تلاش‌ها برای ارتقای موشک شهاب 3 بود که در چند نوع مختلف تولید انبوه شده است. «قدر اچ» و «قدر اف» مهمترین موشک‌های بالستیک کلاس قدر هستند، البته ناگفته نماند که یک مدل گمنام به نام «قدر اس» نیز در جمع موشک‌های قدر وجود دارد که اطلاعات چندانی تاکنون درباره آن منتشر نشده است.
سردار «حسین دهقان» وزیر دفاع وقت در اسفند 1393 با اشاره به تحویل انبوه موشک‌های بالستیک دوربرد قدر و قیام به نیروی هوافضای سپاه گفت: "موشک‌های تحویلی توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را دارد و با توجه به قابلیت‌های تاکتیک پذیری بالا، ماندگاری طولانی در صحنه نبرد و رادار گریزی می‌تواند در هر شرایطی اهداف مورد نظر را منهدم کند."
سردار دهقان با تایید قابلیت نصب سرجنگی هوشمند بر روی موشک‌های دوربُرد نظیر قدر، قیام و سجیل، تاکید کرد: "این سرجنگی روی هر موشکی قابل نصب است. با نصب این سر جستجوگر هوشمند، کلاهک موشک‌های ایران می‌توانند پس از ورود به جو نیز تحت کنترل قرار گرفته و با دقت بسیار بالا، هدف را منهدم کنند."
این موشکها ساخت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح هستند. «قدر اف» از بسیاری جهات مانند دقت بالا در زمان برخورد و یا سرعت بالای حرکت که مانع از هدف قرار گرفتنش شده یکی از موشک‌های منحصربه‌فرد و نقش‌آفرین ایران است.
نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی موشک‌های کلاس قدر را در سه نوع «اچ، اف و اس» در اختیار دارد که این موشکها با بردهای متنوع و دقت بالا، قادرند اهداف را در فواصل مختلف هدف قرار دهند.
موشک قدر نخستین بار در یک رژه سالانه به مناسبت سالگرد آغاز جنگ ایران و عراق رونمایی شد. این موشک در دو نوع «قدر اچ» با برد هزار و 650 کیلومتر و «قدر اف» با برد هزار و 950 کیلومتر تولید شده است.
موشک «قدر اف» یکی از دقیق ترین موشک های بالستیک ساخته شده در داخل کشور بوده که این موشک می تواند اهدافش را با دقت بسیار خوبی هدف قرار دهد.
موشک قدر، مدل بهسازی شده موشک «شهاب 3» است و در باور برخی، این موشک یک موشک دو مرحله‌ای است که مرحله اول آن، سوخت مایع و مرحله دوم، سوخت جامد دارد که به آن امکان داشتن برد هزار و 950 کیلومتر را می‌دهد.
این موشک در مقایسه با «شهاب 3» که نصب وپرتاب آن ساعت‌ها زمان می‌برد، زمان نصب بسیار کمتری دارد و در 30 دقیقه نصب می‌شود. ساخت موشک های پرقدرتی همچون موشک «قدر اف» باعث شده تا کشورهای منطقه و سایر کشور های جهان نگاه ویژه ای به توان دفاعی کشور ایران داشته باشند.
مشخصات انواع موشک قدر
موشک بالستیک «قدر اف» یک موشک دوربرد است که از سوخت مایع استفاده می‌کند. این موشک قادر است اهداف مختلفی را تا شعاع نزدیک 2000 کیلومتری با دقت بالا هدف قرار دهد.
«قدر اف» در حداکثر برد خود قادر است اهداف را در فاصله هزار و 948 کیلومتری و در حداقل بردش در فاصله 500 کیلومتری هدف قرار دهد.
«قدر اف»، 17 هزار و 458 کیلوگرم وزن داشته و با طول 15 متر و 86 سانتیمتری و قطر یک متر و 25 سانتیمتری، کلاهکی معادل 640 کیلوگرم را حمل می‌کند.
به لحاظ وزن و برد نیز، موشک «قدر اف» اگر چه دو هزار کیلوگرم از موشک «شهاب 3» سنگین‌تر است اما در برد، حدود 800 کیلومتر بیشتر از شهاب برد دارد.
طول موشک بالستیک «قدر اف» نیز نسبت به «شهاب 3» تفاوت چندانی نداشته و حدود 15 متر طول دارد. در مورد سر جنگی نیز، وزن سرجنگی «قدر اف» فقط 30 کیلوگرم کمتر از «شهاب 3» است، یعنی 640 کیلوگرم.
حداکثر سرعت موشک «قدر اف» 9 ماخ، سیستم هدایت آن هدایت «اینرسی/جی‌پی‌اس» است.
