ورزشکاران ایران در آوردگاه جهانی المپیک

نسرین مقدم- نخستین دوره بازی های المپیک در 776 پیش از میلاد توسط یونانی ها برگزار شد. در این المپیک تنها یک رقابت وجود داشت که آن هم در دوی سرعت بود. زنان، هرگز اجازه نداشتند تا در این بازی ها با هم رقابت کنند یا آنها را تماشا کنند، زیرا بازی ها به زئوس اختصاص داشت و زئوس نزد یونانیان، مذکر بود.

دوره چهار ساله بین بازی های المپیک، یک المپیاد نامیده می شد.

برای 1170 سال، یونانی ها هر چهار سال یک المپیک داشتند که به تدریج و با گذشت زمان گسترش پیدا کرد و تغییر یافت.

به تدریج ورزش های دیگری نیز به المپیک اضافه شد که شامل کشتی، بوکس، پرش ارتفاع، پرتاب نیزه، پرتاب دیسک، مسابقه پیاده روی، کشتی و مسابقات اسب سواری می شد.

مسابقات المپیک در 394 بعد از میلاد به وسیله امپراتور بیزانس، تئودوسیوس دوم، متوقف شد. بازی های المپیک با الهام ازاین پیشینه، رسماً از سال 1896  درآتن دوباره آغاز شد و پس از آن هر چهار سال یک بار در نقاط مختلف جهان برپا شده و فقط سه دوره به دلیل جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم برگزار نشده است.

شعار المپیک اینست:  Citius, Altius, Fortius ، سیتیوس، آلتیوس، فورتیوس. که معنی آن سریع تر، بالاتر و قوی تر است.

رشته هایی که در المپیک تابستانی بازی می شوند، عبارتند از: تیراندازی، بدمینتون، بیسبال، بسکتبال، بوکس، قایق رانی با کانو (قایق باریک بدون سکان و بادبان)، دوچرخه سواری، شیرجه، اسب سواری، شمشیربازی، فوتبال، ژیمناستیک، هندبال، هاکی، جودو، کایاک (قایق پارویی اسکیموها)، مسابقه دو ماراتن، ورزش های پنج گانه یونان قدیم، پینگ پونگ، قایق پارویی، کشتی بادبانی، تیراندازی، تکواندو، تنیس، مسابقات دو و میدانی (دو، پرش و پرتاب)، ورزش سه گانه(شنا، دوچرخه سواری و دوصحرنوردی)، والیبال، واترپولو، وزنه برداری، کشتی ( آزاد و فرنگی).

پرچم بازی های المپیک پنج حلقه به هم پیوسته به رنگ های آبی، زرد، سیاه ، سبز و قرمز بر روی یک زمینه سفید است. حلقه ها نماد پنج بخش جهان هستند که در المپیک به هم می پیوندند. این پنج بخش جهان عبارتند از: آفریقا، آمریکا، آسیا، استرالیا و اروپا.

سی و یکمین دوره بازی های المپیک 2016  ریو با برپایی مراسم افتتاحیه زیبا اما طولانی در ورزشگاه ماراکانا و با حضور بیش از 10 هزار ورزشکار از 206  کشور جهان آغاز شد. 

«دنیای جدید»  شعاری است که مسئولان ساماندهی المپیک و پارالمپیک 2016 برای این بازی‌ها در نظر گرفته‌اند.

«توماس باخ» رئیس کمیته بین‌المللی المپیک درباره این شعار می گوید: این همان چیزی است که جنبش المپیک به دنبال آن می‌رود، یعنی تغییر جهان برای ساختن یک دنیای بهتر. شما اینجا در ریو یک تجربه بزرگ خواهید داشت، چرا که شما یک ریودوژانیروی متفاوت قبل و بعد از بازی‌ها خواهید داشت، یک شهر جدید و بهتر. 

 در المپیک 2016 ریودوژانیرو 306  مدال طلا در مجموع 28  رشته ورزشی توزیع خواهد شد که بیشترین توزیع مدال‌ها به دوومیدانی اختصاص دارد. در این دوره از مسابقات در دوومیدانی 47 مدال و در شنا 34  مدال طلا توزیع می‌شود. در رتبه‌های بعدی کشتی، دوچرخه‌سواری و ژیمناستیک قرار دارند که در هر کدام 18 مدال طلا توزیع می‌شود.

