سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور امروز پنجشنبه در حاشیه افتتاح پروژه های صنعت آب و برق سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت هیرمند خطاب به حاکمان افغانستان گفت : " اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود؛ حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید."
حقابه رودخانه هیرمند طی سال‌های اخیر همواره یکی از مهم‌ترین چالش‌ها میان ایران و حکومت‌های مستقر در افغانستان بوده است؛ با وجود آنکه طرف ایرانی در هر دیدار و تماسی با سران افغانستان در حکومت های مختلف ، بر ضرورت رعایت حقابه ایران از رود هیرمند تاکید کرده اما به جرات می‌توان گفت همواره از سوی طرف افغان نادیده گرفته شده و این مساله تاکنون لاینحل باقی مانده است.
سخنان امروز رئیس جمهور نیز در حالی بیان شد که روز گذشته هم «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه در تماس تلفنی با «امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه دولت موقت افغانستان، تاکید کرد ،رهاسازی آب از سوی افغانستان و تامین حقابه ایران به صورت عملی، مطالبه جدی جمهوری اسلامی ایران است و این امر در مناسبات فیمابین تاثیر دارد.
واقعیت این است که عدم تامین حقابه ایران و خشکسالی ناشی از آن مشکلات بسیاری برای مردم سیستان و بلوچستان ایران به وجود آورده است و بر همین اساس ایران خواهان اجرای دقیق و کامل بند‌های پیش‌بینی شده در معاهده ۱۳۵۱ پیرامون آب هیرمند، از جمله امکان بازدید یک کمیته فنی مشترک میان دو کشور از وضعیت آب موجود در سمت افغانستان است.
به موجب معاهده سال 1351 شمسی، افغانستان نسبت به تأمین حقابه ایران که معادل ۸۲۰ میلیون مترمکعب در سال است، متعهد شده است؛ این قرارداد نزدیک به سه دهه کمابیش اجرا می‌شد اما از اواخر دهه ۷۰ که بارندگی‌ها کاهش و خشکسالی‌ها افزایش یافت، میزان آب ورودی از رودخانه هیرمند به دریاچه هامون نیز به‌تدریج کمتر شد.
در طول دو دهه گذشته نیز با توجه به تغییرات سیاسی روی داده در افغانستان و حضور و نفوذ اشغالگران غربی در آن، افغانستان ضمن جلوگیری از رهاسازی کامل حقابه رودخانه هیرمند، با احداث سد‌ها و بند‌های مختلف بر روی این رودخانه و سرچشمه‌های آن در داخل افغانستان، سعی بر کاهش هرچه بیشتر حقابه این رودخانه داشته است.
اکنون طالبان به عنوان گروه حاکم در افغانستان متعهد به عملیاتی کردن معاهده هیرمند و پرداخت حقابه ایران بر اساس این معاهده است ؛ مقام های طالبان همچنین وعده داده بودند که دریچه‌های سد کمال خان را به‌سوی هیرمند بازکنند و اشکالات فنی این سد را با هدف مسدود کردن مسیر انحراف آب ، رفع کنند؛ اما در عمل طالبان به این وعده ها و تعهدات به طور کامل، عمل نکرده اند.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران همواره برای برقراری صلح در افغانستان و رفع مشکلات مردم این کشور از هیچ کمکی دریغ نکرده و در بیش از چهل سال گذشته میزبان میلیون ها مهاجر افغانستانی بوده است؛اکنون نیز دستکم ۵ میلیون نفر از آنان در ایران به سر می‌برند و از امکانات موجود در جمهوری اسلامی ایران همچون شهروندان ایرانی بهره مند هستند.
بدیهی است، هشدار رئیس جمهوری اسلامی ایران به حاکمان افغانستان نشان می دهد که دولت ایران برای احقاق حقوق مردم سیستان و بلوچستان از حقابه رود هیرمند مصمم است و تداوم بی عملی حاکمان افغانستان در تامین خواسته ایران می تواند به موضوعی برای تشدید اختلافات دو کشور همسایه تبدیل شود.
نویسنده: حسن عقیقی سلماسی
112
بیشتر بخوانید:
ببینید: اخطار رئیسی به حاکمان افغانستان در خصوص حق آبه هیرمند
ادامه روند پیگیری حقابه هیرمند از سوی امیرعبداللهیان
گفتگوی امیرعبداللهیان با سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان درباره حقابه هیرمند
فقط 4 درصد از حق‌آبه ایران از هیرمند وارد کشور شد
تاکید محرابیان بر پیگیری احقاق حق آبه ایران از هیرمند
کنعانی: بخش قابل توجهی از دیپلماسی آب ایران شامل حق‌آبه هیرمند است/ حضور ایران در نشست دوحه
ناگفته‌های مسائل دوجانبه ایران و افغانستان از حق‌آبه هیرمند تا موضوعات مرزی
حقابه هیرمند، محور رایزنی «کاظمی قمی» با مقام ارشد طالبان
