افشار سلیمانی کارشناس مسائل بین‌‌الملل در پایگاه تحلیلی مثلث نوشت: این در حالی است که سازمان نظارت بر وضعیت حقوق بشر سوریه، مستقر در لندن که اخبار خود را از فعالان سوری می‌گیرد، می‌گوید نیروهای دولتی کنترل ۹۰درصد منطقه شرق حلب را در دست دارند.
پیشروی ارتش سوریه در حلب در شرایطی صورت گرفت که نیروهای دولتی که در شهر باستانی پالمیرا (تدمر) با پیشروی داعش روبه‌رو بودند، با عقب‌نشینی خود، این شهر را به آنها واگذار کردند.
دیپلمات‌های غربی به رسانه‌ها می‌گویند پیشروی داعش در پالمیرا نشان می‌دهد که روسیه صرفا روی تقویت دولت بشار اسد تمرکز دارد و نه مبارزه با تروریسم در سوریه.
درهمین حال کرملین گفت از اینکه داعش توانسته به پالمیرا بازگردد متاسف است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین همچنین از نبود هماهنگی برای مبارزه با داعش انتقاد و با اشاره به آمریکا گفت اگر هماهنگی وجود داشت از حملات تروریستی در پالمیرا جلوگیری می‌شد.
وزارت دفاع روسیه هم روز دوشنبه 22 آذر گفت بیش از پنج‌هزار نفر از پیکارجویان داعش در عملیات تصرف پالمیرا شرکت داشتند.
خبرگزاری روسی اینترفکس به نقل از یک ژنرال روس نوشت نیروهای دولتی سوریه در حاشیه پالمیرا برای تصرف دوباره آن در آینده نزدیک موضع‌گیری کرده‌اند.
اشتون کارتر، وزیر خارجه آمریکا نیز که در ادامه تور سفرهای خاورمیانه‌ای خود در بحرین به سر می‌برد از قدرت‌های عرب منطقه خواست از گلایه از آمریکا کاسته و برای دفاع از مناطق اطراف خود تلاش بیشتری به خرج دهند.
کارتر در یک نشست بین‌المللی در منامه در انتقاد از نقش روسیه در جنگ داخلی سوریه گفت، که مسکو با هدف اعلام شده مبارزه با گروه افراطی داعش و تسهیل آغاز دوران گذار سیاسی در سوریه به این جنگ پیوست، اما بعدا هیچ‌کدام از آنها را انجام نداد.
وی افزود روسیه با دخالت در بحران سوریه، تنها با بالا بردن آتش جنگ داخلی، بر رنج مستمر مردم آن کشور افزوده است.
این اظهارات در حالی مطرح شد که جان کری، وزیر خارجه آمریکا و همتایان اروپایی و منطقه‌ای او نیز در پاریس در همین زمینه گفت‌وگو کرده و خواستار ایجاد گذرگاهی امن برای خروج غیرنظامیان از شهر حلب و احترام به نظر مخالفان بشار اسد شدند.
حلب و نقش آن در آینده سوریه در طول بحران سوریه
گروهک‌های تروریستی تلاش کردند تا با اشغال کامل شهر حلب یک دولت در تبعید تشکیل دهند و به تدریج به سمت دمشق پایتخت سوریه حرکت کنند.
اهمیت شهر حلب از آنجا ناشی می‌شود که گروهک‌های تروریستی و مخالفان مسلح بشار اسد در صورت تسلط کامل بر این شهر می‌توانستند ارتباط شمال و جنوب سوریه را قطع و راه را برای پیشروی به سمت دمشق هموار سازند.
حلب پیش از جنگ داخلی در سوریه بزرگترین شهر این کشور و مرکز فعالیت‌های تجاری بود که مردم با فرهنگ آن حلب را «شهر نور» می‌نامیدند.
حلب نه شباهتی به حمص داشت نه درعا؛ چرا‌که دو شهر مزبور رنج‌های تاریخی بسیاری را متحمل شده بودند.
به این ترتیب حلب نمونه بارز شکست گروه‌های تروریستی و مسلح است که به‌رغم وعده و وعیدهای فراوان چیزی جز جرم و جنایت برای مردم این شهر به ارمغان نیاوردند.
