«طوبی کرمانی» نخستین زن فوق دکترای فلسفه در ایران و فارغ التحصیل فلسفه تطبیقی و کلام، دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان و مشاور دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی در امور بانوان بود و سال‌ها در کسوت استاد دانشگاه به تربیت شاگردان موثر و اندیشمند پرداخت.
خانم دکتر طوبی کرمانی، استاد برجسته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، اولین رایزن فرهنگی زن جمهوری اسلامی و اولین بانوی رایزن علمی جمهوری اسلامی ایران در یونان، مؤلف ده‌ها مقاله و کتاب علمی و فرهنگی و دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان بود که نمونه‌ای عالی از روش و منش بانوان مسلمان را در اندیشه و عمل خود به تصویر می‌‌کشید.
این چهره‌های ماندگار و فعال در عرصه‌های علمی و فرهنگی کشور دارای مدرک فوق دکتری فلسفه اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران بود. نگارش بیش از 60 مقاله، تألیف و تصنیف 12 کتاب علمی و اجتماعی و شرکت در بیش از 80 کنگره ملی و بین‌المللی در داخل و خارج کشور از جمله آثار علمی و فرهنگی وی است. دکتر کرمانی پس از طی دوره بیماری نارسایی کبد، سحرگاه روز شنبه 22 شهریور 1399 در سن 73 سالگی به دیار باقی شتافت.
در گرامیداشت یاد این مجاهد خستگی‌ناپذیر مناسب دیدیم نگاهی به تفکر این بانوی توانمند ایرانی داشته باشیم که بیشتر عمر خود را صرف نزدیک‌سازی و تقریب بین مذاهب گذراند و از مصلحان بود.
در چهره‌اش آرامش و مهر موج می‌زد. لبخند همیشگی‌اش از خصوصیات شاخص او بود. واژه‌ها بر زبانش با زیبایی، مهربانی و خشوع معنا می‌یافتند. حقیقت طلبی، زیبایی‌جویی، تعالی بخشی را از فطرت‌های انسان می دانست و معتقد بود، بر این اساس، همه گذشت و مهربانی و محبت را دوست دارند و باید که این وجه از خود را بر سایر صفات غلبه دهند. حجابش را مایه افتخار وحضور مقتدرانه در جامعه می دانست.
در فرهنگ اسلامی علم و دانش و تفکر فلسفی موضوعی نیست که به جنسیت ربط داشته باشد چرا که ذات تفکر و اندیشیدن جنسیت‌پذیر نیست. شاید جا به جا کردن یک سنگ بزرگ در توان زنان نباشد ولی تأمل، تفکر و مسائل فلسفی اموری نیستند که به قوای سخت افزاری مردانه نیاز داشته باشند.
رشد فکری و نقش‌آفرینی در جهان هستی نیازمند داشتن دغدغه فلسفی، ذهن جستجوگر و کنجکاو، نگاه عمیق به هستی، پرسش‌‌گری و ... است، هر چند بخشی از شایستگی‌ها به استعدادهای فرد، چه زن و چه مرد برمی‌‌گردد، ولی بخش مهمی از آن به زمینه‌ها و بسترهای لازم برای رشد این استعدادها بستگی دارد.
عنصر حکمت و دانایی؛ نخستین مؤلفه تمدن اسلامی
او می‌گفت: «اولین مؤلفه تمدن اسلامی، عنصر حکمت و دانایی است؛ چرا که بنیان آموزه‌های اسلام بر حکمت است. در قرآن آمده است : مَن یُؤْتَ الْحِکمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کثِیراً: (خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌دهد؛ و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است (بقره: 269). در این میان، نقش زنان مسلمان در ایجاد و تحکیم وحدت اسلامی از آن جهت مهم و سرنوشت‌ساز است که اولا مسولیت‌ها و تکالیف مقرر شده در دستورات اسلامی، نقش‌های چندگانه‌ای برای زنان مطرح نموده و ثانیا وجود الگوها و اسوه‌های تاریخ اسلام، شیوه جدیدی از وحدت‌آفرینی جهان اسلام را به جهانیان ارائه می نماید که نه شیوه افراطی غرب، و نه طریقه تفریطی و تحجر را مناسب می‌داند».
