نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (ندسا) در سال های اخیر مسیر توسعه پرشتابی را در زمینه های کمی و کیفی با به خدمت گرفتن انواع شناورها از قایق های تندرو تا ناوچه های موشک انداز و انواع شناورهای لجستیکی و دیگر ادوات از جمله انواع پهپادها در پیش گرفته است.
لزوم تجهیز ندسا به شناورهای بزرگ برای ایفای نقش در مأموریت‌های جدید و مقتدرانه در زمینه حضور در آبهای دور چند سالی است که به عنوان بخشی از راهبرد توسعه‌ای نیروی دریایی سپاه مورد تأکید قرار گرفته و در این زمینه اقدامات مهم و راهبردی و در عین حال مبتکرانه ای با بهره گیری از توانمندی های داخلی صورت گرفته است.
نوآوری‌های جدید دفاعی و رزمی برای ساخت شناورهای سنگین، هم راستا با توسعه انبوه و الحاق شناورهای سبک و تجهیز آنها به آرایه‌های متنوعی صورت گرفته تا بتوانند اقتدار نظامی ایران بر خلیج فارس و دریای عمان را حفظ کرده و در تقابل با دشمنان فرامنطقه‌ای موقعیت برتر را به نیروهای مسلح ببخشند.
از سال 1399 ندسا با یک ابتکار عمل خلاقانه در پی گسترش دامنه عملیاتی خود با به خدمت گرفتن ناوهای اقیانوس پیما برآمده است و در این راستا ناو اقیانوس پیمای شهید رودکی را عملیاتی نمود که علاوه بر ایجاد قابلیت‌های دفاعی موثر و بازدارنده برای کشور، می‌تواند در ماموریت آبهای آزاد هم حافظ دریانوردان و صیادان ایرانی باشد.
نیروی دریایی ارتش نیز در دی 1399 شناور لجستیکی مکران را موسوم به ناو بندر مکران رونمایی کردند و این دو شناور که تجربه خوبی از تغییر کاربری و بهسازی نظامی شناورهای تجاری بودند، دانش ایران در این عرصه را به خوبی نمایش دادند.
رونمایی
در دومین گام مهم در راستای حضور نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آبهای آزاد ، ناو اقیانوس پیمای شهید مهدوی در اسفند 1401 یعنی پس از دوسال از عملیاتی شدن ناو اقیانوس پیمای شهید رودکی در آیینی تحویل ندسا شد تا در راستای توسعه هر چه بیشتر توانمندی دریایی ایران در آبهای فرا منطقه ای مورد استفاده قرار گیرد.
ضمن اینکه ناو شهید مهدوی با توجه به امکانات و قابلیت های خود قادر است در خلیج فارس و دریای عمان نیز به خوبی پشتیبانی ماموریتهای ندسا را بر عهده گیرد.
در دهمین آیین الحاق تجهیزات تخصصی و دفاعی (شناوری) به نیروی دریایی سپاه که با حضور سردار سرلشکر پاسدار «حسین سلامی» فرمانده کل سپاه، سردار دریادار پاسدار «علیرضا تنگسیری» فرمانده نیروی دریایی سپاه و جمعی از فرماندهان ارشد نظامی و مقامات و مسوولان کشوری در بندرعباس برگزار شد، شناور اقیانوس پیمای شهید مهدوی و 99 شناور جدید در کلاس‌های مختلف رونمایی و به توانمندی‌های راهبردی نیروی دریایی سپاه پیوست.
دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری در این مراسم اعلام کرد: دراین مرحله الحاق تجهیزات، شناور پشتیبان رزم به نام «شهید عبدالله قربانی» و ناو اقیانوس پیمای «شهید نادر مهدوی» که شناوری سنگین، چند منظوره و دور برد با قابلیت حمل و عملیاتی کردن انواع بالگردها، پهپادها، شناورهای تندرو موشک انداز و سامانه های موشکی، پدافندی و راداری به سازمان رزم نیروی دریایی سپاه انجام شده است.
این ناو پشتیبانی حاصل یک تغییر کاربری حرفه‌ای شناور بزرگ تجاری و تبدیل آن به یک شناور لجستیکی نظامی است. بازسازی و تغییر کاربری این کشتی توسط متخصصان ایرانی طراحی و عملیاتی شده است.
پیشینه
ناو اقیانوسی شهید مهدوی قبل از انجام تغییرات گسترده در آن و تبدیل به ناو پشتیبانی، یک کشتی تجاری بود که در سال 2000 توسط صنایع هیوندای کره جنوبی ساخته شد و طول آن 240 متر (تقریبا دو برابر ناو شهید رودکی) و عرض آن 32 متر است.
تبدیل یک کشتی تجاری به یک ناو پشتیبانی سنگین موجب صرفه جویی قابل توجهی در سرمایه مالی و سرمایه زمانی می شود. اکنون با عملیاتی شدن ناو شهید مهدوی، عملا ندسا علاوه بر قابلیت‌های رزمی جدید، گستره تازه‌ای از توان ایفای مأموریت‌های دور دست را نیز بدست خواهد آورد تا بتواند با اطمینان خاطر و قدرت بیشتری، مأموریت‌های خود را به آبهای آزاد و اقیانوس‌ها گسترش دهد.
