هنر معماری و فرهنگ ایرانی/ مجله فرهنگی

رونق و اعتلای معماری در ایران باستان، گواه آن است که این سرزمین از کانون های نخستین شهرسازی و نیز سد سازی و مهندسی بوده است.

اینک صدها بنا، در جای جای ایران و سایر کشورهایی که یا در محدوده مرزهای قدیم ایران بوده اند و یا معماران ایرانی درآنجا هنرنمایی کرده اند، به چشم می خورد که هریک نمونه ای از هنر معماران ایرانی است .

در نوشته های باستان شناسان، گذشته تاریخی معماری ایرانی به شش هزارسال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. " آرتور پوپ "  Arthur Pope از ایران شناسانی است که بر این نکته تاکید دارد و می گوید: " معماری ایران طی تاریخ طولانی خود، بر سه اصل استحکام، آسایش، و انبساط پایه گذاری شده است و معماران ایرانی، ‌اصالت طرح و سادگی توام با تزئین را در ساخت بناها رعایت می کردند. "

تحسین "پوپ" درواقع صدایی است که تاریخ آن را بارها تکرار و تائید کرده است. تالارها، شبستانها و ستونهای تخت جمشید، ایوان مداین یا طاق کسری در تیسفون در نزدیکی بغداد، آثار تمدن باستانی در بلوچستان ایران و پاکستان، ساختمان های کهن در مرو، طاق بستان در کرمانشاه، مساجد تاریخی اصفهان، تاج محل در هند، و هزاران بنای دیگر، آثار گرانقدری در پرونده معماران این سرزمین کهن است.

معماری این آثار، اگرچه در اغلب موارد، ساده است، ولی دارای ویژگیهایی است که می توان آنها را بنیاد معماری ایرانی دانست. این ویژگیها طی هزاران سال در ترکیب با فرهنگهای گوناگون، بسیار متنوع و پربار شده و اینک معماری ایرانی ازجمله مکاتب مهم معماری در سطح جهان به شمار می رود .

مروری بر خطوط اصلی معماری ایران از آغاز تاریخ مدون این سرزمین تاکنون، درواقع گشاینده شاهراهی است که به قلب تمدن کهن ایران می رسد .