کشورهای اروپایی طی سال های اخیربه ویژه با بحران ها و ناامنی هایی که در غرب آسیا پیش آمده است، با بحران گسترده پناهجویان روبه رو شده اند. این درحالی است که بسیاری از این بحران ها حاصل سیاست های خصمانه و مداخله جویانه کشورهای غربی و جنگ افروزی آنها، همچنین پیروی از سیاست های آمریکا است. در این راستا بحران ها سوریه، یمن، عراق، لیبی و ناامنی های ناشی از آن سبب شده تا بسیاری از شهروندان این کشورها مجبور به ترک وطن خود شوند. چنان که در تازه ترین مورد، خروج ناگهانی آمریکا از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت سبب شد تا بسیاری از شهروندان افغان به ترک کشورشان مجبور شوند.
آخرین آمارهای کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نشان می دهد، در حال حاضر، نزدیک به 3.4 میلیون شهروند افغان آواره شده اند. با این حال، طی ماه های گذشته آنها نه تنها از سوی کشورهای اروپایی پذیرش نشده اند بلکه حتی آن عده ای که موفق به ورود به خاک اروپا و اسکان در کمپ ها نیز شده اند، در شرایط مساعدی قرار ندارند.
با این حال، با آغاز جنگ در اوکراین، پناهجویان از آسیا و آفریقا در کشورهای اروپایی در موقعیت دشواری بسر می برند. این کشورها مرزهای خود را بر روی پناهجویان اوکراینی باز کرده اند و حتی برخی از این کشوها از جمله آلمان، درصدد مجبور کردن آوارگان افغانستانی به ترک کمپ ها و جایگزینی آنها با پناهجویان اوکراینی هستند. الوا یوهانسون کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا گفت، شرایط ورود پناهجویان اوکراینی نسبت به پناهجویان منطقه غرب آسیا کاملا متفاوت است و اتحادیه اروپا درحال حاضر آمادگی بیشتری دارد تا پذیرای پناهجویان اوکراینی باشد.
اعمال سیاستی دوگانه و متضاد در قبال پناهجویان از سوی کشورهای اروپایی سبب اعتراض نهادهای بین المللی و فعالان حقوق بشر شده است. بسیاری از آنها اعمال چنین سیاست هایی را مخالف شعارهای انسان دوستانه و حقوق بشری کشورهای غربی دانسته اند.
دریوری دایک فعال حقوق بشر در این زمینه می گوید: بسیاری از فعالان، چه در داخل و چه در خارج از اتحادیه اروپا، رفتار تبعیض آمیز اروپایی ها با پناهجویان افغان و سوری را محکوم می کنند. کشورهای اروپایی باید پناهجویان را بدون در نظر گرفتن ملیت، عقیده یا هر جنبه هویتی، آنها را بپذیرند و هیچگونه تبعیضی در این زمینه اعمال نکنند.
از زمان آغاز جنگ در اوکراین در 24 فوریه تاکنون، حدود پنج میلیون اوکراینی این کشور را ترک کرده و عمدتا در کشورهای اروپایی پناه گرفته اند. کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا در این زمینه گفت: آن چه اکنون شاهد آن هستیم، اقدامی بی سابقه است و یک همبستگی میان اعضا با یکدیگر و درخصوص پناهجویان اوکراینی وجود دارد که تاکنون سابقه نداشته است.
البته اکنون آلمان پا را نیز فراتر گذاشته و اعلام کرده است که آوارگان اوکراینی را جایگزین آوارگان افغان می کند. اعمال این سیاست، مهر تاییدی بر ادامه سیاست های تبعیض آمیز کشورهای اروپایی در قبال قربانیان جنگ ها در آسیا، آفریقا و اروپا به شمار می آید.
یولیا سوشنیکووا، استاد دانشگاه ناتینگهام در این زمینه می گوید: استانداردهای دوگانه در اروپا حتی زمانی که به مسائل انسانی مانند بحران پناهندگان می رسد، وجود دارند. اگرچه اعتراف و اذعان به این استاندارد دوگانه بسیار دردناک است؛ اما باید برای اصلاح تلاش کرد تا جهانی بهتر و انسانی تر ساخته شود.
نویسنده: آتوسا دینیاریان
115
