ببش از سه دهه از ارایه طرح جمهوری اسلامی ایران برای انتقال گاز به شبه قاره هند یعنی هندوستان و پاکستان می گذرد. تهران بر این اعتقاد است که همکاری این کشورها حول خط لوله گاز می تواند به تقویت صلح و امنیت در شبه قاره هند کمک کند. با این حال به رغم بی توجهی هند به این خط لوله، ایران و پاکستان قرارداد دو جانبه ای را برای خرید گاز ایران امضا کردند و این کشور با هزینه بالغ بر دو میلیارد دلار خط لوله انتقال گاز را تا مرز پاکستان احداث کرد.
این در حالی است که سال 2014 پایان مهلت این قرارداد بود اما دولت پاکستان هیچ اقدامی را برای احداث خط لوله در خاک پاکستان انجام نداده است.
«نرسی قربانی» کارشناس مسایل انرژی در این باره می گوید:"خط لوله انتقال گاز ایران به شبه قاره در حالی که از ناحیه کشورهای این منطقه هنوز متولد نشده بیش از سه دهه از عمر آن می گذرد و این در حالی است که کشورهای منطقه بخصوص پاکستان به شدت نیازمند انرژی هستند و کمبود آن اسیب های جدی به صنایع این کشور وارد می کتد."
در حالی که جمهوری اسلامی ایران پاکستان را تهدید کرده است که در صورت تعلل در اجرای قرار داد مشمول جریمه 18 میلیارد دلاری خواهد شد اما مقامات پاکستان به تنها انرا جدی نگرفته اند بلکه به نظر می رسد از مساله خط لوله گازی ایران به عنوان مستمسکی برای انحراف افکار عمومی و پاسخ به انتقادهای داخلی استفاده می کنند و عملا اقدامی در جهت اجرای ان صورت نمی دهند.
رصد اظهارات و مواضع مقامات مختلف سیاسی و انرژی پاکستان نشان می دهد که به شکل حساب شده و با فاصله های منظم تمایل این کشور را برای اجرایی شدن خط لوله اعلام می کنند تا به ظاهر خود را مدافع حل مشکل انرژی پاکستان نشان دهند.
«محسن جاوید داور» رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس ملی پاکستان اخیرا از تعلل دولت این کشور در تکمیل پروژه انتقال گاز ایران انتقاد و تصریح کرد، این تعلل و بهانه قرار دادن تحریم ها، هرگز قابل قبول نیست.
«علی خطیبی» کارشناس مسایل انرژی نیز در این باره می گوید:"دولتمردان پاکستان با پیش کشیدن موضوع تحریم های امریکا ضد ایران می کوشند برای تعلل خود در اجرا نکردن ان بهانه تراشی کنند و این در حالی است که دولت پاکستان برای دفاع از حق حاکمیت ملی خود در برابر فشارهای تحریمی واشنگتن هیچ اقدامی صورت نمی دهد و تنها با ابراز تمایل خود برای اجرای ان می کوشد از دامنه انتقادهای داخلی بکاهد"
در هر حال، جمهوری اسلامی ایران بابت تعلل و تاخیر هشت ساله پاکستان در عمل به تعهداتش در قبال قرارداد خط لوله گاز "آی-پی" به طور جدی موضوع جریمه و غرامت 18 میلیارد دلاری را مطرح کرده است. طبق قرارداد سال 2009، طرف پاکستانی موظف به پرداخت جریمه تاخیر در اجرای تعهدات است اما جمهوری اسلامی ایران براساس حسن همجواری و همسایگی، تاکنون جریمه ای دریافت نکرده است.
مردم پاکستان با دانستن این واقعیت که این خط لوله ظرفیت انتقال روزانه بین 1/1 تا 4/3 میلیارد فوت مکعب گاز پارس جنوبی ایران به پاکستان را دارد که میتواند مشکل انرژی پاکستان را به طور کامل حل کند می توانند به عمق ضررهای کشورشان از تعلل در احداث این خط لوله نیز بیش از پیش پی ببرند.
نویسنده: مجید وقاری
115