علی رغم تمام شکوهی که برپایی المپیک و گرد هم آمدن بهترین ورزشکاران دنیا دارد، بسیاری از خبرنگارانی که این روزها از ریو گزارش می دهند می گویند که این شهر چندان هم حال و هوای المپیک ندارد.

انتقادات فراوانی از سوی ورزشکاران برخی کشورها به میزبانی برزیل شده است و از سوی دیگر این کشور درگیر مسائل سیاسی و داخلی است. در سطح شهر ریو هم که تردد می‌کنید، کمتر مردم این شهر از دیدن ورزشکاران کشورهای مختلف به وجد می آیند و بی‌توجه یا ناآگاه از این رویداد، علاقه‌ای به حضور ورزشکاران در ریو نشان نمی‌دهند.

این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که در اکثر فروشگاه‌های ریو، لباس تیم ملی فوتبال برزیل به فروش می‌رود و کمتر نمادی از المپیک در سطح شهر برای فروش یافت می‌شود.

پیش از آغاز رقابت‌های المپیک، نیروهای پلیس شهر ریودوژانیرو به دستمزد پایین و شرایط نامساعد شغلی تجمع اعتراضی برگزار کردند. ماموران پلیس ریودوژانیرو در فرودگاه بین المللی این شهر اعتصاب کردند و با در دست گرفتن یک بنر، ورود مسافران را به جهنم خوش آمد گفتند. روی این بنر نوشته شده است: «به جهنم خوش آمدید. ماموران پلیس و آتش نشانی حقوق نگرفته‌اند. کسانی که به ریودوژانیرو می‌آیند امنیت نخواهند داشت.» 

ساعاتی قبل از آغاز مراسم افتتاحیه نیز در تیراندازی به اتوبوس حامل خبرنگاران چینی در شهر ریودوژانیروی برزیل شش نفر از افراد محلی کشته شدند.

البته می توان به تمام این موارد، بحران سیاسی و تعلیق رئیس جمهور برزیل را نیز افزود که تاثیر نا مطلوبی بر شرایط سیاسی این کشور گذاشته است. همچنین نگرانی ها از انتقال ویروس زیکا نیز همچنان یکی از موارد حاشیه ای است که ممکن است بر روند برگزاری المپیک تاثیر بگذارد.

بر اساس گزارش ها امکانات رفاهی در دهکده بازی ها چندان شایسته برگزاری بزرگترین رویداد ورزشی دنیا نیست و برخی از کشورها از آن ابراز نارضایتی کرده و  ورزشکاران خود را به هتل هایی خارج از این دهکده انتقال داده اند .  

کاروان ورزش ایران اما با انگیزه بالا برای کسب مدال و با حضور  63 تن از بهترین ورزشکاران ایرانی در المپیک ریو شرکت کرده است.

ایران در 14 رشته والیبال، جودو، قایقرانی، بوکس، تنیس روی میز، وزنه برداری، دوچرخه سواری، شمشیربازی، دوومیدانی، کشتی، تکواندو، تیراندازی، تیروکمان و شنا موفق به کسب سهمیه المپیک شده‌ است. والیبال، تنها رشته تیمی است که از ایران در این دوره از بازی‌ها حاضر است.

به مناسبت همزمانی برگزاری این بازی ها با میلاد  امام رضا (ع) از پیشوایان دین اسلام و هشتمین اختر تابناک امامت، هیات اجرایی کمیته ملی المپیک، کاروان اعزامی ایران به المپیک ریو را «کاروان امام رضا (ع)» نامگذاری کرده است.

با توجه به اینکه 24 مرداد ماه (14 اوت) سالروز میلاد امام علی بن موسی الرضا (ع) است و تقارن و همزمانی این میلاد فرخنده با برگزاری بازیهای المپیک ریو و علاقه مردم ایران  به اهل بیت پیامبر (ص)، کاروان اعزامی ایران، به نام «کاروان امام رضا (ع)» نامگذاری شده است.

