به گزارش ایران پرس به نقل از روزنامه «رأی الیوم» چاپ لندن، «عبدالباری عطوان» شکست میانجیگری تیلرسون درحل بحران کشورهای خلیج فارس، سه دلیل اصلی دارد.
دلایل شکست ماموریت تیلرسون :
اول: تصمیم 4 کشورتحریم کننده مبنی بر عدم پذیرش هر نوع میانجی گری بدون برآورده شدن مطالبات و اجرای کامل شروط 13 گانه، و بالا بردن پرچم سفید از سوی قطر.
دوم: متهم شدن تیلرسون به جانبداری ازقطرو مخالفت او با تحریم به بهانه تحت تأثیر قرارگرفتن عملیات های نظامی امریکا علیه داعش.
سوم: امضای یادداشت تفاهم دوجانبه واشنگتن-دوحه مبنی بر مقابله با حمایت مالی از تروریسم که کشورهای متخاصم قطر ضمن مخالفت با تفاهم نامه مزبور آنرا ناکافی دانستند.
ضمن اینکه تمجید وزیرامور خارجه امریکا از موضع دوحه مبنی بر پذیرش دعوت امریکا و امضای تفاهم نامه ضد تروریستی «نمک بر زخم آنها» بود.
سکوت نشانه شکست
وقتی وزیرامور خارجه امریکا که به دلیل ریاست ابرشرکت نفتی «اکسون موبیل» سابقه و شناخت مناسبی از فضای حوزه خلیج فارس دارد بی هیچ اظهار نظری دوحه را ترک می کند به این معنی است که حرفی برای گفتن ندارد که نشان دهنده موفقیت ماموریتش باشد و نیز اینکه طرف های بحران بدون عقب نشینی، بر موضع خود پافشاری کرده و جای هیچ میانجی گری برای کویت باقی نمانده است.
تیلرسون طی سفر خود با «ملک سلمان» پادشاه عربستان و ولیعهدش بن سلمان در جده و نیز امیر کویت شیخ «صباح الاحمد» و در پایان برای دومین بار با امیر قطر شیخ «تمیم بن حمد» دیدار کرد. دیدار دوباره با امیر قطر به معنی پایبندی کشورهای تحریم کننده به شروط 13 گانه و متقابلا عدم پذیرش دوحه به دلیل نفی تمامیت قطر و تحت قیمومیت رفتن این کشور است.
مبالغه نیست اگر گفته شود کشورهای متخاصم قطر باعث شکست ماموریت تیلرسون شدند از اینرو که او را به جانبداری از قطر متهم ساخته و بلافاصله پس ازآغاز سفرش، متن بیانیه تفاهم نامه مشترک را که شیخ تمیم بن حمد در سال 2014 در حضور پادشاه سابق عربستان با ضمانت امیر کویت امضا کرده رونمایی کردند، چنین اقدام بی سابقه ای در سطح کشورهای خلیج فارس و حتی جهان عرب، صرفا به خاطر اثبات یک نکته و آن عدم پایبندی قطر به توافق نامه ها و تعهداتش بود.
شیخ «عبدالله بن زاید» وزیرامور خارجه امارات که در جمع وزرای کشورهای تحریم کننده حضورنداشت، در کنفرانس مطبوعاتی جداگانه ای گفت، دوحه برای جلب اعتماد بیشترنسبت به توافق نامه ها و معاهداتش باید اقدام جدی تری انجام دهد. منظوراز توافق نامه در سخنان عبدالله بن زاید توافق نامه امریکا با قطر در مورد مبارزه با حمایت مالی از تروریسم بود. وی در ادامه اظهار داشت، قطر از افراطی گری و تروریسم حمایت مالی کرده و پناهگاه تروریسم شده است، اگر قصد پیوستن به جمع کشورهای ائتلاف را دارد استقبال کرده وگرنه با او خداحافظی می کنیم.
تشکیلات سیاسی منطقه ای جدید یا جایگزین
نکته قابل تأمل در سخنان وزیر امور خارجه امارات آن است که وی ابدا هیچ اشاره ای به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نکرد، علاوه بر اینکه گفتارهای او درمورد کشورهای ائتلاف ضد قطر تداعی کننده یک تشکیلات سیاسی منطقه ای جدید یا جایگزین می باشد.
عبدالباری عطوان در ادامه می افزاید، دست خالی برگشتن تیلرسون یعنی پایان دو میانجیگری امریکا وکویت و پایان آتش بس چهار روزه که موقتا حاکم شده بود، اکنون دیگر منطقه خلیج فارس در برابر مرحله جدیدی از تشدید تنش و فشار قرار گرفته که احتمالا بارزترین نقطه آن تشدید تحریم های اقتصادی قطر باشد.
ائتلاف چهارگانه عربستان، امارات، مصر و بحرین، اتحادیه عرب را نیز مانند «شورای همکاری خلیج فارس» به حاشیه رانده است، ائتلاف جدیدی که اعضایش مانند یک سازمان مستقل با رویکرد منطقه ای و نقشه راهی خاص، سیاست های خود را اعمال می کنند.
ورود پنجمین گروه نظامیان ترکیه به قطر، مسئله تنش زای دیگری در مقابل جبهه مخالف این کشوربه شمار می رود، ضمن اینکه نشان می دهد کشورمزبور آمادگی مقابله با گزینه های احتمالی از جمله نظامی را دارد.
«انور قرقاش» وزیر مشاورامورخارجه امارات و سخنگوی ائتلاف کشورهای ضد قطر در آخرین توییت خود به طورخلاصه موضع آنها را چنین اعلام کرد: حل موقت کافی نیست (منظورامضای تفاهم نامه امریکا-قطر) باید ازاین فرصت استثنایی برای تغییر اهداف مخرب منطقه ای قطر که از سال 1995 تاکنون ادامه دارد ، بهره برد. گفتنی است در سال 1995 شیخ حمد بن خلیفه (پدر شیخ تمیم) پس از کودتای سفید علیه پدرش شیخ خلیفه به قدرت رسید.
این تحلیلگر سیاسی در پایان ضمن طرح این پرسش که چه طرح و نقشه ای برای تغییراهداف مخرب قطر وجود دارد و چطور اجرا خواهد شد؟ خود می گوید: اما اینکه چه طرح و نقشه ای برای تغییر اهداف مخرب قطر وجود دارد و چطور اجرا خواهد شد معلوم نیست؟ این سوالی است که جواب آن را نمی دانیم اما تهدید خطرناکی است که در صورت اجرا شدن به جنگ منطقه ای در خاورمیانه پر متلاطم منجر خواهد شد.
با گذر زمان، دامنه بحران نیز بیشتر و پیچیده تر می شود و راهکارهای سیاسی و دیپلماسی از بین می رود و تنها راه باقیمانده گزینه نظامی خواهد بود که همه طرف های درگیر، مدعیِ دوری از آن هستند. 118/111
بیشتر بخوانید:
سفر تیلرسون به قطر، روی گرداندن آمریکا از عربستان
پایان سفر بی نتیجه «تیلرسون» به خلیج فارس/تحلیل
