در دهه های اخیر، تحریم های اقتصادی به ابزاری برای کشورهای زورگو و تحت فشار قرار دادن کشورهای مستقل در عرصه جهانی تبدیل شده است؛ از اوایل دهه 1990 میلادی، آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر اقتصادهای توسعه یافته، صدها نوبت تحریم اقتصادی علیه دیگر کشورها اعمال کرده اند.
دشمنان مردم ایران نیز از زمان پیروزی انقلاب اسلامی همواره با اعمال تحریم های ظالمانه درصدد ضربه زدن به اقتصاد کشور هستند و از تحریم هیچ صنعتی نیز فروگذاری نکرده اند.
«النا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد که به تهران سفر کرده است، ظهر امروز چهارشنبه نشست خبری با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی برگزار کرد.
به گزارش خبرگزاری ایران پرس، آلنا دوهان در نشست خبری خود گفت: امروز گزارش اولیه از نتایج سفر ۱۲ روزه خود به ایران را منتشر می کنم .
وی گفت: گزارش نهایی این سفر و بررسی های انجام شده در نشست سپتامبر شورای حقوق بشر در سال ۲۰۲۲ منتشر می شود.
گزارشگر ویژه سازمان ملل افزود در این سفر با تعدادی از نمایندگان دولت و اعضای آن، نمایندگان بخش بهداشت و سلامت، خیرین، نمایندگان نهادهای مدنی، کنش‌گران حقوق بشر، کسب و کار و.. جلساتی داشتم.
وی افزود: بررسی ها نشان می دهد که تحریم ها از سال ۲۰۱۸ تاثیرات بسیار منفی بر اقتصاد ایران داشته است.
دوهان تاکید کرد: این تحریم‌ها مخرب‌ترین تاثیرها را روی قشرهای آسیب پذیر، کم درآمد، افرادی که بیماری خاص دارند، زنان سرپرست خانوار، مهاجران و سالمندان داشته است.
این گزارشگر ویژه تاکید کرد: معتقدم که تحریم‌های یک جانبه، اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریم ها، همه این ها بحث وضعیت حقوق بشر را در ایران به خطر انداخته است. ورود دارو به ایران به دلیل تحریم های ثانویه با مشکلاتی روبرو است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: از کشورهایی که اقدام به اعمال تحریم های یک جانبه کرده‌اند از جمله آمریکا می خواهم که این تحریم های اعمال شده علیه ایران را بردارند چرا که بر اساس حقوق بین الملل قابل توجیه نیست به خصوص در مورد تجارت، انتقال پول و همچنین مسائل مربوط به زیرساخت ها مانند تهیه غذا، دارو، بهداشت، مسائل انسانی و ...
وی تاکید کرد: از دولت ها می خواهیم که درآمدهای بلوکه شده ایران را آزاد کنند که دولت ایران بتواند به تعهدات خود در زمینه حقو ق بشرعمل کند. به دولت ها و شرکت ها توصیه می کنم که تبعیت افراطی از تحریم های یکجانبه را متوقف کنند و مسائل انسانی را در نظر بگیرند به خصوص در زمینه غذا و دارو.
آلنا دوهان در بخشی از صحبت های خود در نشست خبری با خبرنگاران داخلی و خارجی تاکید کرد: من با خودم برای پرداخت پول هتل و هزینه هایم در ایران، پول نقد آوردم چون کارت های بین المللی در ایران به خاطر تحریم ها کار نمی کنند.
وی تصریح کرد: غالبا دولت های دیگر نمی دانند که اثرات تحریم ها چیست و اغلب فکر می کنند که مسایل مربوط به آن و صحبت هایی که در این زمینه مطرح می شود فقط حرف است و فقط در رسانه ها است و تاثیرات حقوق بشری آن مغفول مانده است.
این گزارشگر ویژه در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با بیان اینکه تحریم‌های یکجانبه اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران پس از خروج واشنگتن از برجام بسیار گسترده‌تر از سال 2010 و 2015 بوده است، گفت: حقوق بشر در ایران تحت تاثیر شدیدی از این تحریم‌ها قرار گرفته از جمله در موضوع سلامت. برخی از داروها در داخل ایران تولید می‌شود ولی مواد اولیه آنها از خارج تامین می‌شود ولی بخاطر مشکلات موجود در بحث تبادلات بانکی امکان تهیه آنها وجود ندارد.