وجود برخی ویژگی های موشک «قدر اف» نشان می دهد که در ساخت این موشک از تکنولوژی جدیدی استفاده شده است.
این نشان می‌دهد که در تولید موشک «قدر اف» از تکنولوژی جدیدتری در سامانه‌ها استفاده شده است، چرا که با وجود افزایش قابل توجه برد، طول موشک و حتی وزن سرجنگی آن کاهش نیافته است.
وجود برخی از ویژگی های قابل توجه در این موشک باعث شده تا از آن به عنوان موشک «اسرائیل کوب» یاد شود.
به همین منظور برخی از ویژگی های موشک قدر اف عبارتند از:
• دقت بالا در هنگام هدف قرار دادن اهداف
• استفاده از سوخت مایع
• قابلیت حمل کلاهکی به وزن 640 کیلوگرم
• برخورداری از کلاهک های شدید الانفجار مانند: بلاست Blast و بارانی
اما قدر، فقط به نمونه «قدر اف» دوربرد ختم نمی‌شود بلکه نمونه دیگری هم از موشک بالستیک قدر تولید انبوه شده که «قدر اچ» نام دارد.
موشک بالستیک «قدر اچ» در بسیاری از موارد شباهت زیادی به «قدر اف» دارد، دومین عضو پروژه قدر احتمالا وزنی در حدود 15 هزار کیلوگرم، طول تقریبی بین 15 تا 17 متر، قطر بیش از یک متر، توانایی حمل کلاهکی با وزن تقریبی 650 کلیوگرم را دارد و از سوخت مایع برای پرواز استفاده می‌کند، اما از نظر برد، نمونه «قدر اچ» با «قدر اف» حدود 400 کیلومتر اختلاف دارد.
برد «قدر اچ» نزدیک هزار و 700 کیلومتر است، در حالی که «قدر اف» بالغ بر 2 هزار کیلومتر برد دارد. این کاهش برد به احتمال زیاد به دلیل استراتژی نیروهای مسلح کشورمان بوده، اما نکته جالب این است در حال حاضر خانواده موشکی قدر به کلاهک‌های بارشی مسلح شده‌اند و این توان به وجود آمده تا در صورت تهدید، ایران بتواند پایگاه‌ها و شریان‌های اصلی دشمن در اطراف کشور را با کمترین تعداد موشک، اما در وسعت بالا منهدم کند.
موشک بالستیک «قدر اچ» بردی در حدود هزار و 650 تا هزار و 700 کیلومتر داشته و قادر است به خوبی اهداف را در این فاصله مورد اصابت قرار دهد. این موشک نیز از سوخت مایع بهره گرفته است.
درباره موشک بالستیک «قدر اس» نیز اطلاعاتی منتشر نشده اما برد این موشک حدود هزار و 350 کیلومتر است و از سوخت مایع بهره می‌برد.
کلاهک های موشک قدر
امروزه با تلاش‌های متخصصان کشورمان در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، نمونه‌های مختلف موشک بالستیک قدر (اف، اچ و اس) به کلاهک‌های مختلفی از جمله «بلاست» Blast و بارانی تجهیز شده‌اند.
نصب کلاهک‌های بارانی روی موشک‌های بالستیک دوربرد قدر، به معنای این است که وقتی موشک بالای سر هدف برسد، کلاهک موشک باز شده و بارانی از بمب‌های کوچک چندین کیلویی را در حجم بالا در محیط گسترده می‌ریزد.
این کلاهک ها برای مورد اصابت قرار دادن مواضع پهن شده دشمن، باندها و آشیانه‌های فرودگاهی و جنگنده‌های روی باند و همچنین تجهیزات پدافندی و موشکی پخش شده روی زمین کاربرد بسیار خوبی دارند.
سرجنگی خوشه‌ای یا بارانی نوعی از کلاهک‌های مجتمع است که از تعداد زیادی مهمات کوچک تشکیل شده است. این نوع سرجنگی برای پوشش دادن یک منطقه نسبتاً وسیع که اهداف متعددی در آن پراکنده شده اند، مناسب است.
البته مهمات کوچک سرجنگی بارانی موشک‌های بالستیک با بمب‌های خوشه‌ای معمولی که از هواپیماها رها میشوند، ممکن است تفاوتهای ابعادی و عملکردی داشته باشند.
کلاهک‌های بلاست نیز که در موشک قدر قابل نصب هستند همان کلاهک های شدیدالانفجار هستند که با برخورد به هدف، انفجاری با حجم آتش شدید ایجاد کرده و خسارت بالایی به هدف وارد می کنند.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
117