وی برای زنان نقش تمدن‌سازی قائل بود و می‌گفت زنان وقتی در جایگاه والای خود قرار بگیرند، نقش مهمی در هدایت‌گری و تعالی خانواده، تمدن‌سازی توحیدی، مقابله با جریان‌های تکفیری و مقابله با خشونت خواهند داشت.
دکتر کرمانی می‌گفت:« خیلی‌ها می‌گویند زندگی سخت شده است. مثل راه رفتن روی لبه تیغ . اگر زندگی لبه‌ی تیغ است، پس زن و مرد ندارد. هم برای زن لبه‌ی تیغ است و هم برای مرد. این موضوع برای انسان مطرح است. اما درباره‌ی ایفای نقش‌های متعدد، خانم‌ها می‌توانند با برنامه‌ریزی صحیح، هم به مسئولیت بیرون از خانه برسند هم درون خانه. از دست دادن یا به درستی انجام ندادن هر کدام، سبب غبن می‌شود. هر دو پریشانی می آورد. من به طور متوسط 17 ساعت در روز فقط بیرون از خانه کار می‌کنم. به نظرم خانم‌های محترم باید زمان عمر خود را تقسیم کنند».
زن، زمین، زندگی
دکتر طوبی کرمانی در نخستین نشست تخصصی همایش بین‌المللی «جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام» که در 14 تیرماه 1399 برگزار شد، علت اینکه زن در ایران و اسلام از استحکام و بالندگی برخوردار است، را برخورد عاقلانه و ادیبانه نسبت به زن دانست و گفت: «چه کسی نمی‌داند که در ایران باستان زن یعنی فروغ، روشنایی، درخشندگی. چه کسی نمی‌داند که در ایران باستان زن یعنی پارسایی و راستی. چه کسی نمی‌داند این قضیه را که در ایران باستان زن یعنی نگاهبان خانه. چه کسی این را نمی‌داند که خانه در فرهنگ ایرانی یعنی محل قرار و آرامش و خانواده یعنی اهل و افرادی که در این خانه امنیت دارند. چه کسی نمی‌داند که در اسلام زن به عنوان ریشه نامیده می‌شود؛ «ام» آن هم «ام» حضرت زهرا سلام الله علیها برای پدری چون محمد مصطفی صلوات الله علیه. چه کسی نمی‌داند در فلسفه اسلامی، زن وجود نخستین تکوینی انسانی و حیات است در جهان ملک و ماده. این‌ها همه معنایش یعنی زن، زمین، زندگی».
دکتر طوبی کرمانی با توجه به تهدید خانواده در عصر کنونی افزود: «ما در دنیای امروز با یک نگره جدید و تحریف شده از خانه و خانواده مواجه هستیم که خانه نه تنها محل امن و آرامش نیست بلکه به سرایی که در آن هیچ گونه محبت و عطوفتی وجود ندارد تبدیل شده است؛ در آموزه های اسلامی اهل خانه یعنی کسانی که هم نفسند و از نفس واحد خلق می شوند. امروز متاسفانه با یهود و مسیحیت تحریف شده و آموزه‌های یونان باستان از زن به عنوان موجودی در تقابل با مرد یاد می‌شود و از مسئولیت‌های او سخنی نمی‌گویند و سهم‌خواهی و حق‌طلبی را برای او دیکته می‌کنند».
آن زمان که رهبر معظم انقلاب در مورد الگوی سوم زنان جهان متن پیامی را به کنگره 7 هزار زن شهید ارسال کردند و فرمودند که «در انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس، زنانی ظهور کردند که می‌توانند تعریف زن و حضور او در ساحت رشد و تهذیب خویش و در ساحت حفظ خانه‌ی سالم و خانواده‌ی متعادل و در ساحت ولایت اجتماعی و جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و جهاد اجتماعی را جهانی کنند و بن بست‌های بزرگ را در هم بشکنند»، شاید به ذهن کمتر کسی می‌رسید که در بستر انقلاب اسلامی بانوانی همچون طوبی کرمانی بتوانند نمونه ای موفق از این الگو باشند. 113
