آخرین باری که «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه در نشست اتحادیه عرب شرکت کرده بود به سال 2010 بر میگردد، اما پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه و از نوامبر 2011 عضویت این کشور در اتحادیه عرب تعلیق شد.
در 12 سال گذشته، سوریه عضو اتحادیه عرب بود، اما حق شرکت در نشستهای این اتحادیه را نداشت زیرا برخی از اعضای آن و به طور خاص عربستان، امارات و قطر مخالفت خود را با نظام سیاسی سوریه به ریاست «بشار اسد» اعلام و حمایت همهجانبهای از معارضین و گروههای تروریستی به عمل آوردند.
رئیس جمهوری سوریه با کمک ایران، حزبالله لبنان و روسیه موفق به شکست تروریستها، حفظ تمامیت ارضی سوریه و همچنین حفظ نظام سیاسی این کشور شد. کشورهای عربی پس از درک این واقعیت که براندازی نظام سوریه امکانپذیر نیست، بتدریج در مسیر احیای روابط با دمشق گام برداشتهاند که این فرآیند با امارات آغاز شد.
امارات در سال 2018 روابط خود را با سوریه از سر گرفت و برای حضور دوباره این کشور در اتحادیه عرب نقش پررنگی ایفا کرد. اسد که در زمان جنگ داخلی سوریه تنها به روسیه و ایران سفر کرده بود و در دو سال گذشته به عمان و امارات نیز رفت، روز پنجشنبه (18 مه) با دعوت ملک سلمان به عربستان رفت تا در سی و دومین نشست سران این اتحادیه شرکت کند.
اتحادیه عرب در 7 مه 2023 لغو تعلیق عضویت سوریه در این اتحادیه را به صورت رسمی اعلام کرد.
وزرای خارجه عضو اتحادیه عرب، هفتم مه 2023، در نشستی فوق العاده، تصمیم خود برای رفع تعلیق عضویت دمشق در این نهاد منطقهای یا به عبارتی بازگشت سوریه به این اتحادیه را اعلام کردند. اگرچه اکنون سوریه به نشست اتحادیه عرب بازگشت، اما هنوز کویت، مغرب و قطر مخالف عادی سازی روابط با سوریه هستند.
احیای روابط کشورهای عربی با سوریه و بازگشت این کشور به اتحادیه عرب شکست آشکاری برای مخالفان نظام سوریه به خصوص آمریکا محسوب میشود. به همین دلیل هم وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای که نشان از ناراحتی این کشور از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب خبر میدهد، اعلام کرد که ما معتقدیم نباید به سوریه حق بازگشت به اتحادیه عرب داده شود. آمریکا با بیان اینکه واشنگتن از هرگونه عادی سازی روابط با سوریه حمایت نمیکند و از اقدام متحدانش در این راستا نیز حمایت نخواهد کرد، گفت ما نهتنها با «بشار اسد» عادی سازی روابط نخواهیم داشت، بلکه تحریمها به صورت کامل بر این سوریه باقی خواهد ماند.
مجله آمریکایی نیوزویک نوشت دیپلماتهایی آمریکایی در گفت و گو با این مجله اذعان کردهاند: "بازگشت دمشق به اتحادیه عرب، یک پیام مهم برای آمریکا دارد: پایان دادن به حضور نظامی و لغو تحریمهایی که سوریه را هدف قرار میدهد."
نویسنده: سید رضی عمادی
115