در مادۀ 21 قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب سال 97 مسائل و موضوعاتی مورد تصریح قرار گرفت که پس از حدود دوسال از تاريخ 22 آذرماه اجرایی مي شود.
بر اساس این مادۀ قانونی اگر کسی بخواهد چکی صادر كند، باید مشخصات دارنده چک، مبلغ چک و سررسید چک را در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت کند.
علاوه بر اين، امکان انتقال چک صرفاً با ظهرنویسی (امضای پشت چک یا درج امضاء در پشت چک) میسر نیست و اگر دارنده چک بخواهد آن را به شخص ثالثی منتقل كند، مجدداً می بایست مشخصات دارندۀ جدید نیز در سامانه صیاد ثبت شود.
ثبت اطلاعات چک
براساس ابلاغ بانک مرکزی فرآیند ثبت صدور چک توسط صاحب حساب و تایید آن توسط گیرنده چک (ذینفع) به این شکل است که صاحب حساب(صادرکننده چک) بعد از تنظیم فیزیک چک باید به سامانه بانکداری اینترنتی یا همراه بانک خود (بانکی در آن حساب دارد) وارد شود و با انتخاب گزینه مربوطه به شرح زیر نسبت به ثبت اطلاعات چک اقدام نماید:
1- درج اطلاعات چک اعم از شنا سه صیاد، سری و سریال چک، مبلغ، تاریخ سررسید، شماره ملی/شناسه ملی/ شماره فراگیر و نام ذینفع چک
2- کنترل اقلام اطلاعاتی چک توسط بانک عهده و ارسال آن به سامانه پیچک
3- کنترل شناسه صیاد و فقدان چک برگشتی، زنده بودن صادرکننده و گیرنده و... توسط بانک مرکزی و ثبت موقت اطلاعات در سامانه پیچک یا عدم ثبت چک و نمایش پیغام خطا
4- تحویل فیزیک چک توسط صاحب حساب به ذینفع
تاييد دريافت چك
سپس گیرنده چک(ذینفع) بایستی به سامانه بانکداری اینترنتی یا همراه بانک خود(بانکی که در آن حساب دارد) وارد شود و با انتخاب گزینه مربوطه به شرح ذیل نسبت به تایید دریافت چک اقدام نماید:
1- درج شناسه صیاد چک و استعلام اطلاعات چک از سامانه پیچک
2- کنترل اقلام اطلاعاتی چک توسط بانکِ مشتری و ارسال آن به سامانه پیچک
3- کنترل مشخصات ذینفع و ثبت قطعی توسط بانک مرکزی
ثبت انتقال چك
فرآیند ثبت انتقال چک توسط دارنده چک و تایید آن توسط گیرنده چک (ذینفع جدید) نیز به این ترتیب است که دارنده چک (ذینفع فعلی) بعد از ظهرنویسی چک مبنی بر انتقال چک به ذینفع جدید باید به سامانه بانکداری اینترنتی یا همراه بانک خود (بانکی در آن حساب دارد) وارد شود و با انتخاب گزینه مربوطه به شرح زیر نسبت به انتقال چک اقدام کند:
1- درج شناسه صیاد و شماره ملی/شناسه ملی/شماره فراگیر و نام ذینفع جدید
2- کنترل اقلام اطلاعاتی چک و مشخصات ذینفعان توسط بانک مشتری و ارسال آن به سامانه پیچک
3 کنترل مالکیت انتقال دهنده، وضعیت چک و زنده بودن صادرکننده و گیرنده توسط بانک مرکزی و ثبت موقت اطلاعات در سامانه پیچک یا عدم ثبت چک و نمایش پیغام خطا به مشتری
4- تحویل فیزیک چک توسط ذینفع فعلی به ذینفع جدید
تایید انتقال چک
سپس ذینفع جدید چک باید به سامانه بانکداری اینترنتی یا همراه بانک خود (بانکی در آن حساب دارد) وارد شود و با انتخاب گزینه مربوطه به شرح ذیل نسبت به تایید انتقال چک اقدام کند:
1- درج شناسه صیاد چک و استعلام اطلاعات چک از سامانه پیچک
2- کنترل اقلام اطلاعاتی چک توسط بانکِ مشتری و ارسال آن به سامانه پیچک
3- کنترل مشخصات ذینفع و ثبت قطعی توسط بانک مرکزی
پيامد عدم ثبت این مشخصات چیست؟
اگر شما چکی در دست داشته باشید که مشخصات شما به عنوان دارندۀ آن چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، بانک از پرداخت وجه چک به شما خودداری خواهد كرد و اگر بخواهید جهت مطالبۀ وجه چک اقدام قضایی كنيد، از آنجا که این سند، مطابق اوصاف مقرر در قانون تنطیم نشده لذا از اسناد تجاری محسوب نخواهد شد و در نتيجه مشمول قانون صدور چک نيست، لذا بعد از اجرایی شدن این قانون یعنی از تاریخ 22 آذرماه حتماً از صادرکننده چک بخواهید مشخصات شما را بعنوان دارنده در سامانه ثبت كند و نکته بسیار مهم آنکه مشخصات شخصی که می خواهد چک را به شما منتقل كند(درصورتی که صادرکننده و صاحب حساب نباشد) می بایست قبل از شما به عنوان دارنده در سامانه صیاد ثبت شده باشد.
از این رو امکان صدور و اخذ چک های حامل از بین خواهد رفت و با توجه به اجرا شدن این قانون از تاریخ 22 آذرماه 99، چک هایی که در وجه حامل صادر می شود، از نظر سیستم بانکی کشور و دوایر اجرای اسناد لازم الاجرا فاقد اعتبار هستند و منشأ اثر نيستند.
مهديه زائري
وكيل پايه يك دادگستري
