تجارب جنگها و درگیری های نظامی چند سال اخیر نشان داده که پهپاد ها می توانند نقش سرنوشت سازی در تعیین نتیجه جنگ ها داشته باشند و به همین دلیل باید بحث توسعه و تولید و عملیاتی کردن انواع پهپادها را بسیار جدی دنبال کرد. متخصصان نظامی ایران همواره در پی استفاده از پهپاد ها برای ایفای ماموریت های متفاوت اما در قالب یک پلتفرم و محصول نسبتا یک شکل بوده اند تا علاوه بر کاهش هزینه های طراحی و ساخت، امکان تغییر کاربری پهپاد در زمانی کوتاه و وبا توجه به نیاز واحد عملیاتی فراهم شود.
پهپاد چند منظوره کرار که از جمله محصولات دفاعی شناخته شده و در عین حال دارای کاریرد گسترده در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود، در این زمینه یک نمونه قابل توجه محسوب می شود. این پهپاد با توجه به دور اندیشی و آینده نگری متخصصان دفاعی ایرانی، توانسته است تا نقش های مهم و متنوعی را بر عهده گیرد. پهپاد ناصح نیز برگرفته از این پهپاد موفق است.
موتور طلوع ۴ ساخت ایران
نگاهی کلی
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به منظور آزمایش سیستم‌های ضد هوایی و موشک‌های هوا به هوای جنگنده‌های نیروی هوایی، ایران اقدام به خرید تعدادی از پهپادهای هدف پرنده «ام کیو ام107» MQM107از آمریکا کرد. این پهپاد آمریکایی با موتور میکرو توربوجت خود می‌توانست به سرعت ۹۲۵ کیلومتر در ساعت رسیده و ارتفاع پروازی آن نیز در حدود ۱۲ کیلومتر بود. در سال های اخیر متخصصان ایرانی بر پایه پهپاد هدف پرنده «ام کیو ام107» توانستند پهپاد جدیدی را توسعه دهند که دارای مقدورات و توانمندی های بسیار قابل توجهی است. پهپاد کرار ساخت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا)است که به طور رسمی در روز صنعت دفاعی در سال ۱۳۸۹ رونمایی شد.
دو مأموریت اصلی این پهپاد در زمان رو نمایی از آن، استفاده به عنوان هدف پرنده برای آزمایش سامانه های راداری و پدافندی و اجرای عملیات بمباران هوایی عنوان شد. تا امروز ۴ نسل از پهپاد کرار معرفی شده است که تفاوت های مختصری در ابعاد و مشخصات پروازی اما مأموریت های متنوع دارند. همه انواع پهپاد کرار با استفاده از پرتابگر ریلی و بوستر سوخت جامد پرتاب شده و شیوه فرود آنها نیز با چتر و کیسه هوا است. پهپاد |«کرار» قابلیت حمل و پرتاب تسلیحات مورد استفاده در هواپیماهای رزمی سرنشین دار را دارد. با نگاهی به پهپادهای مختلف نظامی در جهان می‌توان گفت که پهپاد کرار به نوعی همه‌کاره‌ترین پهپاد جهان روی یک پلتفرم مشخص و تقریبا ثابت است.
ماموریت های شناسایی، هدف پرنده برای تمرین هوایی، حمله علیه اهداف زمینی و دریایی، رهگیری هوایی، حمله انتحاری و در نهایت جنگ الکترونیک از جمله موضوعاتی است که تا به امروز برای این پهپاد تعریف شده و اگر ماموریت ضد اهداف زمینی و دریایی را از یکدیگر جدا کنیم، می توان گفت که پهپاد کرار در حال حاضر برای ۷ ماموریت تخصصی نظامی توسعه پیدا کرده و می‌تواند در این زمینه ها به ایفای نقش بپردازد.
با توجه به اینکه کرار در زمان رونمایی با نام پهپاد «بمب افکن» کرار رونمایی شد، به‌نظر می‌رسد که بنا به جایگزینی کرار با نمونه آمریکایی نبوده و یک تولید مستقل اتفاق افتاده است و بعدها با پایان ذخیره پهپادهای «ام کیو ام107» آمریکایی، نقش هدف پدافند را نیز به عهده گرفته که تحت عنوان پهپاد جت ناصح شناخته می شود که کاملا شبیه نمونه آمریکایی بوده و در نقش پهپاد هدف در تمرینات پدافند هوایی و تمرینات هوا به هوا مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناصح به عنوان جدیدترین پهپاد قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) در 21 اردیبهشت 1395 با حضور سردار سرتیپ پاسدار حسین دهقان وزیر وقت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) رونمایی شد.
مشخصات پهپاد ناصح
پهپاد جت ناصح از سری پهپادهای تولید شده توسط صنایع هوایی قدس وزارت دفاع است، یک پهپاد با موتور توربو جت است که به عنوان هدف تمرینی در سامانه های پدافندی و همچنین برای اخلال و سردرگمی سیستم های رادرای و پدافندی از آن استفاده می شود. این پهپاد با الگوگیری از پهپاد «ام کیو ام107» آمریکایی طراحی و تولید شده و دارای مداومت پرواز زیر یک ساعت و سرعت ۰.۷ ماخ است و بازیابی آن بوسیله چتر انجام می شود. موتور جت نصب شده روی این پهپاد موتور مینی جت طلوع ۴ است که در پهپاد کرار و موشک کروز نور نیز بکارگیری شده است.
موتور فرانسوی TRI 60-2 074 یک میکروجت سه محوره با سه کمپرسور محوری، یک محفظه احتراق و یک مرحله توربین است که دارای قطر ۳۳ سانتیمتر، طول ۱۲۴ سانتیمتر و وزن ۶۱ کیلوگرم بوده و حداکثر ۳.۴ کیلونیوتون (KN) نیرو تولید میکند. موتور طلوع ۴ که نمونه ایرانی همین موتور است نیز یک میکروجت سه محوره با سه کمپرسور محوری، یک محفظه احتراق و یک مرحله توربین می باشد و دارای قطر ۳۳ سانتیمتر، طول ۱۳۰ سانتیمتر و وزن ۵۵ کیلوگرم بوده و حداکثر توان 3.45 کیلونیوتون نیرو تولید می کند. موتور طلوع ۴ نسبت به همتای فرانسوی خود دارای کمی طول بیشتر و وزن کمتر است.
با توجه به نصب بالهای پهپاد ناصح در زیر بدنه یا اصطلاحا Low wing بودن این پهپاد قدرت مانور در سرعت های بالا را به پهپاد ناصح می دهد و موجب می شود بتواند درتمرین های سامانه های پدافندی کار برای کاربر این سامانه ها به شرایط واقعی نزدیک شود.غالبا پهپادهایی که نیاز به سرعت و مانور پذیری بالایی دارند و قرار است به عنوان هدف سامانه های پدافندی و یا به عنوان پهپاد انتحاری ساخته شوند از این مدل طراحی بال بهره می برند. پهپادهایی مانند مهاجر ۲ و پهپاد جت کرار نمونه هایی از این نوع طراحی هستند.
نکته دیگر در ساختار این پهپاد نصب محموله هایی در زیر بالهای آن است. این محموله ها، بمب و موشک نیستند بلکه کارکردهای دیگری دارد ازجمله اینکه این محموله‌ها می‌توانند به صورت مستقل از پهپاد جدا شوند تا سامانه‌های پدافندی که بتوانند با آنها به عنوان اهداف تمرینی مانند بمب و موشک های مهاجم روبرو شوند. از پهپاد ناصح جهت رهاسازی هدف برای تست سیستم های پدافندی استفاده می شود.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
116
