ماه شعبان، هشتمین ماه از ماه‌های قمری، ماهی بسیار شریف و منسوب به رسول خدا (ص) است. در منابع روایی آمده است که پیامبر خاتم (ص) این ماه را بسیار دوست می داشت و به آن عشق می ورزید، از این رو ساعات و لحظات آن را برای رضای خدا به عبادت و بندگی حق تعالی مشغول می شد.
امام صادق (ع) می فرماید: رسول خدا (ص) وقتى هلال ماه شعبان را مى دید، دستور مى داد که منادى در شهر مدینه ندا در دهد: «اى اهل یثرب، من فرستاده‌ى خدا به سوى شما هستم. آگاه باشید که شعبان ماه من است، پس رحمت خدا بر کسى که در این ماه مرا یارى دهد.»
نیمه شعبان، طلوع آفتاب حقیقت
شاید نتوانیم راز پیوند خاص ماه شعبان را با پیامبر بزرگ اسلام کشف کنیم اما از روایات و احادیث چنین بر می آید که ماه شعبان، فرصتی طلایی برای پر رنگ کردن محبت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است. یاری کردن یعنی آنکه انسان خود را به پیامبر و خاندان ایشان نزدیک کند تا از گناه فاصله بگیرد و تقرب برایش وجود آید.
پیامبر(ص) امت خود را دعوت میکند که در ماه او با او همراه شوند و برای این همراهی، تعبیر "اعانت و یاری" را برمی گزیند. اما چگونه می توان در ماه شعبان به طور خاص یاور رسول خدا شد؟
عارف بزرگ، میرزاجواد آقا ملکی تبریزی می گوید: "کسى که از این دعوت بزرگ آگاه شود، باید بکوشد که از دعوت شدگان این دعوت گردد. "
یکی از راههای یاری پیامبر(ص) در ماه شعبان این است که اعمال‌مان را منطبق با خواسته پیامبر(ص) و قرآن قرار دهیم، یعنی آنچه را که خدای عالم و پیامبر رحمت خواسته اند، پیاده کنیم . یکی از این اعمال روزه گرفتن است. به فرموده قرآن کریم روزه سبب استواری تقوا در وجود انسان می شود، پس امت پیامبر با روزه گرفتن، می تواند پاکی و خلوص بیشتری کسب کند و به پیامبر خود شبیه تر و نزدیکتر شود. جضرت علی علیه السلام دعوت عملی پیامبر صلی الله علیه و آله را نشان داده، می فرماید: « از زمانى که نداى منادى رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم را که براى روزه این ماه ندا مى کرد شنیدم ، هیچگاه روزه این ماه را از دست نداده و در تمام عمرم آن را از دست نخواهم داد؛ اگر خدا بخواهد.»
رسول خدا(ص ) خود نیز این ماه را روزه مى‌گرفت و به ماه رمضان وصل مى‌کرد و مى‌فرمود:« شعبان، ماه من است هر که یک روز از ماه مرا روزه بگیرد بهشت برای او واجب می‌شود .»
یکی دیگراز اعمال عبادی و مورد سفارش در ماه شعبان، درود و صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم(ص) است.
صلوات در فرهنگ شیعه از جایگاه خاصی برخوردار است؛ به گونه ای که رسول خدا (ص) در معرفی شخص بخیل فرمود: «بخیل واقعی کسی است که نام من در نزد او برده شود و بر من درود نفرستد» و درباره کیفیت صلوات نیز فرمود: «صدای خود را هنگام فرستادن صلوات بر من بلند کنید؛ زیرا که نفاق را از دل ها خواهد برد.«امام خمینی در کتاب "اسرار الصلوه "با بیان روایتی درباره فضیلت صلوات بر پیامبر می نویسد:«کسی که بر پیامبر درود می فرستد و سلام می گوید؛ باید مراقب باشد که عملش با این صلوات و سلام در تضاد نباشد زیرا که روح صلوات، تحیت و اکرام است و روح سلام و صلوات مخالف با اذیت و آزار است.» ایشان در ادامه می افزاید: «پس هر گاه که بر پیامبر و آل او درود فرستادی و با زبان بر پیامبر سلام گفتی، پس مواظب باش که با عملت او را آزار ندهی که در این صورت قولت با عملت مخالف خواهد بود؛ زیرا اخبار بسیاری در مورد عرضه اعمال تو بر رسول خدا و ائمه علیهم السّلام وارد شده است.»