قدرتی که در کنار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌تواند توان بازدارندگی و سیادت دریایی ایران را به شکل بی‌سابقه‌ای ارتقا بخشیده و تضمین‌کننده امنیت خطوط تجاری ایران و نیز تأمین کننده حقوق دریانوردان و صیادان ایرانی در آبهای آزاد خواهد بود.
از سوی دیگر ایران در عرصه ساخت شناورهای بزرگ نظامی با تغییر کاربری و بهسازی شناورهای تجاری، تجربه قابل توجهی کسب کرده است که تلفیق این دانش با ساخت انواع مختلفی از شناورهای کلاس موج، یعنی جماران، سهند و دنا، افق روشنی برای ساختن ناوشکن‌هایی با قابلیت‌ها و ابعاد بسیار بزرگ‌تر را نمایان ساخته است.
نگاهی کلی
ناو اقیانوس پیمای شهید مهدوی به نوعی یک پایگاه دریایی متحرک به طول 240 متر، عرض 32 متر، وزن چهارده هزار تُن، ظرفیت بارگیری 41 هزار تُن است.
تجهیزات و ادوات لازم برای پیمایش دریانوردی 18 هزار مایل دریایی (حدود 33 هزار کیلومتر) با سرعت 18 گره دریایی (سرعت 33 کیلومتر بر ساعت) در این ناو نصب شده است.
ناو شهید مهدوی مجهز به تجهیزات رزم دریایی و هوایی، دارای رادار آرایه فازی سه بعدی، موشک‌های سطح به سطح، سطح به هوا، سامانه های مخابراتی یکپارچه بسیار پیشرفته جنگ الکترونیک (جنگال) و موشک های کروز دریایی با برد بیش از 700 کیلومتر است.
ضمن اینکه این ناو اقیانوس پیما دارای قابلیت حمل و نشست و برخاست بالگردها، پهپادها و آب‌گیری و به آب اندازی شناورهای مختلف را دارد.
در تصاویر منتشر شده از ناو شهید مهدوی جایگاه توپ های آن مشخص است. این ناو 9 قبضه توپ دارد که از نوع «زد یو 23» هستند که توپ دو لول 23 میلیمتری است که توسط اپراتور هدایت می شود.
از این تعداد دو توپ در انتهای ناو، شش توپ در میانه آن و یک توپ هم در جلوترین نقطه ناو قرار گرفتند که پوشش کاملی برای آن ایجاد می‌کند.
بجز توپ های 23 میلیمیتری تعدادی تیر بار سنگین هم در پل فرماندهی این ناو نصب شده اند. در عرشه پشتی ناو شهید مهدوی دو لانچر دوتایی موشک ضد کشتی از خانواده نور قرار گرفته و تعدادی کانتینر هم در جلو و پشت ناو قابل مشاهده هستند.
اهمیت ناو شهید مهدوی
ناو اقیانوس پیمای رزمی، اطلاعاتی و پشتیبانی شهید مهدوی به مثابه یک شهر دریایی متحرک است که با تمام تجهیزات و امکانات لازم آماده انجام ماموریت های اقیانوسی برای ایجاد امنیت پایدار در خطوط مواصلاتی دریایی، حفاظت و صیانت از منابع و منافع ایران، امداد رسانی به ناوگان تجاری و صیادی جمهوری اسلامی و کشورهای منطقه و درخواست کننده و حضور در آبهای دور دست است.
شناور اقیانوس پیمای شهید مهدوی توانمندی های جدیدی برای ایران ونیروی دریایی سپاه پاسداران به ارمغان آورده که به آن اشاره می شود:
نخست، ناو شهید مهدوی علاوه بر قابلیت‌های رزمی که در حوزه‌های مختلف برای نیروی دریایی سپاه به ارمغان می‌آورد، یک قابلیت راهبردی دیگر را هم برای ندسا فراهم می‌کند و آن هم حضور در ماموریت آبهای دور است؛ با الحاق ناو اقیانوس‌پیمای شهید مهدوی به نیروی دریایی سپاه، گستره ماموریتهای ندسا که تاکنون در حوزه خلیج فارس بود، به آبهای آزاد و شمال اقیانوس هند گسترش یافته؛ موضوعی که علاوه بر ایجاد قابلیت‌های دفاعی ویژه برای ایران و بازدارندگی و سیادت دریایی، می‌تواند در تامین حقوق دریانوردان و صیادان ایرانی که در آبهای آزاد هستند نیز موثر واقع شود.
دوم، ایران در ساخت شناور و ناوچه‌های نظامی تجارب گرانبهایی کسب کرده است. اما ورود ایران به تغییر کشتی های تجاری غول پیکر به ناوهای پشتیبانی ، رزمی عملا ایران را در مسیر نزدیک شدن به دستیابی به ناوهای بزرگ با قابلیت پشتیبانی و رزمی مانند انواع ناوهای آبخاکی و هم چنین ناوهای بالگرد بر در آینده نه چندان دور قرار داده است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
