در این راستا "جوزپ بورل" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه 20 ژانویه در پایان نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا گفت: در این نشست در مورد وضعیت کنونی برجام بعد از فعال شدن ساز وکار حل اختلاف از سوی سه کشور اروپایی، بحث و گفت‌وگو شد.
بورل تصریح کرد، بندهای مربوط به ساز و کار حل اختلاف در برجام ابهاماتی دارد و به همین دلیل طرف‌ها در حال رایزنی در خصوص نحوه اجرای این ساز و کار هستند. به ادعای بورل، «جمله‌بندی برجام در مورد نحوه مدیریت تاریخ ساز و کارروشن نیست؛ از جمله این که این فرصت چه زمانی آغاز می‌شود. این بخشی از ضمیمه دوم است که باید محرمانه روی آن کار شود.» بورل اضافه کرد که نمی‌تواند به این سؤال پاسخ دهد که آیا اکنون ضرب‌الاجل‌های مربوط به ساز و کار حل اختلاف آغاز شده است یا نه.
به نظر می رسد واکنش شدید ایران به اقدام طرف های اروپایی گروه 1+4 درباره راه اندازی سازو کار حل اختلافات که می تواند نهایتا به ارجاع آن به شورای امنیت سازمان ملل و اجرای دوباره و خودکار تحریم ها علیه ایران منجر شود، از دلایل موضع گیری جدید مسئول سیاس خارجی اتحادیه اوپا در زمینه ابهام در زمان آغاز سازو کار حل اختلافات باشد.
در واقع اروپایی ها اکنون قصد دارند به نحوی زمان آغاز اجرایی شدن این سازو کار را به تعویق بیاندازند. این مساله به ویژه با توجه به تهدید تهران درباره خروج از پیمان ان پی تی در صورت ارجاع موضوع هسته ای ایران به شورای امنیت معنا پیدا می کند.
"محمدجواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه با اشاره به رفتار ناموجه و غیرقانونی اروپایی‌ها در قبال برجام اعلام کرد: اگر پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شود، خروج تهران از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (ان پی تی) مطرح خواهد بود.
تروئیکای اروپایی سه شنبه 14 ژانویه در واکنش به گام پنچم کاهش تعهدات برجامی ایران، به طور رسمی از بورل خواستند ساز و کار حل اختلاف توافق هسته‌ای را آغاز کند. این فرآیند در صورت پابرجام ماندن اختلافات میان طرف‌ها، نهایتا می‌تواند وضعیت دو طرف را به وضع پیش از توافق هسته‌ای بازگرداند؛ به این معنی که محدودیت‌های هسته‌ای ایران کنار گذاشته شده و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد که فعلا در وضعیت تعلیق قرار دارد، احیا می‌شوند.
موضع گیری جدید مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حالی است که برخی سران اروپایی چرخشی آشکار به سمت موضع آمریکا در قبال برجام، مبنی بر کنار نهادن آن و توافق جدید با ایران را داشته اند؛ توافقی که به زعم آنها در برگیرنده محدودیت های دائم برای برنامه هسته ای ایران و موضوعاتی مانند برنامه موشکی و سیاست های منطقه ای ایران باشد.
از جمله "بوریس جانسون" نخست‌وزیر بریتانیا به تازگی در اظهاراتی که با استقبال "دونالد ترامپ" رئیس‌جمهوری آمریکا روبه رو شد، تاکید کرد که بایستی توافق برجام را با "توافق ترامپ" جایگزین کرد. امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز هرچند ادعای تمایل برای حفظ برجام را دارد، اما پافشاری کرده که این توافق با توافق‌هایی در خصوص آینده بلندمدت برجام و فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران، به تعبیر وی، تکمیل شود.
این موضع گیری ها نشان می دهد که اروپایی ها در باطن همان خواسته های واشنگتن را در قبال ایران دارند اما در ظاهر بر حفظ برجام تاکید می کنند. با این حال اروپایی ها اکنون بر سر دو راهی سرنوشت ساز اجرای تعهدات خود و یا همراهی با آمریکا قرار دارند.
اروپایی ها اگر واقعا خواهان حفظ برجام هستند باید به جای پیگیری سازو کار حل اختلاف برجام به اجرای تعهدات خود به ویژه اجرایی کردن موثر سازو کار ویژه تعامل مالی و تجاری با ایران موسوم به اینستکس بپردازند.139/118
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
تروئیکای اروپایی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران شدند
تروئیکای اروپایی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران
تاکید چین بر ادامه تلاش‌ها برای حفظ برجام
هشدار روسیه درمورد پیامد اقدامات ضد برجامی اروپا/ تحلیل