از کارهایى که بزرگان و پیشوایان دین در ماه شعبان انجام می‌دادند، مناجات با خدای مهربان است. از جمله مناجاتها، مناجات زیبای شعبانیه است که از امیرالمؤمنین و فرزندان او است که در این ماه مى خواندند.
در آن مناجات علوم سرشارى در چگونگی معامله بنده با خداى متعال آمده است که با اظهار ادب در طریق معرفت حق، و دعا و استغفار نسبت به خداى متعال بیان شده و استدلالات ظریف و لطیفى که مناسب حال مناجات با خالق هستی است، ذکر شده است.
همچنین در این مناجات دلایل صریح و روشنی در معناى قرب و لقاى خداوند و دیدار او تنظیم شده است که به وسیله آن شبهات انسانها را برطرف می سازد. مناجات شعبانیه یکی از مهمترین اعمال ماه شعبان ذکر شده است و غفلت از آن غفلت از همه خوبى هاى این ماه است.
در فرازی از مناجات شعبانیه می خوانیم : «و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتى تخرق ابصار القلوب حجب النّور فتصل الى معدن العظمه و تصیر ارواحنا معلّقة بعزّ قدسک": پروردگارا ، واضح و روشن ساز چشمهاى دل و جان ما را به شعایى که با آن به تو نظر کنند، تا اینکه این چشمها و دلها، پرده هاى نور را پاره کند و به معدن عظمت و بزرگى مقام تو واصل گردد و روح و روان ما به واسطه ارتباط با تو عزیز ، و بر هواهایمان غالب و پیروز شود.»
یکی دیگر از مباحث در تقرب الی الله، موضوع بسیار مهم اطاعت انسان از پیامبر و امام معصوم(ع) است چراکه این اطاعت انسان را به جایگاهی می رساند که روز به روز نورانی‌تر شده و در پرتوی رشد معنوی، ناخالصی هایش از بین می رود و به خدا وصل می شود. ولادت فرخنده آخرین حجت خدا در ماه شعبان و اطاعت از ایشان به معنای یاری پیامبر(ص) در ماه شعبان است .
قرآن کریم می فرماید بهترین لباس ها، لباس تقوا است. تقوا یعنی دور شدن از آلودگی های دنیوی که با آن مسیر رسیدن به خدا برای انسان هموار می شود، ماه های مبارک رجب و شعبان و رمضان فرصتی است که انسان خود را به تقوا و وجود مبارک حجت خدا که جلوه ای از جلوات خدای عالم است، نزدیک کند.
شب نورانی جشن نیمه شعبان
بطور کلی ماه شعبان ماه انجام هرگونه خیر و نیکی است که سیره و منش پیامبر بزرگوار بوده و او ما را به انجام آنها فرا می خواند.
در روایات آمده است خداوند در روز اول شعبان به درهاى بهشت امر مى کند که باز شوید و به شاخه هاى درخت طوبى امر مى کند که شاخه هایش را نزدیک این دنیا بیاورد، هر کس درى از خیر و نیکى را در این روز فرا گیرد، هر که نماز مستحبى در این روز ادا کند، هرکه در این روز، روزه بگیرد، هر که میان زن و شوهرش ، یا پدر و فرزندش، یا خویشاوندانش، یا مرد و زن همسایه‌اش ،یا مرد و زن بیگانه صلح برقرار کند، کسى که طلبى از کسى دارد را از او کم کند، کسى که قرضى را که صاحبش از بازگشت آن مأیوس شده به یادآورد و آن را ادا کند، کسی که کفالت یتیمى را بر عهده بگیرد، کسی که قرآن یا چیزى از آنرا بخواند، کسی که خدا را به یاد آورد و نعمتهاى او را بشمارد و او را شکر کند، کسی که مریضى را عیادت کند، کسى که به پدر و مادر یا یکى از آنها نیکى کند، کسى که جنازه‌اى تشییع کند، کسى که مصیبت زده را تسلیت گوید، کسى که کار خیر انجام دهد، حتماً به شاخه‌اى از درخت طوبى آویخته می شود...
امید است که ما نیز از مقربان درگاه الهی در این ماه عزیز باشیم.
پریسا عسگری سمنانی
.
