در بین این محصولات؛ «پروپیلن» و «پلی اتیلن» دو فرآورده کلیدی در صنعت پتروشیمی محسوب می‌شوند که پیش از این، تولید آن‌ها در انحصار آمریکا و ایتالیا بود.
وابستگی به این تولیدات در زنجیره صنایع پتروشیمی در واقع از ضعف‌هایی بود که تا پیش از این سبب می‌شد ایران وارد کننده محصولاتی همچون پروپیلن و پلی پروپیلن از کشورهای دیگر باشد.
«پروپیلن» از محصولات کلیدی پتروشیمی است که به عنوان خوراک برای تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی به کار می‌رود.
از «پلی اتیلن» نیز برای تولید انواع قطعات پلاستیکی، انواع لوله پلی اتیلن، ورق‌های پلیمری، الیاف، ظروف بسته‌بندی مواد و کیسه‌های پلاستیکی استفاده می‌شود.
«سیدحسین میرافضلی» مدیرعامل شرکت پتروشیمی جم درباره اهمیت این تولیدات با دانش بومی می‌گوید:
"با طراحی و تولید این محصولات؛ ارزش افزوده‌‍ای معادل 50 میلیون دلار در سال عاید صنعت پتروشیمی کشور شده که در صورت تکمیل زنجیره ارزش این محصولات در صنایع تکمیلی پتروشیمی در مجموع سالانه معادل 100 میلیون دلار ارزش افزوده حاصل خواهد شد."
ایران انحصار تولید پنج گرید پروپلین و پلی اتیلن را شکست
تولید این محصولات با دانش بومی با توجه به اهداف آمریکا در دور جدید تحریم‌های ایران دارای اهمیتی راهبردی است.
آمریکا با همکاری عربستان درصدد اعمال تحریم‌های سنگین علیه ایران است که علاوه بر فشارهای داخلی بر صنایع وابسته به مواد استراتژیک پتروشیمی می‌تواند بازارهای صادراتی ایران را نیز با عرضه محصولات مشابه اشباع سازد.
به همین منظور هیات‌هایی از سوی آمریکا و صاحبان صنایع پتروشیمی عربستان در حال رایزنی با کشورهای خریدار محصولات پتروشیمی و پلیمری برای توقف خرید از ایران هستند.
روزنامه دنیای اقتصاد در تحلیلی در این باره می‌نویسد:
"عربستان سعی می‌کند تا محصولات خود را با قیمت‌های پایین در بازارهای جهانی به فروش برساند و در این مسیر از دامپینگ (عرضه انبوه) محصولات خود برای تخریب بازارهای ایران نیز واهمه ندارد. با این حال اما نباید از مزیت‌های ایران در برابر رقیب سعودی خود غافل بود."
مزیت‌های ویژه ایران در تولید صنایع پتروشیمی
ایران از نظر تولیدات پتروشیمی از مزیت‌های ویژه‌ای برخوردار است.
سبد تامین خوراک صنایع پتروشیمی ایران شامل گاز اتان، میعانات گازی، گاز مایع و نفتاست، درحالی که عربستان سعودی برای توسعه صنعت پتروشیمی صرفا از خوراک نفت خام و گاز مایع حاصل از استحصال نفت استفاده می‌کند.
با این حال؛ وب سایت مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقد است: "تمامی فعالیت‌های رقبای منطقه‌ای و به‌خصوص عربستان در حوزه پتروشیمی می‌‌بایست به دقت مورد بررسی قرار گیرد."
برنامه توسعه‌ای صنعت پتروشیمی ایران دستیابی به ظرفیت تولید 110 میلیون تُن تا پایان برنامه ششم توسعه است.
این رقم امسال به حدود 72 میلیون تُن می‌رسد. دراین روند؛ تولید محصولات جدید پلیمری علاوه بر متنوع‌سازی سبد تولید، قطعا وابستگی به صادرات این محصول از ایران را افزایش خواهد داد، زیرا علاوه بر اروپا، کشورهای حوزه آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه، ترکیه، هند و چین نیز از بازارهای متقاضی خرید محصولات استراتژیک پلیمری هستند.
این گستردگی تقاضا؛ عرصه را برای اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران تنگ‌تر خواهد کرد.
نویسنده: جمشید امین‌زاده
116/120
بیشتر بخوانید:
گزارش : تولید تجاری 13 گرید استراتژیک در مجتمع پتروشیمی جم
گزارش:270 میلیون یورو در سال ارزآوری پتروشیمی هنگام