از نخستین حضور رسمی ایران در المپیک در بازی‌های 1900 پاریس تا 2012  لندن، ورزشکاران ایرانی موفق شدند در مجموع 60 مدال برای کشورشان تصاحب کنند. 15 مدال طلا، 20 مدال نقره و 25 مدال برنز حاصل تلاش 51  ورزشکار ایرانی در 16 دوره از بازی‌های تابستانی المپیک است. اولین ایرانی که در مسابقات المپیک مدال گرفت، «جعفر سلماسی» بود که در المپیک 1948 لندن، در دسته60 کیلو وزنه‌برداری برنز گرفت.  «امامعلی حبیبی» اولین برنده مدال طلای ایران در المپیک 1956  ملبورن در کشتی آزاد بود.

پرافتخارترین ورزش ایران در بازی‌های المپیک، کشتی با 38 مدال و وزنه‌برداری با 16 مدال است. کاروان ورزش ایران در دوره پیشین المپیک  که به میزبانی لندن برگزار شد با کسب 12 مدال شامل 4 طلا، 5 نقره و 3 مدال برنز، به عنوان هفدهمی دست پیدا کرد.

سایت رسمی المپیک 2016 ریو، پیش از آغاز این بازی‌ها اقدام به معرفی 50 چهره سرشناس در این تورنمنت کرد. در میان این 50 چهره سرشناس، نام «حمید سوریان»  قهرمان المپیک 2012 لندن در رشته کشتی و «زهرا نعمتی» قهرمان پارالمپیک 2012 و پرچمدار کاروان ایران در المپیک ریو دیده می‌شود.

خانم «زهرا نعمتی» ملی‌پوش رشته تیروکمان ایران و پرچمدار کاروان اعزامی ایران به بازی‌های المپیک ریو در بازی‌های پارالمپیک سال 2012 لندن ، توانست نخستین مدال طلای زنان ایران را در تاریخ پارالمپیک از آن خود کند و در ایران و جهان بدرخشد.

وی بعد از بازی‌های لندن برای سخنرانی به سازمان ملل دعوت شد و لقب بهترین ورزشکار معلول سال جهان را از آن خود کرد. نعمتی قبل از این‌که برای پارالمپیک سهمیه بگیرد، برای المپیک سهمیه گرفت.

قانون کمیته بین‌المللی المپیک این اجازه را به او می‌داد که در هر دوی بازی‌ها شرکت کند و نعمتی هم به فاصله چند روز هر دو سهمیه را گرفت. حالا نعمتی یکی از بزرگ‌ترین امیدهای کاروان اعزامی ایران به ریو برای کسب مدال طلا به‌شمار می‌رود . 

زنان ایرانی، چند سالی است که پایشان به آوردگاه المپیک باز شده است و هنوز موفق به کسب مدال نشده اند.

اما حضورشان در رویدادهای المپیکی درهر دوره روند صعودی داشته و با گذشت 5 دوره حضور المپیکی از 1996 آتلانتا تا 2012 لندن، تعداد بانوان ورزشکار راه یافته به بازی ها، از یک به هشت نفر در لندن افزایش داشت.

در این دوره از المپیک نیز زنان ورزشکار ایران با کسب 9 سهمیه، رکورد حضور زنان ایرانی در المپیک لندن را شکستند. خانم ها «کیمیا علیزاده»، «لیلا رجبی»، «نجمه خدمتی»، «مه‌لقا جام‌بزرگ»، «گلنوش سبقت‌الهی»، «زهرا نعمتی»، «ندا شهسواری»، «مهسا جاور» و «الهه احمدی» ملی‌پوشان زن ایرانی حاضر در این رقابت‌ها هستند که در رشته‌های تیراندازی، دو و میدانی، پینگ‌پنگ، قایق‌رانی و تکواندو به رقابت می‌پردازند.

المپیک ریو روز 31 مردادماه ( 21 اگوست) با مراسم اختتامیه رسمی به پایان می رسد. 

مراسم اهتزاز پرچم بازی های پارالمپیک 2016 برزیل، 14 شهریورماه (4 سپتامبر)  در منطقه بین المللی پلازای دهکده بازی ها و اختتامیه بازیهای پارالمپیک نیز روز 28 شهریورماه (18 سپتامبر) برگزار خواهد شد.