درگیری‌ها در اوکراین و تحریم‌های غرب علیه مسکو، تأمین گندم، کودهای شیمیایی و سایر کالاها را با اخلال مواجه کرده و این موضوع، برای آفریقا دشواری‌های مضاعفی پدید آورده است.
«ریموند گیلپین» اقتصاددان ارشد «برنامه توسعه سازمان ملل» در آفریقا دراین زمینه گفت: "این بحرانی بی‌سابقه برای قاره آفریقا است. ما شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی در این قاره هستیم."
براساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تعداد افرادی که با گرسنگی مواجه هستند به 193 میلیون نفر رسیده است و حدود 40 میلیون نفر نیز به ناامنی حاد غذایی دچار هستند. بر این اساس، در میان 53 کشوری که با مشکل گرسنگی و کمبود موادغذایی دست به گریبان هستند، بیشترین آسیب متوجه شهروندان جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی، یمن و افغانستان است.
بحران تغییرات آب و هوایی، عواقب ناشی از همه گیری کووید- 19 و افزایش ناامنی ناشی از فعالیت های گروه های تروریستی سه عامل مهمی هستند که طی سال های اخیر، کشورهای ضعیف تر و درگیر بحران به ویژه کشورهای آفریقایی را با مشکلات مضاعف اقتصادی و اجتماعی، فقر و بیکاری مواجه کرده است به طوری که بخش‌هایی از کنیا، اتیوپی و سومالی با خشک ترین شرایط در بیش از 40 سال گذشته روبرو هستند.
اگرچه سازمان های امداد رسانی در تلاش برای جلوگیری از تکرار قحطی یک دهه پیش هستند که صدها هزار نفر را به کام مرگ کشید، اما تنها بخش کمی از بودجه لازم برای پاسخ دادن به خشکسالی را در اختیار دارند.
«محمد ادو» Mohamed Adow مدیر اندیشکده پاور شیفت آفریکا در این زمینه می گوید: "برخی از فقیرترین کشورهای جهان مجبور به استفاده از منابع کمیاب برای سازگاری با بحرانی هستند که نقشی در ایجاد آن ندارند. این کشورها با وجود اینکه کوچکترین نقش در تولید کربن در مقایسه با کشورهای ثروتمند جهان ندارند اما از خشکسالی، طوفان و سیل ناشی از تغییرات اقلیمی رنج می برند."
این درحالی است که جنگ اوکراین به تشدید شرایط وخیم اقتصادی و کمبود غذا در آفریقا دامن زده است چنانکه «نگازی اکنجو ایوه آلا» مدیرکل سازمان جهانی تجارت هشدار داد، جنگ در اوکراین در قیمت مواد غذایی و قحطی تاثیر اساسی دارد و می تواند به ناامنی غذایی در کشورهای فقیر منجر شود.
حدود یک چهارم گندم جهان را روسیه و اوکراین تامین می کنند و 40 درصد گندم و ذرت اوکراین به کشورهای غرب آسیا و آفریقا صادر می شود. در این میان، کشورهای شرق آفریقا بیش از 80 درصد گندم خود را از اوکراین و روسیه وارد می کنند. این در حالی است که قیمت گندم در سطح جهان به شدت افزایش یافته است و به سطوح قابل مقایسه با بحران مالی سال 2008 رسیده است به طوری که اکنون خطر قحطی در بسیاری از کشورها جدی است.
در حالی که کشورهای اروپایی و آمریکا بخش زیادی از بودجه و امکانات خود را برای تامین تسلیحات جنگی در اختیار اوکراین گذاشته اند و بر آتش جنگ میان روسیه و اوکراین می دمند، عواقب ناشی از این آتش افروزی نیز بیش از پیش دامن کشورهای ضعیف چون کشورهای آفریقایی را گرفته است.
در واقع باز هم، کشورهای غربی، کشورهای ضعیف را قربانی سیاست های خود کرده اند چنان که در موضوع همه گیری کووید- 19 نیز برخلاف تعهدات جهانی خود واکسن در اختیار این کشورها قرار ندادند.
در این راستا، مدیرکل سازمان جهانی تجارت به کشورهای تولید کننده مواد غذایی درباره احتکار کالاها هشدار داد و گفت: بسیار مهم است که از تکرار تجربه همه گیری ناشی از کووید- 19 اجتناب شود. درواقع اکنون کشورهای آفریقایی جدی ترین قربانیان سیاست های جنگ طلبانه غرب هستند.
نویسنده: آتوسا دینیاریان
117
