روزنامه انگلیسی «گاردین» در مقاله ای به قلم «جولیان بورگر»، تحلیلگر سیاسی نوشت: اقدام رئیس جمهور امریکا در استفاده از یک شرکت امنیتی خصوصی اسرائیل برای تخریب برجام، چشم انداز وقوع جنگی جدید در خاورمیانه را نزدیکتر می کند.
گاردین می افزاید: نشریه «آبزرور»، به تازگی کمک گرفتن ترامپ از این شرکت اسرائیلی برای تخریب وجهه مذاکره کنندگان هسته ای دولت اوباما را افشا کرد که این اقدام ترامپ نشان می دهد که تا چه حد رئیس جمهور امریکا و جنگ طلبان اطراف وی حاضر به انجام هر کاری برای بر هم زدن این توافق هستند.
ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید تلاش بسیاری برای از بین بردن دستاوردهای اوباما داشته است
توافق سال 2015 با ایران آخرین میراث مهم باراک اوباما در سیاست خارجی بود که حدود 16 ماه قبل از دوره ترامپ حاصل شد.
تلاش برای بازبینی این توافق، اقدامی عمیقاً شخصی از سوی ترامپ است که بر صلح و امنیت بین المللی تاثیر می گذارد.
مخالفت ترامپ با برجام و بی اعتبار دانستن آن، به هیچ وجه ارتباطی با افشای اطلاعات محرمانه در مورد دو تن از مدافعان این توافق که در تیم هسته ای دولت اوباما بودند، ندارد.
ترامپ در مخالفت با برجام به کرّات از عبارات مخربی مانند "بدترین توافق" و "توافقی بسیار شرم‌آور" استفاده کرده است. این مخالفت، یکی از موضوعاتی است که در دنیای ترامپ همچنان ثابت مانده و تغییری نکرده است.
بحث ها و جدل ها در مورد سرنوشت برجام تا پایان همین هفته به سر می رسد و ترامپ تا 12 مِه باید تصمیم بگیرد که مجموعه ای از تحریم ها علیه ایران را همچنان در تعلیق نگه دارد یا اینکه با خروج از برجام، تحریم ها را بازگرداند.
ترامپ بارها گفته است که غیر از خودِ او کسی نمی داند که در روز شنبه 12 مِه چه تصمیمی در باره برجام خواهد گرفت.
از این پنهانکاری ترامپ می توان چنین برداشت کرد که وی تعلیقِ تحریم ها را تائید نمی کند.
اگر چنین اتفاقی بیافتد، برجام ممکن است باطل و یا به احتمال زیاد در اجرای آن خللی ایجاد شود. در هر صورت، با لغو یا تضعیف برجام، وقوع جنگی دیگر در خاورمیانه محتمل تر خواهد شد.
با توجه به این احتمال، کشورهای اروپایی با پرداختن به نگرانی های ترامپ در مورد برجام، به شدت به دنبال متقاعد کردن وی و نجات برجام هستند.
رئیس جمهور امریکا در مورد توسعه موشک های بالستیک ایران، نقش تهران در تحولات منطقه خاورمیانه و همچنین زمان پایان محدودیت فعالیت های هسته ای ایران ابراز نارضایتی کرده بود.
سفرهای امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان به امریکا و دیدارهای آنها با ترامپ در کاخ سفید به پیشرفتی در این زمینه منجر نشد.
«بوریس جانسون»، وزیر امور خارجه بریتانیا که در حال حاضر در واشنگتن به سر می برد نیز می خواهد شانس خود را برای راضی کردن ترامپ برای ماندن در برجام امتحان کند.
در عین حال، دیپلمات ها در لندن، پاریس، برلین و واشنگتن که همه از طرفهای برجام هستند، همچنان در حال تبادل نظر در مورد راههای حفظ برجام هستند.
مقامات اتحادیه اروپا در نهان و آشکار برای جلب نظر امریکا برای حفظ برجام تلاش می کنند
در هر صورت هیچ تضمینی وجود ندارد که نظر مقامات امریکایی که در این رایزنی ها شرکت می کنند به نظر شخصی ترامپ نزدیک باشد.
ترامپ وعده داده است که این توافقنامه را پاره می کند و به نظر می رسد مصمم است این کار را انجام دهد. راه حل وی، بر هم زدن این توافق جهانی است.
اروپایی ها در برجام با روسیه، چین، ایران و در واقع جامعه جهانی توافق کرده اند.
در عین حال، امریکا هدف های مشترکی با اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای خود تعریف کرده است.
با نزدیک شدن به موعد تصمیم گیری ترامپ، رایزنی های دیپلماتیک تشدید شده و حتی راههایی برای دادن امتیازاتی به شرط حفظ برجام باز شده است.