آلنا دوهان افزود: گفته می‌شود در زمینه دارو و مواد غذایی معافیت‌های حقوق بشری وجود دارد ولی بر اساس گزارش‌هایی که من دریافت کردم در ورود این مواد به ایران مشکلات و موانع زیادی وجود دارد و حتی خود آژانس‌هایی که زیر نظر سازمان ملل متحد هستند نمی‌توانند در این زمینه غذا و دارو به ایران بدهند و برای ورود آن با مشکل روبرو هستند. بخاطر تحریم‌ها درآمد دولت ایران کم شده، آنها بودجه کمتری دارند. بنابراین بودجه کمتری برای حوزه بهداشت، سلامت و ساخت مدارس می‌توانند اختصاص دهند.
وی با بیان اینکه من بر این باور هستم که تحریم‌های هدفمند یکجانبه که در واقع یک اقدام تنبیهی از سوی کشورهای اعمال کننده است، تعهدات مربوط به حقوق بشر را نفی می‌کند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: بخاطر تحریم‌ها بسیاری از دیپلمات‌های ایرانی و کارمندان آنها نمی‌توانند حساب‌های بانکی در محل ماموریت خود داشته باشند و این بر خلاف کنوانسیون وین است، این تحریم‌ها اقدامات سازمان‌های بین‌المللی در ایران را نیز تحت الشعاع قرار داده است و آنها در انجام ماموریت‌های خود با مشکلاتی روبرو هستند.
وی با بیان اینکه تحریم‌ها و عدم دسترسی دولت به درآمدهایش باعث افزایش تورم در ایران و به خطر افتادن امنیت غذایی شده است، افزود: بخاطر تحریم‌ها ایران بعضا نتوانسته حق عضویت خود را به سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل بپردازد و این موضوع حق رای ایران را در نهادهای بین‌المللی با چالش روبرو کرده است.
آلنا دوهان با بیان اینکه ورود داروهای نجات بخش به ایران به دلیل محدودیت در پرداخت و انتقال پول با مشکل روبرو شده است، افزود: من در گزارش خود چندین توصیه را ارائه کرده‌ام. به همه طرفین توصیه کرده‌ام که به تعهدات خود در راستای اجرای منشور حقوق بشر توجه داشته باشند، توصیه کرده‌ام که باید بلافاصله اجرای تحریم‌های یکجانبه متوقف شود. طرفین وارد گفت‌وگو شوند و مانع این شوند که این تحریم‌ها بیش از این بر زندگی مردم عادی در ایران تاثیر بگذارد. از کشورهای تحریم کننده به خصوص آمریکا خواسته‌ام که این تحریم‌ها را بردارند چرا که این تحریم‌ها بر اساس حقوق بین‌الملل قابل توجیه نیست. بخاطر این تحریم‌ها مسائلی مانند تجارت و انتقال پول با مشکل روبرو شده است و این خود مسائل و مشکلاتی را در حوزه زیرساخت‌ها از جمله تهیه غذا، دارو، موضوع بهداشت، برق و مسائل انسانی ایجاد کرده است.
آلنا دوهان در ادامه صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه از دولت‌ها و شرکت‌ها می‌خواهم که از تبعیت افراطی تحریم‌ها خودداری کنند و آن را متوقف کنند، افزود: از آنها می‌خواهم که در این ارتباط مسائل انسانی را در نظر بگیرد.
وی همچنین گفت: من از کشورهای درگیر برجام از جمله آمریکا می‌خواهم که گفت‌وگوها و مذاکرات در این زمینه را ادامه دهند.
این گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه این تحریم‌ها محدودیت‌هایی را برای دانشگاهیان، ورزشکاران، هنرمندان و محققان ایرانی در ارتباط با همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کرده است، تصریح کرد: از همه طرف‌ها می‌خواهم که به موضوع حق دسترسی به اطلاعات توجه داشته باشند و زمینه اجرایی آن را فراهم کنند.
وی با بیان اینکه تعداد زیادی از مهاجران از جمله مهاجران افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند، گفت: از دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهم که در این زمینه به ایران کمک کنند چرا که تحریم‌ها در ارائه خدمات به این مهاجران نیز مشکلاتی را به وجود آورده است.
این گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه هدف من از این سفر این است که وضعیت به وجود آمده بخاطر تحریم‌های یکجانبه را بر اساس دیدارها و گزارش‌های دریافتی تجزیه و تحلیل و به جامعه بین‌المللی منتقل کنم، گفت: من در این سفر اطلاعات بیشتری دریافت کردم که کودکان پروانه‌ای چه آسیب‌هایی بخاطر این تحریم‌ها دیده‌اند. آنها نمی‌توانند پانسمان‌های مخصوص خود را دریافت کنند چون شرکت‌های تولید کننده این پانسمان‌ها از ارسال این پانسمان‌ها به ایران بخاطر این تحریم‌ها می‌ترسند. من جواب ایمیل‌های این شرکت‌ها را دیدم. از طرفی دیگر در زمینه پرداخت هزینه این پانسمان‌ها نیز با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده در زمینه تبادلات بانکی مشکلات و سختی‌هایی وجود دارد. نرخ مرگ و میر بین این کودکان بالاست. قالبا دولت‌های دیگر نمی‌دانند که این تحریم‌ها چه اثراتی داشته است. تاثیرات حقوق بشری این تحریم‌ها مغفول مانده است. من گام‌های متعدد و چند جانبه‌ای برای انجام ماموریت خود بر می‌دارم تا گزارش‌ها در این زمینه را به جامعه بین‌الملل منتقل کنم.
وی با تاکید بر اینکه من به صورت مستقل عمل می‌کنم در پاسخ به سوالی در ارتباط با برخی از فشارها به وی قبل از سفر به ایران در این راستا که وی را از انجام این سفر منصرف کنند، گفت: قبل از سفر من به ایران یک جریان راه افتاد و از من خواسته شد که شرایط خاصی را برای سفر به ایران بگذارم و پیش شرط‌هایی را مطرح کنم. قبل از سفر من به کشورهایی چون ونزوئلا و زیمبابوه نیز چنین اتفاقی افتاد و کارزارهایی ایجاد شد که نباید این ماموریت انجام شود چرا که برخی از کسانی که مخالف این سفرها هستند معتقدند تحریم‌ها راهکار است و فراموش می‌کنند که ماموریت من در چه حوزه‌ای است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه حوزه کار تخصصی من در ارتباط با موضوع تحریم‌ها در امور حقوق بشر است و باید در حوزه کاری خودم عمل کنم، گفت: عموما کشورهایی که تحریم‌ها را اعمال می‌کنند با انجام این سفرها مخالف بوده‌اند.
وی با بیان اینکه در راستای مخالفت با انجام این سفر و کارزارهای تبلیغاتی صورت گرفته علیه اینگونه سفرها حتی در توئیتر ملیت من زیر سوال برده شد، گفت: من فقط تمرکز بر این دارم که مستندات را جمع‌آوری و اثرات تحریم‌ها را در گزارش خود بیان کنم.
النا دوهان همچنین در واکنش به این موضوع که این تحریم‌ها حتی ایرانیان خارج از کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده و برخی از ایرانیان از سوی دولت آمریکا به بهانه واهی دور زدن تحریم‌ها زندانی شده‌اند، گفت: شنیده‌ام که ایرانیان خارج از کشور نیز بخاطر این موضوع تحریم‌ها با مشکلاتی روبرو شده‌اند. تحریم‌ها علیه یک دولت نباید به اتباع آن کشور تسری پیدا کند. بر اساس آنچه که متوجه شدم و گزارش‌هایی که رسیده تحریم‌ها بر روی ایرانیان خارج از کشور نیز اثراتی داشته است و حتی خارجی‌هایی که در ایران نیز زندگی می‌کنند بخاطر موضوع تحریم‌ها با مشکلاتی روبرو هستند.
وی با بیان اینکه من با اینگونه گزارش ها تلاش می‌کنم که گفتمانی را در مورد اثر تحریم‌های یکجانبه در سطح بین‌المللی ایجاد کنم، گفت: من با ارائه مستندها در این زمینه تصدیق می‌کنم که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در این مورد صحبت کنند. در مورد اثرات این تحریم‌ها آگاهی ایجاد شود.
