سید رضا میرطاهر- تاکنون آمریکا در راستای سیاست کلی دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور مبنی بر خروج از پیمان های کنترل تسلیحات، بر عدم تمدید این معاهده تاکید می کرد، با این حال اکنون در موضعی جدید خواهان پیمان هسته ای جدیدی با روسیه شده که شامل چین نیز بشود.
آمریکا و روسیه مذاکرات خود را برای نجات آخرین پیمان کنترل تسلیحات هسته‌ای یعنی پیمان استارت جدید پس از یک روز خاتمه دادند.
چین علیرغم دعوت از سوی آمریکا، نماینده‌ای به این مذاکرات نفرستاد.
در نشست مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای که صبح دوشنبه 22 ژوئن پشت در‌های بسته آغاز شده بود "مارشال بیلینگزلی" نماینده جدید کنترل تسلیحاتی آمریکا و "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه حضور داشتند. میخاییل اولیانف، سفیر روسیه در وین در توییتر خود با اعلام پایان این مذاکرات نوشت: ارزیابی رسمی ما بعدا اعلام خواهد شد. مقامات آمریکایی قرار است سه شنبه در این باره اطلاع رسانی کنند.
قرار بود این مذاکرات بمدت دو روز یعنی دوشنبه و سه شنبه در وین ادامه داشته باشد. محور این مذاکرات تلاش برای دستیابی به توافقی به منظور تمدید پیمان استارت جدید که مهلت اجرای آن در 5 فوریه 2021 به پایان می رسد بود.
طبق این پیمان که در سال ۲۰۱۰ میان روسای جمهوری وقت روسیه و آمریکا منعقد شد این دوکشور متعهد شدند، تعداد سامانه‌های پرتاب موشک هسته‌ای استراتژیک را به ۸۰۰ و تعداد کلاهک‌های هسته‌ای را به ۱۵۵۰ کلاهک کاهش دهند.
چین که در حال حاضر زرادخانه اتمی بسیار کوچکتری نسبت به آمریکا و روسیه در اختیار دارد، پیشتر دعوت برای حضور در این نشست مشترک را رد کرده و امیدواری واشنگتن را برای سه‌جانبه کردن پیمان استارت جدید از میان برد.
بیلینگزلی در این زمینه در توئیتی نوشت؛ چین در این مذاکرات که روز دوشنبه در وین برگزار شد، حضور نیافت. پکن هنوز خودش را پشت دیوار بزرگ رازداری پنهان می‌کند. با وجود این، ما با روسیه گفت‌وگو می‌کنیم. سخنگوی وزارت امور خارجه چین چندی پیش اعلام کرده بود که هنوز زمان مناسب برای مشارکت چین در مذاکرات خلع سلاح نرسیده است.
واشنگتن خواهان پیوستن چین به هر پیمان جدید در زمینه کنترل تسلیحات از جمله پیمان استارت جدید و نیز کنار گذاشتن تسلیحات فرا صوت از زرادخانه روسیه به عنوان دو شرط مهم برای تمدید پیمان استارت جدید است. با این حال نه پکن و نه مسکو این شروط را نپذیرفته اند.
به نوشته روزنامه بریتانیایی گاردین، چنین دستاوردی مستلزم سال‌ها مذاکره میان دو کشور خواهد بود. از سویی اگر توافق موجود منقضی شود، برای اولین بار در طول نیم قرن گذشته منعی در خصوص گسترش تسلیحات هسته‌ای برای مسکو و واشنگتن وجود نخواهد داشت.
کشورهای اروپایی و متحدان آمریکا امیدوارند که واشنگتن با تمدید پیمان استارت جدید موافقت کنند. اما بیلینگزلی چندی پیش در نشست شورای ناتو چندان رغبتی به این مساله نشان نداد.
این مساله به ویژه پس از اعلام خروج آمریکا از پیمان «آسمان‌های باز»، که با ادعای افزایش نگرانی نسبت به نقض توافقنامه های کنترل تسلیحات توسط روسیه صورت گرفت موجب نگرانی متحدان آمریکا شده است.نادیا اشمید، رییس کمپین ممنوعیت سلاح‌های هسته ای هشدار داده که در صورتی که تا پنجم فوریه 2021 توافقی حاصل نشود ما با مسابقه تسلیحاتی غیرکنترل شده ای روبرو خواهیم شد.
واشنگتن تلاش می کند تا مسکو را مقصر لغو و تمدید نشدن پیمان های کنترل تسلیحات از جمله پیمان استارت جدید معرفی کند.
با این حال مقامات ارشد روسیه بر عزم این کشور برای ایستادگی در برابر آمریکا و اقدام متقابل تاکید کرده اند.
به گفته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، در صورتی که پیمان استارت جدید بدون رسیدن به یک نسخه جدید، منقضی شود، دیگر وسیله ای برای محدود کردن رقابت تسلیحاتی وجود نخواهد داشت.
وی تهدید کرد اگر آمریکا نشانه ای از قصد خود برای تمدید پیمان استارت جدید از خود نشان ندهد، روسیه نیز اجازه خواهد داد که این پیمان در سال 2021 منقضی شود.
پایان مهلت این پیمان در سال 2021 موجب می شود تا آمریکابار دیگر توسعه تسلیحات هسته ای استراتژیک را بدون هیچ محدودیتی آغاز نماید که با واکنش متقابل روسیه مواجه خواهد شد و بدین ترتیب این امر موجب افزایش بی ثباتی در عرصه بین المللی و گسترش مسابقه تسلیحات هسته ای بین قدرت های هسته ای جهان خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
امتناع آمریکا از مذاکره با روسیه درباره تمدید پیمان استارت جدید
درخواست سازمان ملل برای تمدید پیمان استارت جدید