مقامات ارشد اروپایی، یکی پس از دیگری، برای متقاعد کردن ترامپ به ماندن در برجام راهی کاخ سفید شده اند و با این کار، اعتبار خود را در معرض آزمایش قرار داده اند.
از سوی دیگر، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، روز دوشنبه با احساس اطمینان در مقابل مخاطبانش ظاهر شد و شیرین کاری فوق العاده ای از خود نشان داد.
وی به سبک نمایش های لاس وگاس، اطلاعاتی را در مورد ایران ارائه کرد که بیشتر به درد سازمان های اطلاعاتی متحد با این رژیم می خورد.
نتانیاهو همچون یک نمایشگردان (شومَن)، قفسه‌هایی از زونکن ها و فایلهای حاوی اسنادی را به نمایش گذاشت و ادعا کرد این اسناد، تخلفات و برنامه هسته ای سری ایران را افشا می کند. در همین حال بر روی صفحه نمایشِ کنار وی با حروفی به بزرگی سه فوت نوشته شده بود: «ایران دروغ می گوید».
گفته شده جوهره اصلی این نمایش، یک عملیات ضربتی اطلاعاتی بوده است. ادعا شده در پی دستبرد به آرشیو تسلیحات هسته ای ایران در انباری در تهران که در نیمه شبی در ماه ژانویه صورت گرفته، اسرائیل به این اطلاعات دست یافته است.
با این حال، تنها چیزی که آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون تائید کرده است احتمال آغاز طرح تسلیحاتی ایران در سال 2002 بوده که یکسال بعد متوقف شده و سپس تا سال 2009 مطالعات امکان سنجی آن ادامه داشته است.
مشخص نیست که هدف نتانیاهو از این نمایش چه بوده است.
آیا او می خواسته بر ترامپ تاثیر بگذارد و بستر سیاسی لازم را برای تصمیمی که قبلا گرفته شده فراهم کند یا می خواسته تلاش های مکرون و مرکل برای متقاعد کردن ترامپ به ماندن در برجام را خنثی کند. به هر حال، ترامپ در 12 ماه مه به صحنه می آید و پایان فصلی مهم را رقم خواهد زد.
با وجود این، حتی اگر ترامپ با عدم تائید تعلیق تحریم های ایران، آنها را مجدداً اعمال کند، لزوماً به معنی پایان دادن به برجام نیست.
قانون تحریم های امریکا به کشورهای خارجی و شرکت هایی که با بانک مرکزی ایران کار می کنند نیز مربوط می شود. این قانون معافیت هایی را نیز برای کشورهایی که خرید نفت آنها از ایران به طور قابل توجهی کاهش می یابد، قائل شده است.
به محض خروج امریکا از برجام، واشنگتن مجبور خواهد شد چند ماه دیگر به کشورهایی که با ایران کار می کنند فرصت دهد تا با انجام اقداماتی از این تحریم ها آسیب نبینند. این فرصت چند ماهه می تواند فضای لازم را برای دیپلماسی بیشتر در مورد برجام فراهم کند.
پس از خروج امریکا از برجام، اروپا و ایران تصمیم خواهند گرفت که چه واکنشی به آن نشان دهند.
اروپا می تواند با تحریم های امریکا همراه شود و یا به مخالفت با آنها بپردازد.
«آرین طباطبایی»، کارشناس ایرانی از دانشگاه جورج تاون، در واشنگتن دی سی گفته است: "به نظر می رسد ایالات متحده در حال حاضر سرِ ناسازگاری دارد؛ اکنون منطقی نیست که موضع خود را در قبال ایران تغییر دهد؛ اما به مرور زمان حداکثر فشار را در اجرای توافق هسته ای وارد خواهد کرد."
یکی از اولین فشارهای احتمالی علیه ایران در مورد بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود. اسناد (ادعایی) اسراییل احتمالا به درخواستهایی برای بازدید از سایتهای جدید شناسایی شده در ایران منجر می شود. در این سناریو، کشورهای اروپایی ممکن است با تحریم های امریکا همراه شوند، اما بقیه کشورهای جهان از جمله مشتری های بزرگ نفت ایران در آسیا، تصمیمات خود را می گیرند.
«پیتر هارِل»، یکی مقامات سابق وزارت خارجه امریکا که در اعمال برخی تحریم ها علیه ایران نقش داشته، گفته است: دولت ترامپ برای کاهش خرید نفتِ ایران بیش از آنچه انتظار می رود سختگیری خواهد کرد.
این پایانی آهسته و کثیف برای توافق هسته ای با ایران خواهد بود.
مترجم: علی مولوی
137/110
بیشتر بخوانید:
نشست قریب الوقوع سران 1+5 درباره برجام بدون آمریکا/عزم آمریکا برای نابودی برجام
جان کری: ترامپ درباره برجام دروغ می‌گوید / خروج از برجام به انزوای آمریکا می انجامد
