«ایوو مورالس»، رئیس جمهوری بولیوی با اعلام این خبر تاکید کرد که با این تصمیم، بولیوی در کنار کشورهای آرژانتین، برزیل پاراگوئه و اوروگوئه برای تحقیق درباره این عملیات کثیف در آمریکای لاتین خواهد پیوست.
«مورالس» با اظهار تاسف از سابقه تاریک نقض حقوق بشر در بولیوی که با عملیات آمریکایی کندور گره خورده است، از تلاش های جسورانه و شجاعانه مبارزان علیه دیکتاتورهای نظامی تجلیل کرد.
قرار است این کمیسیون در 20 فوریه در لاپاز جلسه ای با حضور کارشناسان و متخصصان برگزار کند.
عملیات کندور و جنگ پنهانی در آمریکای لاتین با حمایت واشنگتن
«عملیات کندور» به مجموعه ای از عملیات جاسوسی موسوم به عملیات سیاه گفته می شود که پس از کودتا علیه سالوادور آلنده در شیلی، خونتاهای نظامی(خونتا (junta) واژه‌ای اسپانیایی و به معنای شورای حکومتی است. خونتا در پاره‌ای موارد به شورایی از نظامیان اطلاق می‌شود که به دنبال کودتا، قدرت را قبضه کرده‌اند. این واژه گاهی به جای «دیکتاتوری نظامی» به کار می‌رود) در شش کشور آمریکای لاتین یعنی آرژانتین، برزیل، بولیوی، شیلی، پاراگوئه و اوروگوئه سازماندهی شده بود و به مرور زمان، کشورهایی نظیر اکوادور و پرو نیز به آن ملحق شدند.
براساس اسنادی که بعدها در پاراگوئه کشف شد، نقشه این عملیات در 25 نوامبر 1975 در یک نشست محرمانه در زمان جشن تولد «پینوشه» قطعی شد.
در این جلسه نمایندگان پنج کشور آرژانتین، برزیل، بولیوی، پاراگوئه و اوروگوئه حضور داشتند.
در این جلسه مقرر شد، مخالفان آمریکا و چپگرایان انقلابی شناسایی شده و با آنها برخورد شود؛ در نتیجه این سیاست، هزاران نفر کشته و یا ناپدید شدند.
ترور اورلانده له تلیر اولین عملیات کندور
اولین قتل رده بالای این عملیات، ترور اورلانده له تلیر Orlando la Talier وزیر خارجه دولت سالوداور آلنده بود که سه سال بعد از کودتا علیه آلنده رد حادثه انفجار اتوموبیلش کشته شد.
براساس گزارش ها، شمار افرادی که در روزهای اوج گیری عملیات کندور کشته یا ناپدید شده اند، بین 20 هزار تا شصت هزار نفر تخمین زده شده اند.
این عملیات تا مدتها مخفی بود و برای اولین بار در دسامبر 1992 به صورت اتفاقی در پاراگوئه ابعادی از آن افشا شد.
جی پاتریس مک شری(J. Patrice McSherry)، نویسنده کتاب کشورهای چپاولگر: عملیات کندور و جنگ پنهانی در آمریکای لاتین منتشر شده در سال 2005 بر این اعتقاد است که مقامات واشنگتن، پشتیبانی مالی و اطلاعاتی این عملیات جاسوسی در سراسر آمریکای لاتین را بر عهده داشتند.
براساس اسناد، آمریکا در دهم ژوئن 1976 عملیات کندور را تائید کرده و از ان حمایت کرد. در آن روز «سزار گازتی» وزیر خارجه شیلی با «هنری کیسینجر»، وزیر خارجه وقت آمریکا در واشنگتن گفتگو کرد و حمایت او را به دست آورد.
آمریکا در دهه هفتاد و هشتاد میلادی، همه ارزش های بشردوستانه مورد ادعای خود را فراموش کرده و به قلع و قمع آزادیخواهان در آمریکای لاتین کمک می کرد و حتی در ناپدید شدن بسیاری از آنها نقش داشت.
به طور کلی به نظر می رسد با افشای ابعاد جدیدی از عملیات کندور و نقش محرز آمریکا در آن موج آمریکاستیزی در آمریکای لاتین بار دیگر تقویت خواهد شد و راستگرایان مورد حمایت واشنگتن به انزوا خواهند رفت.134/111
بیشتر بخوانید:
انتقاد دبیرکل «آلبا» از سیاست های استعماری آمریکا در منطقه آمریکای لاتین
انتقاد روسیه از سیاست های واشنگتن در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب / تحلیل
انتقاد بولیوی از حضور نظامیان آمریکا در آمریکای لاتین