حلب، یک شهر سنی‌نشین است که وعده‌های بلند بالا و زیبا‌یی را از سوی گروه‌های اپوزیسیون دریافت کرد؛ وعده‌هایی که نه تنها تحقق نیافت بلکه به یک فاجعه انجامید.
بمب‌های بشکه‌ای حکومت سوریه و محاصره‌های بی‌امان، زندگی را در حلب غیر‌قابل تحمل کرد.اینک آزادی حلب به معنای غلبه مستقیم بر تروریست‌هاست و گروه‌های مسلح مجبور به ترک صحنه جنگ شدند.
پیروزی نیروهای دولت سوریه در حلب، با خروج گروه‌های مسلح از حمص و اطراف دمشق در پی مذاکرات، تفاوت عمده‌ای دارد.
مردم حلب شاهد پیروزی قاطع نیروهای دولتی و شکست و خروج گروه‌های مسلح از صحنه جنگ شدند.
البته زمان نشان خواهد داد که آیا نیروهای دولتی، به‌عنوان ناجی، از سوی مردم سنی حلب که از زیر یوغ گروه‌های مسلح و قوانین شریعت آزاد شده‌اند مورد استقبال قرار خواهند گرفت یا نه؟
پیروزی نیروهای دولتی سوریه در حلب می‌تواند آغاز پایان تفکر فرقه‌گرایانه در این شهر باشد که پیش از سال ٢٠١١ اثری از آن در این شهر وجود نداشت.
هیچ شهری به اندازه حلب نمی‌تواند شروع‌کننده پایان دردهای سوریه باشد. پیروزی نیروهای دولتی در حلب راه را روی توجیه حمایت غرب از نیروهای جهادی که می‌خواهند مذبوحانه جنگ را در بقیه کشور ادامه دهند، می‌بندد.
از سوی دیگر شهر حلب از نزدیک‌ترین شهرهای سوریه به مرزهای ترکیه به شمار می‌رود و از دیرباز رجب‌طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه این شهر را امتداد و عمقی استراتژیک برای کشورش دانسته است.
حال که نبرد حلب تا‌‌کنون به نفع ارتش سوریه رقم خورده است، کشورهای غربی خود را در تنگنایی شدید خواهند دید.
زیرا حلب تنها شهری است که در آن کسانی که واشنگتن آنها را معارضان میانه‌رو می‌خواند، می‌جنگند، اما الرقه و ادلب که تحت اشغال دو گروه تروریستی داعش و النصره است با آمریکا منطبق نیست و در نتیجه واشنگتن نمی‌تواند از تروریست‌های خود در الرقه و ادلب همانگونه که از معارضان میانه‌رو در حلب دفاع می‌کند، حمایت کند.
بنابراین واشنگتن باید با تروریسم مبارزه کند یا حداقل با عملیات ارتش سوریه علیه تروریسم در این دو شهر مذکور، مخالفت نکند.
درحال حاضر علاوه بر الرقه برخی از بخش‌های شهر دیرالزور در شرق این کشور، تحت اشغال گروه‌های تروریستی است. اما دمشق و بخش‌های گسترده‌ای از حومه آن، لاذقیه و حومه آن، طرطوس، حماه، حمص، بخش‌های گسترده‌ای از درعا، سویداء و بخش‌هایی از قنیطره تحت کنترل ارتش سوریه است.
این امر سبب شده بود غرب به رهبری آمریکا تمام تلاش‌های سیاسی و میدانی خود را برای کنترل بر شهر حلب به‌عنوان تنها مکان باقیمانده که می‌توانستند از طریق آن از معارضان میانه‌روی خود حمایت کنند، به کار برند، زیرا از دست دادن حلب، از دست دادن برگ برنده‌ای بزرگ در جنگ سوریه بود که از دست رفت.
کودتای نافرجام ترکیه و بهبود مناسبات ترکیه و روسیه و تنش میان ترکیه با آمریکا و متحدینش نیز تاحدودی به تغییر نگرش دولت رجب‌طیب اردوغان نسبت به بحران سوریه به نفع اسد منجر شد.
هرچند اقدام به عملیات سپر فرات توسط ترکیه در سوریه را نیز که بیشتر باهدف مهار کردهای مسلح حزب دموکراتیک سوریه صورت گرفت شاهد بودیم، اما این عملیات مانعی در برابر آزادی حلب ایجاد نکرد.
