سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، روز شنبه (22 اوت) اعلام کرد آمریکا در برهه کنونی شرط قبلی خود مبنی بر اضافه شدن چین به مذاکرات پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک موسوم به استارت جدید را کنار گذاشته و شرایط دیگری را در روند این مذاکرات که اکنون با بن بست مواجه شده، مطرح کرده است. ریابکوف در این باره گفت: «نمایندگان آمریکا در وین مشارکت چین در مذاکرات احتمالی آینده و تداوم مذاکرات در قالب‌های مختلف در زمینه کنترل تسلیحات به ویژه کنترل تسلیحات هسته‌ای را مطرح می‌کردند. این موضوعات هنوز در دست بررسی هستند.»
سرگئی ریابکوف
تغییر موضع آمریکا در گفت و گوهای وین
روسیه و آمریکا از ژوئیه 2020 گفتگو‌هایی را در زمینه کنترل و خلع سلاح هسته‌ای در وین برگزار کرده‌اند. این نشست‌ها به طور خاص درباره آینده پیمان دوجانبه استارت جدید متمرکز بوده است. موضع آمریکا که اساسا مبتنی بر لزوم مشارکت چین در این مذاکرات بود از دلایل توقف و بن بست در زمینه آینده پیمان استارت جدید محسوب می شد. با این حال دولت ترامپ به ناگهان شرط مشارکت چین در برهه کنونی را کنار گذاشت. «مارشال بیلینگزلی» نماینده ویژه رئیس جمهوری آمریکا در امور کنترل تسلیحات در جریان نشست اخیر با روسیه اعلام کرد واشنگتن از موضع توافق سه‌جانبه به‌صورت همزمان کوتاه آمده و ممکن است وارد مذاکرات تسلیحاتی با روسیه شود تا متعاقباً به چین جهت ورود به مذاکرات فشار وارد کند.
مارشال بیلینگزلی
عقب نشینی آشکار آمریکا از موضع قبلی خود درباره لزوم پیوستن چین به مذاکرات پیمان‌های کنترل تسلیحات با توجه به موضع سرسختانه پکن در این زمینه و نیز تضعیف و انزوای روز افزون آمریکا در عرصه بین‌المللی آن هم در سال انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده معنا پیدا می‌کند. چین بر این موضع است که هنوز زرادخانه هسته‌ای آن فاصله بسیار زیادی با زرادخانه‌های هسته‌ای آمریکا و روسیه دارد و لذا پکن دلیلی برای حضور در مذاکرات کنترل تسلیحات نمی‌بیند و زمان مناسب برای مشارکت چین در مذاکرات خلع سلاح فرا نرسیده است.
تاکید روسیه بر الزام مشارکت فرانسه و بریتانیا در مذاکرات
روسیه که در یک دهه اخیر پیوندهای مستحکم با چین برقرار کرده، همواره مخالفت خود را با شرط گنجاندن یک جانبه چین در مذاکرات مربوط به تمدید پیمان استارت جدید اعلام و در مقابل بر لزوم پیوستن دو شریک اروپایی واشنگتن یعنی فرانسه و بریتانیا در مذاکرات مربوط به استارت جدید تاکید کرده است. به رغم عقب‌نشینی آمریکا از شرط مشارکت چین در مذاکرات کنترل تسلیحات هسته‌ای استراتژیک، اما ریابکوف تاکید کرد موضع روسیه درباره الزام مشارکت بریتانیا و فرانسه در مذاکرات آتی تغییر نکرده است. ضمن اینکه مسکو خواهان تمدید پیمان استارت جدید به مدت 5 سال دیگر بدون هیچ پیش شرط در این زمینه است. به گفته "ویکتور یسین" محقق انستیتوی آمریکا و کانادا آکادمی علوم روسیه: اهمیت استارت جدید در این است که این پیمان نه تنها توانایی‌های هسته‌ای استراتژیک روسیه و ایالات متحده را محدود می‌کند بلکه مهم‌تر از همه، شفافیت و قابلیت پیش‌بینی را هم درباره وضعیت نیروهای هسته‌ای استراتژیک طرفین و هم اقدامات آنها تضمین می‌کند.
ابهام درباره آینده پیمان استارت جدید
مساله مهم این است که دولت ترامپ در مذاکرات مربوط به تمدید پیمان استارت جدید با روسیه هیچ توجهی به در نظر گرفتن اولویت‌ها و نگرانی‌های مسکو ندارد. در واقع واشنگتن در چارچوب رویکرد «نخست آمریکا» صرفاً خواهان پذیرش بی‌چون و چرای خواسته‌هایش از جانب مسکو در زمینه کاهش تسلیحات استراتژیک هسته‌ای روسیه است. طبیعتاً این موضع آمریکا از جانب روسیه رد شده و اکنون آینده پیمان استارت جدید با توجه به گذشت زمان و نزدیک شدن به زمان انقضای این پیمان یعنی فوریه 2021 در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به گفته "جان بولتون" مشاور امنیت ملی سابق آمریکا: معاهده کنترل تسلیحات میان روسیه و آمریکا با نام "استارت جدید" دیگر کارایی ندارد و بعید است که تمدید شود.
تمدید نشدن پیمان استارت جدید که آمریکا مسبب آن است صرفاً موجب افزایش بی‌ثباتی و ناامنی در عرصه بین‌المللی و سرعت‌گیری مسابقه تسلیحات هسته‌ای بین قدرت‌های هسته‌ای جهان خواهد شد. هدف واشنگتن این است که همزمان روسیه را وارد یک مسابقه تسلیحاتی جدید کرده و چین را نیز در چرخه‌ای بی‌پایان به منظور کسب "هم ترازی هسته‌ای " Nuclear Parity با آمریکا قرار دهد./
نویسنده: سید رضا میرطاهر
114
