قلعه دختر یا قیز قالاسی در شهرستان میانه در آذربایجان شرقی قرار داشته و جزو آثار ملی ثبت شده‌است. این قلعه در دو کیلومتری پل‌دختر (میانه) در رشته کوه قافلانکوه واقع شده‌است.

به گزارش خبرگزاری ایران‌پرس، این قلعه به‌شکل کثیرالاضلاع غیرمنتظم ساخته شده و به سه قسمت تقسیم می‌شود؛ دیوار بیرونی که قطورتر از دیگر قسمت‌ها بوده و به وسیلهٔ ۲۴ برج دیدبانی، نگهبانان از قلعه پاسداری می کردند. دیوار داخلی که این دیوار حافظ قسمت اصلی قلعه یا قلب قلعه بوده است و قسمت داخلی قلعه که محل فرماندهی و کوتبال دژ محسوب می‌شود.

این قلعه دارای دو مدخل ورودی است که در بالای یکی از این مدخل کتیبه‌ای بوده که بر اثر مرور زمان از بین رفته‌است.

برخی بنای این قلعه را مربوط به قرن ۷ هجری تخمین زده‌اند و برخی دیگر بنای آن را با قدمت ۸ تا ۱۲ قرن ذکر کرده‌اند.

ولی با توجه به پایه‌های ساخت قلعه و مصالح بکار برده شده تخمین به اوایل دوره ساسانیان نیز زده می‌شود.

در گویش محلی نام این قلعه قیز قالاسی به معنای قلعه دختر هست.

عقیده باستان شناسان بر این است که این قلعه مانند قلعه دخترهای دیگر توسط ایزدبانو ناهید (آناهیتا) ساخته شده‌است.

پرستشگاه‌های این ایزدبانو را اغلب در بلندی‌ها می‌ساختند و حاکمان و بازرگانان و کشاورزان هرساله با هدایای نفیس عازم این پرستشگاه‌ها می‌شدند چرا که ملکه ناهید فریادرس زنان و آزادی و حریت نعمت و فراوانی آب و باران تنها کسی بوده که در اقتصاد و نبرد پشتیبان این مرز و بوم بوده‌است.

این قلعه‌ها بیشتر در کنار رودخانه‌های عظیم و دریاها ساخته می‌شده‌است.

میراث آریا