به این ترتیب با فراهم شدن زمینه‌های لازم در صحنه داخلی و خارجی سوریه و به‌ویژه عدم‌رویارویی آمریکا و اوباما و استفاده روسیه از شرایط انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، ارتش سوریه و فرماندهش بشار اسد با کمک متحدین خارجی‌اش، نبرد حلب را به نفع خود فیصله داد و اینک برگ‌های برنده را در دستان خود گرفته است.
به تعبیری روسیه و ایران نیز این برگ برنده را در دست دارند که البته برگ‌های روسیه پررنگتر است.
آزادی کامل حلب و به‌ویژه شرق آن به دست نیروهای مسلح سوریه و متحدین و فرار گروهک‌های تروریستی از این شهر نشان می‌دهد که بحران سوریه تا حد قابل‌توجهی به یک نقطه پایانی رسیده است. زیرا حلب نقش مهمی در موازنه قوا در بحران پنج ساله سوریه ایفا می‌کند.
هرچند به دلیل پیچیدگی‌ها و متغیرهای موجود در این بحران، نمی‌توان نسبت به آینده سوریه تردیدها را از نظر دور داشت.
کلام آخر با کنترل کامل حلب توسط نیروهای دولتی، شرایط میدانی تا حدود زیادی به سود دولت بشار اسد تغییر کرده و در نتیجه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بحران سوریه در‌صدد حل بحران این کشور بدون پیش‌شرط‌های گذشته که اسد را از معادلات حل‌بحران حذف می‌کردند، برخواهند آمد.پیشنهاد خروج امن شورشیان مسلح از شهر حلب در انتظار تایید روسیه است که از نظر پشتیبانی نظامی حامی اصلی دولت بشار اسد به شمار می‌رود.
از سوی دیگر مواضع اتحادیه اروپا و بریتانیا در قبال بشار اسد و متحدان روسی و ایرانی‌اش و رویکردهای دیگر بازیگران منطقه‌ای از جمله عربستان نشانگر چالش‌های پیشروی حل بحران سوریه است.
اظهارات بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا در این رابطه قابل توجه است؛ او گفته بود:« پیشروی‌های دولت سوریه در حلب تنها با کمک روسیه و ایران میسر و موقتی است و ممکن است پس از ماه‌ها بمباران ، بشار اسد و متحدانش یعنی روسیه و ایران، به مرحله تصرف آخرین سنگرهای مخالفان در حلب رسیده باشند و شاید در چند روز آینده موفق شوند؛ اما حتی اگر موفق شوند، قطعا این پیروزی به خاکستر بدل خواهد شد.»
همچنین اگر پیش از اعلام کنترل قریب به صددرصدی حلب توسط ارتش اسد و متحدین او تصویب قطعنامه توسط ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد در روز جمعه گذشته که خواستار توقف آنی عملیات نظامی سوریه و روسیه به مناطق محاصره شده در سوریه شده بودند را مورد ارزیابی قرار دهیم یا به سخنان سفیر آمریکا در سازمان ملل که هدف این قطعنامه را هشداری به روسیه و سوریه برای پایان کشتار در سوریه دانسته و اعلام کرده بود مفهوم رای این جلسه ایستادگی در مقابل روسیه و اسد است که به این کشتار پایان دهند و این رای برای دفاع از اصول بنیادینی است که دولت‌ها باید بر‌اساس آن، حتی در جنگ، رفتار کنند، توجه داشته باشیم، به نزدیک نبودن ایستگاه صلح در سوریه پی خواهیم برد.
هرچند اکنون تصرف تقریبا کامل حلب توسط نیروهای دولتی، شرایط میدانی را تا حدود زیادی به سود دولت بشار اسد و متحدانش تغییر داده و احتمال اینکه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بحران سوریه، در‌صدد حل این بحران بدون پیش‌شرط‌های گذشته که اسد را از معادلات حل بحران حذف می‌کردند، برآیند افزایش یافته است.
اینک باید در انتظار واکنش آمریکا که در شرایط گذار از اوباما به‌ترامپ که چراغ‌سبزهایی به پوتین نشان داده و بر مبارزه با تروریسم و داعش بدون تاکید بر رفتن اسد تاکید کرده است، باشیم.