دوهان همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه برخی از شرکت‌های تجاری گفته‌اند که ما می‌خواهیم با ایران تجارت داشته باشیم ولی نگران هستیم که مورد تحریم قرار بگیریم، افزود: برخی از این شرکت‌ها می‌گویند که دولت‌هایشان از آنها برای انجام این تعاملات تجاری حمایت نمی‌کنند و ما می‌خواهیم این زمینه را فراهم کنیم که حمایت‌های بیشتری از این شرکت‌ها صورت بگیرد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا برآورد عددی دقیقی از میزان خسارت این تحریم‌های یکجانبه علیه ایران به دست آورده است، گفت: این یک کار فنی است و من نمی‌توانم میزان خسارت‌های وارد شده را ارزیابی کنم. خود دولت ایران در این زمینه مهمترین منبع است. دولت می‌تواند در این زمینه آمار تهیه و به مجامع بین‌المللی ارائه کند.
النا دوهان در پاسخ به این سوال که در هنگام تهیه گزارش خود کدام بخش از تحریم‌ها بیشتر او را تحت تاثیر قرار داد، گفت: جلسه‌ای که با کودکان بیمار و والدین آنها داشتم برای من بسیار ناراحت کننده بود. کودکان و خانواده‌هایی که برای داروی خود پول نداشتند و یا امکان خرید دارو برای آنها فراهم نبود. هم اتباع ایرانی و هم پناهندگان افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند. البته قرار نیست من احساسی شوم و من باید از جنبه حقوقی و قانونی تمام مستندات را جمع‌آوری کنم.
وی همچنین با تاکید بر اینکه حوزه کاری من در ارتباط با تحریم‌های یکجانبه است و موضوع تحریم‌های دیگر از جمله شورای امنیت در حوزه ماموریت من نیست، گفت: من می‌توانم برای کشورها و شرکت‌ها در این زمینه نامه بنویسم. به نظرم شرکت‌ها و دولت‌ها می‌توانند کم کم متوجه شوند که این کودکان چقدر رنج می‌کشند. در خود ایران یونیسف فعال است. من تمام تلاش خود را بکار می‌برم که شرایط برای این کودکان عوض شود. امیدوارم بتوانم به وضعیت کودکان بیمار به خصوص کودکان پروانه‌ای که خودم هم پیگیر آنها هستم کمکی بکنم.
وی افزود: در دفعه قبل شش تن پانسمان از طریق یونیسف برای این کودکان تامین شده است.
این گزارشگر سازمان ملل همچنین در پاسخ به سوالی در ارتباط با تاثیر تحریم‌ها بر دانشگاه‌ها و فعالین دانشگاهی ایران، افزود: به من گزارش شده که خیلی از ژورنال‌های بین‌المللی تحقیقات دانشگاهیان و محققان ایرانی را چاپ نمی‌کنند و یا به آن توجه نمی‌کنند. مشکلاتی برای حضور دانشمندان ایرانی در برخی از سمینارهای بین‌المللی وجود دارد و بخاطر تحریم‌ها از آنها برای حضور دعوت نمی‌شود یا مثلا سیستم‌هایی مانند زوم، محدودیت‌هایی را برای شرکت دانشگاهیان و اساتید ایران نیز در نشست‌های آنلاین ایجاد کرده است. در برخی از بسترهای آموزشی اگر فرد بگوید که ایرانی است امکان دسترسی به این بسترها را ندارد. از دیگر سو دانشمندان خارجی نیز که به ایران سفر می‌کنند بعد از آن برای سفر به آمریکا با مشکلاتی از سوی نهادهای آمریکایی روبرو می‌شوند.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در گزارش اولیه تهیه شده از سوی من توصیه عملی برای برداشتن تحریم‌ها گنجانده شده است در پاسخ به این سوال که شما اولین گزارشگر ویژه سازمان ملل هستید که بعد از چندین سال به ایران سفر می‌کنید و آیا این امکان وجود دارد که دیگر گزارشگرهای سازمان ملل به ایران سفر کنند، تصریح کرد: امیدوارم راه در این زمینه باز شود. من می‌دانم که دولت ایران برنامه دارد که با سازمان ملل همکاری کند و تاکید من نیز این است که همکاری های بیشتری با سازمان ملل انجام شود.
وی همچنین تصریح کرد: برای اعزام گزارشگر باید بین سازمان ملل و کشورهای مقصد اجماع باشد و یک تعامل دو جانبه در این زمینه وجود داشته باشد. / 114
