امام خمینی (ره) پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، با صدور فتوایی در سال 1968، مسلمانان را به حمایت از انقلاب فلسطین با اموال خمس تشویق کرد تا بتواند با دشمن اسرائیلی مبارزه کند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، مسئله فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، جایگاه راهبردی پیدا کرد. بلافاصله پس از آنکه جمهوری اسلامی تشکیل شد، کارکنان سفارتخانه اسرائیل از ایران اخراج شدند، سفارت اسرائیل در اختیار فلسطین قرار گرفت و پرچم فلسطین بر فراز ساختمان آن برافراشته شد و از «یاسر عرفات»، فرمانده وقت انقلاب فلسطین نیز مانند یک رئیس جمهور استقبال شد.
«گراهام فولر» در خصوص تعطیلی سفارت اسرائیل و خروج کارکنان آن از تهران عنوان می کند: "روحانیت و مذهبیون ایران به شکل ذاتی با آرمان فلسطین در مبارزه علیه غاصبان صهیونیست قویاً همدلی نشان می دادند."
علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران همواره کشورهای اسلامی را نیز به حمایت از فلسطین در مقابل اسرائیل دعوت کرده است.
امام خمینی در ماه مه 1979 در مجمع نمایندگان احزاب آزادی بخش اسلام فرمود: "من قریب 20 سال است به کشورهای عربی توصیه می کنم که با هم مجتمع شوید و این ماده فساد (اسرائیل) را طرد کنید. اگر اسرائیل قدرت پیدا کند، اکتفا به بیت المقدس نمی کند."
در همین حال، جایگاه راهبردی فلسطین تنها 6 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با پیام امام خمینی (ره) در حمایت از فلسطین مشخص شد.
امام خمینی (ره) ژوئن 1979 طی پیامی در حمایت از مظلومیت و آرمان های فلسطین، آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را «روز قدس» نامگذاری کردند. در این روز، نه فقط مردم مسلمان ایران بلکه مسلمانان سراسر جهان، با برگزاری تظاهرات در حمایت از فلسطین و ضد اسرائیل، جنایت های اسرائیل علیه مردم فلسطین را محکوم می کنند.
با گذشت زمان، روز قدس و تظاهرات آن به کابوسی برای رژیم اسرائیل و حامیان آن تبدیل شده است، زیرا در این روز جنایت های اسرائیل و مظلومیت های فلسطین برای افکار عمومی جهانی برجسته می شود.
حمایت ایران از مستضعفین و جنبش های آزادی بخش
حمایت از فلسطین از جمله اهداف فراملی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که ذیل اصل حمایت از مستضعفین و حمایت از جنبش های آزادی بخش قرار می گیرد.
امام خمینی (ره) در این خصوص فرمودند: "ملت آزاده ایران از ملت های مستضعف جهان در مقابل آنانی که منطق شان توپ و تانک و شعارشان سرنیزه است، کاملاً پشتیبانی می کند. ما از تمام نهضت های آزادی بخش در سراسر جهان که در راه خدا و حق و حقیقت و آزادی مبارزه می کنند، پشتیبانی می کنیم."
در همین حال، جمهوری اسلامی ایران با اتکا به اصل 154 قانون اساسی از فلسطین و جنبش های فلسطینی حمایت می کند. در اصل 154 قانون اساسی آمده است: "جمهوری اسلامی ایران سعادت انسان در کل جامعه بشری را آرمان خود می داند و استقلال و آزادی و حکومت حق و عدل را حق همه مردم جهان می شناسد. بنابراین در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر، از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت می کند."
نکته مهم در خصوص حمایت جمهوری اسلامی ایران از فلسطین این است که جمهوری اسلامی ایران در حالی از فلسطین حمایت همه جانبه انجام می دهد که اکثریت مردم و گروههای مقاومت فلسطین، از اهل سنت هستند. این موضوع نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران، نگاه فرقه ای و مذهبی به سیاست در منطقه خاورمیانه ندارد.
