شهروندان قطری روز گذشته با 17 سال تاخیر در نخستین انتخابات مجلس شورا پای صندوق‌های رای رفتند. این انتخابات قرار بود در سال 2004 برگزار شود. وزارت کشور قطر اعلام کرد 63.5 درصد واجدان شرایط در این انتخابات شرکت کردند. مجلس شورای ملی قطر 45 عضو دارد و از این میان دو سوم اعضا معادل 30 نفر با انتخاب مستقیم مردم انتخاب شدند و 15 عضو باقی‌مانده نیز توسط امیر قطر معرفی می‌شوند.
برای این انتخابات، 284 نفر نامزد شده بودند که تلویزیون رسمی قطر گزارش داد 101 تَن از نامزدهای تایید صلاحیت شده از رقابت کناره‌گیری کردند و رقابت میان 183 نفر برگزار شد که 18 نامزد زن بودند. مطابق اعلام وزارت کشور قطر، هیچ یک از زنان نامزد شده در انتخابات نتوانستد حائز رای لازم برای ورود به مجلس شورا شوند.
انتقادها از موضوع اعطای حق رای
اگرچه برگزاری این انتخابات گام نخست قطر برای حرکت در مسیر دموکراسی است، اما با این حال از انتقادها نیز در امان نبوده است. محور اصلی انتقادها نیز ملاک دولت قطر برای نامزدها و واجدان شرکت در انتخابات مجلس شورا بود. مطابق اعلام دولت قطر، تنها کسانی که اجدادشان از سال 1930 در قطر زندگی کرده‌اند اجازه شرکت در این انتخابات را داشتد. منتقدان معتقد هستند شرایط اعطای حق رای بسیار محدود بوده است زیرا اکثریت جمعیت 2.5 میلیون نفری قطر را خارجی‌ها تشکیل می‌دهند.
وظیفه مجلس شورای قطر
موضوع بعدی مربوط به وظیفه مجلس شورای قطر است. مجلس شورای قطر از استقلال در قانون‌گذاری برخوردار خواهد بود و سیاست‌های کلی حکومت و بودجه کشور را تعیین خواهد کرد و یا حتی وزرا را برای پرسش فراخواند. با این حال امیر قطر می‌تواند تمام تصمیم‌های مجلس را لغو کند. همچنین این مجلس نظارتی بر امور اجرایی کشور همچون امور دفاعی، امنیتی و اقتصادی نخواهد داشت.
با وجود انتقادهایی که در خصوص شرایط اعطای حق رای مطرح شد، اما می‌توان گفت اقدام قطر در برگزاری انتخابات مجلس ملی، یک امتیاز سیاسی برای این کشور محسوب می‌شود. قطر پیش از این، تنها انتخابات شهرداری‌ها را در سال 2019 برگزار کرده بود که کمتر از 10 درصد واجدان شرایط رای‌دهی در آن شرکت کرده بودند، اما در نخستین انتخابات مجلس شورا 63.5 درصد واجدان شرایط شرکت کردند.
علاوه بر این، قطر در حالی انتخابات مجلس شورا را برگزار کرد که عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین قدرت عربی هنوز چنین انتخاباتی ندارد. در میان دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، تنها کویت است که انتخاباتی نسبتاً آزاد دارد و از مدت‌ها قبل این انتخابات را برگزار می‌کند. سابقه برگزاری انتخابات در بحرین از سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بیشتر است، اما بحرین به خصوص از سال 2011 به بعد به سمت انتخابات هدایت شده و غیررقابتی حرکت کرده است.
موضوع دیگر این است که قطر این انتخابات را در آستانه برگزاری جام جهانی 2022 برگزار کرده است. در سال‌های اخیر قطر به دلیل نوع استفاده از کارگران خارجی با انتقادهای گسترده حقوق بشری مواجه بود. برگزاری انتخابات در این بازه زمانی با هدف بهبود وجهه حقوق بشری قطر نیز انجام شده است. قطر سعی دارد همان‌گونه که در حوزه رسانه، دیپلماسی و ورزش، چهره مثبتی از خود نشان داد، بتدریج در حوزه سیاست داخلی نیز با برگزاری انتخابات وجهه خود را بهبود بخشد. // 114
نویسنده: سید رضی عمادی
