سید عباس عراقچی*- در سایه تحولات گسترده منطقه‌ای و در حالی که برخی از کشورهای منطقه و کشورهای خارج از منطقه به تنش‌های موجود دامن زده و سعی در تخریب فضای سیاسی حاکم بر روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه دارند، برای نخستین بار بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی و در یک تحول تاریخی، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین اسناد و موافقتنامه‌های ایران با کشورهای همسایه حاشیه جنوبی خلیج فارس نهایی شده و طولانی‌ترین مرز دریایی جمهوری اسلامی ایران در دریای عمان تعیین شده است.
مذاکرات و گفت‌و‌گوهای مربوط به تعیین حدود بین کشورها همواره یکی از دشوارترین و پیچیده‌ترین مذاکرات در طول تاریخ بوده و حتی کشورهای متحد و همپیمان نیز در خلال چنین مذاکراتی به اختلافات اساسی رسیده‌اند که عمدتاً به مراجع بین‌المللی حل و فصل اختلاف ارجاع شده یا با قدمت‌های طولانی لاینحل مانده است.
جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی عمان اما با توجه به روابط بسیار نزدیک خود و با تکیه بر اصول حسن نیت و حسن همجواری مذاکرات پیچیده و دشوار فنی و حقوقی مربوط به تعیین مرز دریایی خود را با موفقیت به انجام رسانده و گام بسیار مهمی را در تاریخچه روابط فیمابین و تعاملات منطقه‌ای برداشته‌اند.
این گام مهم درخلال سفر هفته گذشته محمود بن فیصل البوسعیدی، وزیر کشور پادشاهی عمان به تهران و دیدار با دکتر ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان تکمیل شده و اسناد تصویب موافقتنامه تعیین مرز دریایی بین دو کشور مبادله شد.
به نتیجه رساندن مذاکرات سخت و دشوار حقوقی و فنی مربوط به تعیین طولانی‌ترین مرز دریایی به‌عنوان اقدام مهم دیگری بعد از تجربه مذاکرات مربوط به برجام نشان دهنده عزم و اراده جدی جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه و توسعه گسترده روابط و تعاملات با همه کشورها بخصوص کشورهای منطقه بوده و نشانه دیگری است بر حقانیت موضع اصولی و اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه همه موضوعات منطقه‌ای توسط کشورهای منطقه و بدون حضور دیگر کشورها از طریق مذاکره و گفت‌و‌گو قابل تفاهم است.
نوآوری اساسی موافقتنامه تعیین مرز دریایی ایران و عمان در دریای عمان که حاصل گفت‌و‌گوهای فشرده و طولانی دوجانبه بوده، مربوط به نحوه استفاده از منابع احتمالی هیدروکربن موجود در محدوده مرز دریایی بین دو کشور است که صرفاً با توافق دو کشور امکانپذیر شده است.
این نوآوری که در چارچوب اصول و رویه‌های بین‌المللی مبنای توافق شده حکایت از عزم و اراده اساسی دو کشور برای گسترش مناسبات و ایجاد ثبات در منطقه داشته و یک الگوی بسیار مناسبی برای کشورهای منطقه محسوب می‌گردد.
همان گونه که ذکر شد علاوه بر اهمیت حقوقی و فنی موافقتنامه مرزی با کشور عمان، این موافقتنامه در سه سطح بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی نیز حائز اهمیت است:
1. در حالی که اختلافات مرزی بین بسیاری از کشورها در مناطق مختلف جهان تنش‌های مرزی بین این کشورها را به دنبال دارد، ایران و عمان توانسته‌اند از طریق مذاکره و گفت‌و‌گوهای دوجانبه به تعیین مرز دریایی خود مبادرت کنند.
2. در حالی که درمنطقه ما برخی کشورها با کوبیدن بر طبل جنگ و دشمنی و ایران هراسی تلاش می‌کنند که چهره غیر قابل اعتماد از ایران به نمایش بگذارند، ایران و عمان در سایه تدابیر رهبران خود روابط بسیار ممتاز ومنحصر به فردی را تجربه می‌کنند و در بستر روابط بسیار خوب سیاسی دو کشور است که امکان دستیابی به توافقی این چنین مهم در تعیین مرز دریایی دو کشور دوست فراهم می‌گردد.
3. و دست آخر اینکه، در سطح داخلی به نتیجه رسیدن مذاکرات و امضای این موافقتنامه نمونه بارزی از همکاری و تعامل سازنده همه دستگاه‌های ذیربط، بخش‌های نظامی و غیر نظامی است. بی‌شک با وجود چنین فضایی از همکاری و تعامل، امکان دستیابی به این موفقیت میسر شده است.
*معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه
روزنامه ایران
