سپیده دم پانزدهم شعبان سال 255 هجری قمری طفلی پاک با ولادتش جهان را غرق نور، و هستی را غرق سرور نمود.
سال ها بود که هستی در انتظار چنین لحظه ای بود. کودکی که آن روز پا به عرصه گیتی نهاد، چشم و چراغ خاندان امامت و ره پویان این راه مقدس است. نامش هم نام رسول خدا صلی الله علیه و آله و کنیه اش نیز هم کنیه اوست. از پدری معصوم و مادری پاک و عفیف زاده شد. پدرش امام یازدهم شیعیان امام حسن عسگری علیه السلام و مادرش نرجس نام دارد.
«بقیة اللّه» نامیده شده زیرا که وجود پر فیض و ذخیره بزرگ الهی است که برای برچیدن بساط ظلم و بیدادگری در جهان و برافراشتن پرچم عدل و داد نگه داری شده است.
قائم نیز از القاب اوست. او قیام کننده برای برقراری عدل و داد است. او "مهدی موعود" نجات بخش جهان است. این روز را غرق در شادی و سرور می کنیم باشد که چشم جهانیان به ظهورش روشن شود.
مژده دادند که بر ما گذری خواهد کرد
نیت خیر مگردان که مبارک فالی است
با فراز و نشیبهای جهان در طول تاریخ روشن است که همه انسانها نسبت به این پدیده عظیم و شگفت آور احساس نیاز معنوی و قلبی کرده اند چون تاریخ از ابتدا تاکنون و از امروز تا لحظه طلوع آن خورشید جهان تاب با ظلم و بدی و پلیدی آمیخته بوده است.
همه کسانی که از ظلم و بیداد رنج برده اند با یاد ولادت این منجی عظیم تاریخ و بشر در دلشان امید به وجود می آید، بویژه آنکه همه ادیان و مذاهب عقیده دارند که یک منجی و یک دست مقتدر الهی در مقطعی از تاریخ خواهد آمد و در نجات بشر از ظلم و جور معجزه گری خواهد کرد. اما در این نگرش مشترک مهمترین تفاوت شیعیان با دیگر فرق اسلامی و غیر اسلامی این است که این شخص عظیم و عزیز را می شناسند نام و تاریخ ولادتش را می دانند پدر و مادر گرامیش را می شناسند. به همین دلیل شیعیان در اعتقاد خود راسخ تر بوده و انتظار و توسلشان زنده تر و پرشورتر و با معناتر و با جهت تر است.
آمده است که مهدی موعود (ع) در چهره مردی خوش صورت و زیبا ظاهر می شود. پیشانیش باز و نورانی است. لباس و دستار آخرین فرستاده الهی حضرت محمد (ص) همراه اوست. پیامبر او را "طاووس اهل بهشت" خوانده است. او عصاره همه خوبی ها و آیینه تمام نمای پیامبرانی است که از سوی خداوند برای هدایت بشر برانگیخته شدند. از این رو منش و خلق و خوی عالی پیامبران در وجود او متجلی است. همه را فرا می خواند و چنین بانگ بر می آورد که «انا بقیه الله» «من ذخیره خدا هستم» او با یاری خداوند بر دشمنان و ستمکاران غلبه می یابد و همه را زیر چتر عدالت فراگیر خود قرار می دهد. به فرموده امام حسین علیه السلام: "آن گاه که برپا دارنده عدالت ـ امام مهدی(عج) ـ قیام کند، عدالتشْ نیکوکار و بدکار را فرا می گیرد."
«هانری کربن» مستشرق فرانسوی می نویسد: "به عقیده من مذهب تشیع تنها مذهبی است که رابطه هدایت الهیه را میان خداوخلق برای همیشه نگهداشته و بطور استمرار و پیوستگی ولایت را زنده و پا برجا می دارد. در مذهب تشیع او (مهدی عج) حقیقتی زنده است که هرگز نظر علمی نمی تواند او را از خرافات شمرده و از لیست حقایق حذف نماید. آری تنها مذهب تشیع است که به زندگی این حقیقت لباس دوام و استمرار پوشانیده و معتقد است که این حقیقت میان عالم انسانی و الوهی برای همیشه باقی و پا برجاست یعنی با اعتقاد به امام زنده غایب."
