گیاه زوفا با نام علمی OFFICINALIS HYSSOPUS در درمان بسیاری از بیماریها نظیر آسم، برونشیت و تب خال اثرات مثبت دارد. زوفا گیاهی است پایا و بسیار معطر با ساقه ای به ارتفاع بیست تا پنجاه سانتیمتر که شاخه های مستقیم زیادی از آن منشعب می شوند و برگهای زیادی بر روی آن وجود دارد.
این گیاه به حالت خودرو در نواحی جنوبی اروپا، آسیای میانه، ترکیه و ایران می روید و در زمینهای آهکی بهتر رشد می کند. در کوهستانها نیز تا ارتفاعات 2000 متری می روید از مشخصات گیاه زوفا این است که ریشه ضخیم و منشعب دارد و ساقه های متعدد گیاه مجموعا ظاهر پرپشت بدان می بخشد. گلهای زیبای گیاه به صورت سنبله و برنک آبی تیره، سفید و گاهی قرمز رنگ است.
به علت وجود ترشحات قندی در گلهای گیاه زوفا زنبور عسل علاقه مفرط به آن دارد. لذا این گیاه در ردیف بهترین گیاهان مولد عسل به شمار می رود. قسمت مورد استفاده گیاه زوفا در گیاه درمانی، برگها و سرشاخه های گلدار آن است. برای برداشت محصول معمولا برگ و سرشاخه گلدار گیاه را هنگامی که گل آن کاملا شکفته است قطع و به سرعت در سایه یا در محلی که جریان هوا وجود دارد، خشک می نمایند.
فرآورده های دارویی برگ و گل زوفا قبل از همه در موارد بیماری های دستگاه تنفس (گریپ ، زکام، برونشیت و آسم بسیار اهمیت دارند. دم کرده آن موجب تسهیل عمل تنفس، رفع تنگی نفس از بین رفتن خلط ریه ها و دفع آنها می شود.
زوفا به بدنهای ضعیف، نیرو می بخشد و اشتها را تحریک می کند. عمل هضم را تنظیم کرده و در موارد نفخ و سوء هاضمه تاثیر شفابخشی دارد. زوفا همچنین وسیله درمانی جهت دفع کرم و انگلهای روده است و بخاطر خاصیت مدر (ادرار آور) بودن آن جهت اشخاص رماتیسمی و مبتلایان به امراض پوستی و سنگ کلیه توصیه شده است.
در استعمال خارجی نیز غرغره دم کرده آن برای درمان گلو درد و ورم لوزه ها به کار می رود. علاوه بر آن برای رفع کوبیدگی، ورم پلک و خون مردگی نیز از این گیاه استفاده می شود. دم کرده زوفا جهت مراقبت پوستهای حساس، بویژه جهت بهبود تاولهای حاصل از آفتابزدگی بکار می رود عصاره گیاه مذکور نیز جهت تقویت موی سر مفید است.
ذکر این نکته ضروری است که از سرشاخه گلدار زوفا در فرآورده های دارویی مختلف بهره برداری می شود و به تناسب ترکیب آن با سایر داروها اثرات درمانی گوناگون دارد از جمله بصورت ترکیبی در پایین آمدن فشار خون نیز موثر است.
116
