«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه روز شنبه در توئیتی نوشت؛ از "ژان ایو لودریان" وزیر امورخارجه فرانسه خواستم تا در نشست "وین"، موضع سازنده‌ای در قبال برجام نشان دهد.
ظریف با اشاره به تماس تلفنی روز شنبه همتای فرانسوی خود افزود:«من از فرانسه خواستم تا به تعهدات خود در این توافقنامه احترام بگذارد و اجرای تحریم‌های غیرقانونی اعمالی از جانب آمریکا را متوقف کند.»
توصیه ظریف به وزیر خارجه فرانسه یاد آور این نکته کلیدی است که بازگشت به برجام به اراده و حسن نیت طرف های مقابل بستگی دارد.
بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و نقض صریح برجام ، ایران در تعاملی فراتر از انتظار به مدت یک سال تعهداتش را به صورت کامل انجام داد. در این مدت، اروپایی‌ها به شدت اصرار بر ماندن ایران در برجام کردند و وعده دادند که نه تنها تعهداتشان را براساس برجام انجام می دهند بلکه زیان‌های ناشی از خروج آمریکا از برجام را هم جبران خواهند کرد ؛ اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، عدم انجام تعهدات بوده است.
آنها ادعا کردند که تحریم‌ها را به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام رفع خواهند کرد و از طریق ایجاد ساز و کار مالی اینستکس، زمینه را درجهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران از ایران فراهم می کنند؛ اما کدام یک از این وعده ها عملیاتی شدند؟
سه کشور اروپایی طرف برجام (آلمان، انگلیس و فرانسه) می دانند که امریکا با نقض برجام بدعت خطرناکی را گذاشته است با این حال برای خروج از بن بستی که خود در برجام بوجود آورده اند از ایران می خواهند که یکطرفه به تعهدات برجام ادامه دهد.
«سیدجلال ساداتیان» تحلیلگرمسائل سیاست خارجی می گوید : "این اروپا و آمریکا هستند که اجرای برجام را گروگان ناتوانی و زورگویی خود کرده‌اند، نه ایران که براساس گزارش‌های متعدد آژانس به تعهداتش در برجام عمل کرد.
"واقعیت این است که اروپایی‌ها هرگز نخواستند و یا نتوانستند در این سال‌ها نقش مستقل و بایسته ای متناسب با جایگاه خود ایفا کنند. توصیه ظریف به همتای فرانسوی اش از این دیدگاه پیام روشنی دارد و یاد اور ضرورت اتخاذ تصمیمی جدی از طرف اروپا و عمل به مسوولیت ها و تعهدات در قبال برجام است.
برجام هرگز بعنوان یک عامل بازدارنده در بهره مندی از دانش هسته ای، مورد پذیرش ایران قرار نگرفت بلکه هدف ایران از این توافق اعتماد سازی و تعامل دو طرفه بر اساس تعهدات متقابل و پذیرش محدودیت هایی در قالب پروتکل الحاقی بصورت داوطلبانه در یک دوره زمانی مشخص بوده است.
بنابراین؛ قبول تعهدات برجام به معنای ادامه همیشگی این حرکت یکطرفه نیست. افکار عمومی در ایران نیز به شدت با ادامه برجام با وضع فعلی مخالف است. جمهوری اسلامی ایران تا زمانی به تعهداتش در برجام باقی می ماند که طرف های مقابل هم براساس اعتماد سازی و عمل به همه تعهدات در چارچوب مسوولیت ها و حقوق قانونی دو طرفه عمل کنند.
در هر حال اروپا در وضعیت فعلی دو راه پیش رو دارد :
راه نخست؛ مرور خطاها و جبران کم کاری ها در برجام وعملگرایی درقبال تعهدات در چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت است که نشست روز سه شنبه می تواند آزمونی برای اروپا باشد.
راه دوم؛ اما اصرار برخطاهای گذشته و ادامه مسیر اشتباه است که در این صورت اروپا منفعل تر و از برجام دورتر خواهد شد.
نویسنده: جمشید امین زاده
112
بیشتر بخوانید:
عراقچی در نشست مجازی برجام: لغو تحریم‌های‌آمریکا نخستین گام احیای برجام است
آغاز نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام
