در اصل پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درباره اصل انتخاب و ملاک بودن ارای ملت بعنوان یک حق قانونی تصریح شده است:
«حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او، انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است. هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد با گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خدا داد را از طرقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند.»
برگزاری انتخابات در ایران مبتنی دو رکن اجرایی و نظارتی است؛ آنچه از سوی مراجع قانونی در این دو رکن مهم مورد تاکید قرار گرفته، مراقبت از آرایی است که به صندوق ها ریخته می شوند.
ستاد اجرایی وزارت کشور و شورای نگهبان در این زمینه هریک مسوولیت های مهمی برعهده دارند.
در این زمینه وزارت کشور در چارچوب قانون اساسی و قوانین انتخاباتی تمهیداتی را در نظر گرفته است؛ به نحوی که شورای نگهبان به صورت کامل به رای ها رسیدگی می کند و صحت انتخابات را در پایان تایید می کند.
قوانین و آئین نامه های اجرایی انتخابات چگونگی اجرای مراحل انتخابات، نظارت بر احذ و شمارش آرا و تایید صحت برگزاری انتخابات در هر حوزه را معین و انرا مشخص کرده است.
در قانون انتخابات ایران مواردی مانند کیفیت و ارزیابی مراحل اجرا، رسیدگی به صلاحیت داوطلبان، نظارت شورای نگهبان، هیئت اجرایی و وظایف آن و تبلیغات پیش بینی شده است.
وزارت کشور می تواند با توجه به گزارشات واصله و بازرسی های معموله، جریان انتخابات یک یا چند حوزه انتخابات را در صورت لزوم متوقف و یا نتیجه اعلام شده آن ها را قبل از افتتاح مجلس شورای ملی باطل اعلام کند.
پس از برگزاری نیز ضمن نظارت بر انتخابات توسط شورای نظارت بر انتخابات و ستاد برگزاری، کاندیداها در صورت رخ داد تخلف یا اعتراض به هر بخشی از برگزاری روند رای دهی، اعتراض خود را به شورای نگهبان قانون اساسی اعلام می کنند تا به صورت موردی و مشخص به شکایات رسیدگی شود.
نویسنده: مهرداد هاشمی
بیشتر بخوانید:
نگاهی به جریان های فعال سیاسی در انتخابات مجلس (10)
نقش مردم واحزاب در رقابت‌های انتخاباتی (9)