«سلمی الحاج» گوینده و تحلیلگر شبکه تلویزیونی المیادین در این خصوص می گوید: "ایران بدون ملاحظه و پیش شرط از مقاومت فلسطین حمایت کرد."
در حالی که کشورهای عربی بر اساس خواست دولت آمریکا از راه حل های پوچ سیاسی برای مسئله فلسطین حمایت می کنند، جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته از گروه های مبارز فلسطینی و در رأس آنها دو جنبش مقاومت اسلامی (حماس) و جهاد اسلامی فلسطین حمایت کرد و هیچگاه نگاه فرقه گرایانه به مسئله فلسطین نداشته است.
مخالفت ایران با مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل
جمهوری اسلامی ایران در راستای حمایت از فلسطین، با مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل نیز همواره مخالفت کرده است، زیرا این مذاکرات نه تنها حقوق مشروع و به حق فلسطینی ها را تأمین نمی کند و سبب حل عادلانه مسئله فلسطین نمی شود بلکه در پی تقویت اسرائیل است.
جمهوری اسلامی ایران ضمن مخالفت با مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل، از انتفاضه مردم فلسطین همواره حمایت کرده است و آنرا یکی از بهترین روش های ممکن در مبارزه با اسرائیل و تامین منافع فلسطین می داند.
رهبران و مقام های سیاسی ایران همواره با تبدیل موضوع فلسطین به یک موضوع «اسلامی» و نه صرفاً «عربی»، حمایت همه جانبه از فلسطین را در دستور کار قرار دادند.
در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران، اسرائیل را رژیم نامشروع، بزرگترین خطر برای ثبات جهانی و یک غده سرطانی در خاورمیانه می داند.
جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت سیاسی و اقتصادی از فلسطین، با تحریم کالاهای اسرائیلی و برگزاری کنفرانس ها و اجلاس های متعدد در خصوص موضوع فلسطین نیز از این موضوع حمایت می کند.
در همین حال، جمهوری اسلامی ایران طی چهل سال گذشته همواره و به طور مداوم از مسئله فلسطین در سازمان ملل و دیگر نهادهای منطقه ای و بین المللی و سازمان های دفاع از حقوق بشر، حمایت کرده است.
«محمدجواد ظریف» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه حمایت از فلسطین یکی از اصول بنیادین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، تأکید می کنده: "جمهوری اسلامی ایران همیشه در کنار مردم فلسطین خواهد بود و از آرمان فلسطین حمایت خواهد کرد."
ایستادگی ایران در مقابل طرح های متناقض با منافع ملت فلسطین
جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته با هر طرحی که منافع فلسطین را تامین نکند، قاطعانه مخالفت کرده که طرح آمریکایی «معامله قرن» نیز از جمله این طرح ها است.
در طرح معامله قرن که به عنوان راهبرد اصلی دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا درباره خاورمیانه به طور عام و موضوع فلسطین و اسرائیل به طور خاص پیگیری می شود، تماماً منافع و اهداف اسرائیل مدنظر قرار گرفته است. در حالی که برخی از کشورهای مدعی عربی آشکارا و یا با سکوت خود از طرح معامله قرن حمایت کرده اند، جمهوری اسلامی ایران یکی از مخالفان اصلی این طرح است که مخالفت خود را نیز آشکارا بیان کرده است.
به طور کلی باید گفت، حمایت از فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، یک اصل ثابت و پایدار است.
«جعفر قنادباشی» کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است:
"طرح مسئله فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، یک مسئله تاکتیکی نیست بلکه یک امر بنیانی است و از اعتقاد اسلامی ناشی می شود."
«حسین امیرعبداللهیان» نیز عنوان می کند که نگرش ایران به مقاومت یک نگاه نهادینه و دقیق بوده و مسئله فلسطین و قدس همواره به عنوان مهمترین دغدغه در صدر اولویت‌های سیاست خارجی ایران قرار داشته است.
نویسنده: سیدرضی عمادی
تهیه شده در «گروه ایران» اداره کل خبر و تفسیر برون‌مرزی
116/118