قرآن کریم در آیه 28 سوره قصص اشاره به آن دارد که در آخرالزمان و در پایان جهان و قبل از قیامت شخصی ظهور می کند که برنامه اش همان برنامه پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.
برنامه و هدف پیامبر برای جهان لطف و رحمت در پرتو دین بود این مأموریت به طور کامل به دست مهدی (ع ) و یاران صالحش انجام می گیرد. همچنین خداوند در آیه 55 سوره نور وعده کرده است دین الهی اسلام را به دست بندگان صالح خود در سراسر جهان نشر بدهد می فرماید: "خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند وعده می دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آن ها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده پا برجا و ریشه دار خواهد ساخت..."
امام مهدی (ع) غایب است اما حضوری ملموس در زندگی انسانها دارد. شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: "چگونه مردم از حجت غایب بهره میبرند؟" فرمود: "همان گونه که از آفتاب زیر ابر بهره میبرند."
در این روایت امام از یکسو به اصل بهره برداری مردم از نور و گرما و اشعهی مفید خورشید اشاره می کند که در روزهای ابری بر زمین میتابد و از سوی دیگر کمتربودن مقدار آن بهره نسبت به روزهای آفتابی را توجه می دهد. همان گونه که در روزهای آفتابی بهرهی مردم از آفتاب بیشتر است در عصر ظهور نیز بهره آنان از برکات وجود امام معصوم بیشتر خواهد.
طبرسی در کتاب احتجاج خود داستانی از نامه امام زمان (عج) به شیخ مفید نقل میکند. امام در بخشهایی از آن نامه آورده اند: "سلام بر تو اى دوست مخلص در دین که در اعتقاد به ما با علم و یقین امتیاز دارى... از عهدشکنیها و پشت سر گذاشتن عهد و پیمانها با اطلاعیم؛ گویی اینها از لغزشهای خود خبر ندارند با همه گناهان ما هرگز امور شما را مهمل نگذاشته شما را فراموش نمیکنیم و اگر عنایات و توجهات ما نبود مصائب و حوادث زندگی شما را در بر میگرفت و دشمنان شما را از بین میبردند پس از خداوند بترسید و تقوا پیشه کنید و به خاندان رسالت مدد رسانید. در برابر فتنههایی که پیش میآید و البته عدهای در این آزمایش و برخورد با فتنهها هلاک میشوند مقاومت کنید و البته همه اینها از نشانههای حرکت و قیام ما هست. اوامر و نواهی ما را متروک نگذارید و بدانید که علیرغم کراهت و ناخشنودی کفار و مشرکان "خداوند نور خود را تمام خواهد کرد." وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ ... (اشاره به آیه ۸ صف) (احتجاج طبرسی، ج. ۲، ص. ۴۹۶)
شناخت و معرفت به موعود جهانی مایه حیات قلوب انسانها و بازیابی بشر به عرصه حیات معقول انسانی است. حضرت مهدی علیه السلام به عنوان یک انسان کامل چون مظهر کمال و اسم اعظم خداوند است همه برکات را به همراه دارد و به تنهایی همچون آب حیات بخش و زندگی آفرین است. او با ظهورش دلها و زمینهای مرده را احیاء میکند. از این رو در فرهنگ اسلامی تنها اعتقاد به منجی و انتظار فررسیدن چنین روزی کافی نیست.
وظیفه بشر آماده کردن زمین و زمینه دل خویش به حضور مبارک آن حضرت است به فرموده امام صادق (ع) "هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم قلمداد شود باید منتظر واقعی باشد و در این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند. پس چنان چه در این حال بمیرد و پس از مردنش قائم (عج) به پا خیزد پاداش او هم چون پاداش کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است؛ ..."
113/116