محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی پیش از عزیمت به ازبکستان گفت، تأکید ما آن است که روابط ایران و ازبکستان در حوزه پارلمانی، اقتصادی، تجاری، سیاسی و فرهنگی توسعه یابد؛ ایران و ازبکستان از لحاظ جغرافیایی دو کشور بسیار نزدیک به یکدیگر هستند اما روابط ما آن طور که مورد توقع و انتظارمان است، توسعه نیافته است.
روابط ازبکستان با ایران تا سال 2016 در سطح بالایی قرار نداشت و حتی این کشور از مخالفان عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای محسوب می شد، اما با به قدرت رسیدن «شوکت میرضیایف» به عنوان رئیس جمهوری ازبکستان، دولت این کشورخواهان بهبود روابط با ایران شد.
حمایت ازبکستان از تغییر عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای از وضعیت ناظر به عضو اصلی و همچنین ابراز تمایل برای مشارکت در مسیر ترانزیتی افغانستان، ایران، هند از بندرچابهار، از جمله مصادیقی است که تلاش دولت ازبکستان برای گسترش مناسبات با جمهوری اسلامی ایران را نشان می دهد.
تاکید دولت سیزدهم ایران نیز بر اولویت کشورهای همسایه و همچنین دیپلماسی اقتصادی شرایط را برای قرار گرفتن روابط دو کشور ایران و ازبکستان در مسیر توسعه، بیشتر فراهم کرده است. "سید ابراهیم رییسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران و "شوکت میرضیایف" رئیس جمهوری ازبکستان در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سپتامبر 2021 (شهریور 1400) در تاجیکستان و در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در عشق آباد ترکمنستان در نوامبر 2021 (آذر 1400) دیدار کردند.
تأکید مقامات ایران و ازبکستان بر تقویت روابط اقتصادی
در چهاردهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ازبکستان نیز که 20 فوریه 2022 در تهران برگزار شد مسوولان دو کشور افزایش روابط تجاری به یک میلیارد دلار تا دو سال آینده را هدف گذاری کردند. "عمر زاق‌اف" معاون نخست وزیر و وزیر سرمایه گذاری و تجارت خارجی ازبکستان در این اجلاس خواهان ارتقای روابط اقتصادی با ایران و تهیه نقشه راه همکاری های دو کشور شد.
باید در نظر داشت که ازبکستان کشوری با شرایط محصور در خشکی مضاعف است بدین معنا که این کشور واقع در آسیای مرکزی برای دسترسی به آب های آزاد بین المللی مجبور است از دو کشور عبور کند که این امر مشکلاتی را برای مبادلات تجاری این کشور به وجود می آورد؛ توجه ازبکستان به مسیر ترانزیتی افغانستان، ایران، هند از طریق بندرچابهار نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است.
به لحاظ امنیتی نیز ازبکستان همانند ایران، با افغانستان مرز مشترک دارد و مسائلی همچون مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر از دغدغه های آن کشور به شمار می رود.
بنابراین، ایران و ازبکستان به دلیل منافع مشترک، از ظرفیت های زیادی برای گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی در سطح دوجانبه و منطقه ای برخوردار هستند؛ بر همین اساس، سفر رئیس مجلس شورای اسلامی ایران به تاشکند می تواند در جهت توسعه همکاری های دو کشور موثر واقع شود.
قالیباف در این باره گفته است: فرصت‌های ترانزیتی بسیار زیادی در ایران وجود دارد و بخش‌های خصوصی و دولتی کشور می‌توانند فعال‌تر شوند و ما به دنبال آن هستیم که بستر این کار را فراهم کنیم تا ارتباط پارلمانی و اقتصادی دو طرف گسترش یابد.
نویسنده: حسن عقیقی
/ 114
