با بروز جنگ ها و رشد تروریسم به ویژه تروریسم تکفیری و نیز تحولات امنیتی در شمال آفریقا و منطقه ساحل بعد جدیدی به درگیری ها و گسترش ناامنی و بی ثباتی در این قاره داده است.
سی و سومین نشست سران اتحادیه آفریقا از روز یکشنبه در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی آغاز شده و تا فردا ادامه خواهد یافت.
ریاست دوره‌ای این اتحادیه در این نشست از مصر به آفریقای جنوبی منتقل شد.
این نشست دو روزه با تمرکز بر چگونگی ایفای نقش بیشتر در حل و فصل درگیری‌های گسترش یافته در سراسر این قاره برگزار شده و از جمله بحران لیبی و حذف سودان از لیست تروریسم مورد بحث و گفت وگوی سران قرار خواهد گرفت.
این نشست تحت عنوان "خاموش کردن سلاح‌ها" برگزار می‌شود و در توضیح آن آمده است که "مقام‌های اتحادیه آفریقا به خوبی از ناکامی شان برای دستیابی به اهداف مصوب 2013 برای پایان دادن به تمام جنگ‌ها در آفریقا تا سال 2020 آگاه هستند.
"موسی فکی محمد" رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا پیش از این نشست در جمع وزرای خارجه آفریقایی، تصویر تاریکی از شرایط امنیتی این قاره به تصویر کشید و به تهدیدهای افراط گرایان که از ساحل تا سومالی گسترش یافته است، اشاره کرد.
به گفته موسی فکی محمد: از دست دادن فرصت "خاموش کردن سلاح‌ها" پیچیدگی شرایط امنیتی در آفریقا را بیش از پیش آشکار می کند.
تمرکز بر مساله گسترش درگیری‌ها در نشست سال جاری، نشانگر عبور از دستور کارهای چند سال اخیر اجلاس سران است که معطوف به اجرای اصلاحات اتحادیه آفریقا از جمله ساختار بودجه آن و ایجاد یک منطقه تجارت آزاد به گستردگی این قاره شده بود.
هم اکنون کانون های متعدد درگیری و ناامنی در آفریقا وجود دارد. فعالیت های تروریست‌های تکفیری در شاخ آفریقا با اقدامات گروه الشباب هم چنان قربانیان زیادی می گیرد.
در نیجریه نیز به عنوان یکی از بزرگترین و پرجمعیت ترین کشور آفریقایی گروه ترویستی بوکوحرام دامنه فعالیت‌های خود را نه تنها در داخل این کشور بلکه به کشورهای مجاور نیز گسترش داده است.
در منطقه ساحل نیز گروه‌های تروریستی تکفیری در چندین کشور از جمله مالی، نیجر و کامرون فعالیت زیادی دارند.
در شمال آفریقا کشور لیبی از سال 2011 و سرنگونی رژیم قذافی، دچار درگیری های گسترده داخلی شده است.
این درگیری ها که اکنون بین دولت وفاق ملی به نخست وزیری "فائز السراج" و دولت شرق لیبی و نیروهای تحت امر "خلیفه حفتر" تحت عنوان ارتش ملی لیبی است، اکنون ابعاد منطقه ای و بین المللی پیدا کرده و به رغم تلاش های سازمان ملل برای کنترل آن و ایجاد راه حلی سیاسی، اما خلیفه حفتر عملا دامنه عملیات نظامی خود را گسترش داده و خواهان یکسره کردن کار دولت وفاق ملی و بدست گرفتن کامل زمام این کشور نفتی است.
به رغم اینکه اخیرا پیشرفت‌هایی در زمینه پایان دادن به درگیری های داخلی در برخی کشورهای آفریقایی مانند جمهوری آفریقای مرکزی و سودان ایجاد شده است، اما ادامه جنگ های داخلی در کشورهایی مانند لیبی و سودان جنوبی با بحران‌های جدیدی از جمله در منطقه ساحل هم چنان چشم انداز امنیتی ناخوشایندی را فراروی آفریقا قرار می دهد.
"کریل رامافوسا" رئیس جمهور آفریقای جنوبی که ریاست اتحادیه آفریقا را از"عبدالفتاح السیسی" رئیس جمهور مصر در نشست سران تحویل گرفت به خوبی از این چالش‌ها مطلع است.
رامافوسا در اواخرژانویه 2020 در سخنانی خطاب به دیپلمات‌های مستقر در آفریقای جنوبی هشدار داد، درگیری ها در آفریقا همچنان مانعی بر سر راه توسعه این قاره است.
اگر اتحادیه آفریقا بخواهد نقش مهمی در حل و فصل مناقشات آفریقا داشته باشد، باید بر اختلافات داخلی و عدم تأمین اعتبار کافی برای مأموریت‌های صلحبانی غلبه کند.
به گفته "نالدی پاندور" وزیر امور و همکاری های بین‌المللی آفریقای جنوبی: اتحادیه آفریقا باید در مواجه با درگیری‌ها فعال‌تر باشد نه اینکه کار را به قدرت‌های خارجی بسپارد.
به نظر می رسد یکی از اولویت‌های رامافوسا به عنوان رئیس دوره ای جدید اتحادیه آفریقا این است که این اتحادیه نقش بزرگتری در فرایندهای صلح مرتبط با لیبی که از سوی سازمان ملل هدایت می‌شود، ایفا کند.
نویسنده: سید رضامیرطاهر
133/117
بیشتر بخوانید:
تلاش آفریقا برای مبارزه با تروریسم/ تحلیل
هشدار گوترش درخصوص پیامدهای تروریسم در آفریقا/ تحلیل
تلاش فرانسه برای مداخله نظامی در غرب آفریقا
