درپی دستگیری «واقف خاچاطوریان» دولت ارمنستان به دادگاه اروپا شکایت کرده است. به گفته مقامات ایروان، خاچاطوریان بیمار است و برای دریافت کمکهای پزشکی باید به ارمنستان تحویل داده شود. در مقابل، مقامات باکو تاکید کرده اند به درمان خاچاطوریان در جمهوری آذربایجان ادامه خواهند داد.
مقام های دولت الهام علی اف، خاچاطوریان را به مشارکت در نسل کشی آذری زبان ها در دهه 1990 میلادی متهم کرده اند. الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان در گفتگوی تلفنی اخیر خود با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفت:« باکو به ادغام دوباره ساکنان ارمنی آذری در قره باغ مصمم است.»
این اظهارات رئیس جمهوری آذربایجان به این معنی است که مقامات باکو قصد دارند پیش از همه پرسی حق تعیین سرنوشت در قره باغ، اتباع آذری زبان را به قره باغ انتقال دهد که با این اقدام، ارامنه قره باغ ارمنستان دراقلیت قرار خواهند گرفت.
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان پیش از این گفته بود: «ایروان آماده به رسمیت شناختن منطقه مورد مناقشه قره باغ کوهستانی به عنوان بخشی از اراضی جمهوری آذربایجان است. به شرط آن که حقوق و امنیت ارامنه در منطقه نیز به رسمیت شناخته شود.»
در دو سال گذشته اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان ابعاد گسترده تری به خود گرفته اختلافاتی که از ابتدا وجود داشته است. اما اختلافات طرفین مناقشه قره باغ به دلیل دخالت های بیگانگان از روند نامطلوب تری برخوردار شده است. برخی از کشورها درپی آن هستند که در منطقه قفقاز، آشوب و بی ثباتی ایجاد شود.
برخی از دولت ها نیز در پی آن هستند بخش هایی از اراضی منطقه قفقاز جنوبی را به نام کشور خود سند بزنند و به اصطلاح ژئوپلتیک منطقه را در جهت منافع ملی خود تغییر دهند. رژیم نامشروع اسرائیل که بنابر دعوت شخص الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در حاشیه مرزهای ایران اردو زده، مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه در پی ناامن سازی منطقه قفقاز جنوبی است.
مقام های دولت علی اف و اردوغان نیز به دنبال آن هستند تا با کمک های بیگانگان، پای روسیه را از منطقه قفقاز قطع کنند و مانع گسترش نفوذ فرهنگ ایران زمین به اراضی پیشین خود گردند.
در این زمینه، تغییر ژئوپلتیک منطقه و محدودسازی مرزهای ایران و ارمنستان، می تواند ضمن نابودی کامل ارمنستان، حضور ترکیه را در قفقاز و آسیای مرکزی تقویت کند. در همین زمینه، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در دیدار با وزیر خارجه جمهوری آذربایجان، دالان موسوم به زنگزور را حق حاکمیتی دولت باکو قلمداد کرده است.
جیحون بایرام اف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان در جریان سفر اخیر خود به ترکیه با همتای ترک خود دیدار کرد. هاکان فیدان در نشست خبری مشترک ، بدون اشاره به توافنامه ده ماده ای ماه نوامبر سال 2020 میلادی، دالان لاچین را متعلق به جمهوری آذربایجان خواند و گفت: «دولت الهام علی اف هر اقدامی که لازم بداند انجام می‌دهد و گرفتن آن بزرگترین حق حاکمیتی این کشور است.»
وزیر خارجه ترکیه، در بخش دیگری از سخنان خود مدعی شد: «افتتاح کریدور زنگزور یک رویداد ویژه در دوره جدید است. این دیپلمات ارشد ترک همچنین در اظهارات قابل تاملی، برقراری ثبات در منطقه را به عقد یک توافقنامه صلح جامع میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان و افتتاح مسیر ارتباطی زنگزور مشروط کرد.»
این اظهارنظرها یک نمونه کوچک از دخالت های بیگانگان در امور داخلی جمهوری آذربایجان است. نکته جالب در زمینه اظهارات مقام های ترکیه در دیدار با مقام های آذری، اظهارنظرها بر اساس منافع ملی ترکیه است. در حالی که هزینه های هر گونه بی مهری های دولت ها را باید مردم این منطقه پرداخت کنند.
اظهارات اخیر هاکان فیدان مانند آن است که فردی بگوید، ایران در تمامی هفده شهر قفقاز حق حاکمیتی دارد. یا این که ترکیه در تمامی کشورهای عربی و اروپایی حق حاکمیتی دارد. طبیعی است که اظهارنظرهای وزیر امور خارجه ترکیه خوشایند طرف آذری است زیرا احساس قدرت از سوی یک حاکمیت دیکتاتوری که دستاوردی برای ملتش نداشته است، غرور کاذب و موقتی برای طرف آذری به همراه خواهد داشت.
مشابه همین اظهارنظرهای عجیب و منفعت جویانه در هفته های اخیر بارها از سوی مقام های رژیم صهیونیستی ابراز شده است. در همین ارتباط ، محسن پاک آیین، سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان اظهارات اصولی و منطقی مطرح کرده است.
این دیپلمات معتقد است: «صلح پایدار و دائمی در صورتی محقق خواهد شد که پیش از هر چیز به تمامیت ارضی کشورها احترام گذاشته شود. هر قراردادی که تحت این شرط منعقد شود، قرارداد دائمی خواهد بود. ثانیاً مرزهای بین المللی نباید تغییر کند. اگر این مرزها تغییر کند باعث درگیری های جدیدی می شود و در نتیجه منطقه ناامن خواهد شد.»
در یک جمعبندی کلی باید گفت که اظهارنظرهای خام و ناپخته مقام های دولت اردوغان نه تنها منافعی برای دولت و مردم مسلمان منطقه نخواهد داشت، بلکه بی ثباتی را در قفقاز جنوبی تشدید می کند. امری که می تواند خوشایند دولت های غربی به رهبری آمریکا باشد و شرایط سختی برای روسیه در این منطقه فراهم کند. بدیهی است که در صورت بروز هر گونه ایجاد آشوب در منطقه، موضوع تجزیه طرف های یورش برنده و ایجاد کننده جنگ، دور از ذهن نخواهد بود.
نویسنده: طالبی
116
