منابع خبری روز شنبه از درگیری مسلحانه شدیدی بین نیروهای «عبدالفتاح البرهان» فرمانده ارتش و رئیس شورای حاکمیت انتقالی سودان و «محمد حمدان دغلو» ملقب به «حمیدتی» معاون البرهان و فرمانده نیروهای واکنش سریع در خارطوم، پایتخت سودان خبر دادند.
یک منبع ارتش سودان گفت: "نیروهای مسلح با تلاش برای کنترل مقر فرماندهی کل ارتش توسط نیروهای واکنش سریع مقابله می کنند."
هر یک از دو طرف درگیری، طرف مقابل را به حمله به مقرها و مراکز خود متهم کرده است. نیروهای واکنش سریع در بیانیه ای ادعا کردند که کاخ ریاست جمهوری و مقر اقامت عبدالفتاح البرهان در پایتخت و فرودگاه خارطوم را به کنترل خود در آورده اند و این تحرکات در پاسخ به حملات ارتش به پایگاههای آنها انجام شده است.
بدین ترتیب نبرد شدیدی برای به دست گرفتن قدرت سیاسی از طریق نظامی در پایتخت سودان در جریان است. می توان این نبرد را پیامد تداوم بن بست سیاسی در سودان دانست.
این درگیری دو روز پس از بیانیه هشدار آمیز ارتش سودان صورت گرفته که اعلام کرد که سودان بعد از استقرار نیروهای واکنش سریع در خارطوم و شهرهای کلیدی در «بزنگاه خطرناکی» قرار دارد.
پیشتر اختلافات میان حمیدتی معاون رئیس شورای حاکمیتی سودان که فرمانده نیروهای واکنش سریع است و البرهان رئیس شورا و فرمانده ارتش، نگرانی‌ها از رویارویی بین ارتش و نیروهای واکنش سریع را افزایش داده بود.
در هفته‌های اخیر هم ارتش و هم نیروهای واکنش سریع در خارطوم پایتخت سودان و اطراف آن، نیرو و سلاح جمع‌آوری کرده بودند. پیش از این ارتش حضور خود را در مرکز خارطوم تقویت و خودروهای زرهی را تقریباً در تمام تقاطع‌های منتهی به کاخ ریاست جمهوری کشور مستقر کرده بود.
اخیرا شماری از کشورهای غربی با صدور بیانیه‌ای مشترک نسبت به افزایش تنش‌ها در سودان ابراز نگرانی کرده و از رهبران نظامی و غیرنظامی این کشور خواستند که برای تنش‌زدایی گام‌های فعالی را بردارند.
عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش و رئیس شورای حاکمیت انتقالی سودان پس از برکناری عمر البشیر رئیس جمهور نظامی وقت سودان به دنبال تظاهرات گسترده مردم سودان، از 12 آوریل 2019 تا 25 اکتبر 2021 رئیس شورای حاکمیتی سودان بود.
وی برای تحکیم موقعیت خود اقداماتی مانند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و نیز گسترش روابط با آمریکا صورت دادکه البته با مخالفت گسترده مردم سودان مواجه شده است.
البرهان به رغم وعده های بسیار برای واگذاری قدرت به غیر نظامیان نه فقط گامی مهم در این زمینه برنداشته بلکه با کودتایی علیه دولت غیر نظامی انتقالی عبدالله حمدوک را که از 21 اوت 2019 به عنوان نخست وزیر سودان فعالیت داشت در 25 اکتبر 2021 برکنار کرده و قدرت را به طور کامل قبضه نمود. البرهان شورای حاکمیت را که قبلاً قدرت را بین نظامیان و غیرنظامیان کشور تقسیم می‌کرد، منحل کرد.
احزاب سیاسی سودان برکناری حمدوک نخست وزیر و دستگیری رهبران و مقامات سودانی توسط نظامیان را «کودتای نظامی» خوانده بودند.
عبدالله حمدوک پس از کودتای 25 اکتبر 2021 از سوی ارتش سودان و پایان مشارکت انتقالی با احزاب سیاسی، به دلیل فشارهای شدید داخلی و خارجی بار دیگر در 21 نوامبر 2021 به قدرت رسید و البرهان و حمدوک توافقنامه ای سیاسی را امضا کردند که شامل بازگشت نخست وزیر به سمت خود، تشکیل دولت تکنوکرات و آزادی بازداشت شدگان سیاسی بود، اما نهایتا به دلیل تداوم اختلافات حمدوک در 2 ژانویه 2022 استعفا داد و عثمان حسین کفیل نخست وزیری شد.
حمدوک می گوید: دولت انتقالی با چالش های عمده ای مواجه بود که مهمترین آنها شامل رکود اقتصادی، انزوای بین المللی، فساد و بدهی های بیش از شصت میلیارد دلاری، نابسامانی خدمات اجتماعی، آموزشی و بهداشتی و مشکلات در بافت اجتماعی است که در جنگ در دارفور، کردفان جنوبی، نیل آبی و سایر مشکلات ظاهر شد.
در دسامبر 2022 توافقی میان گروه‌های مدنی و شورای حاکمیتی نظامی سودان برای حل و فصل بحران سیاسی این کشور صورت گرفت. این گروه‌ها بر سر یک دوره انتقالی 24 ماهه توافق کردند که از زمان انتخاب نخست وزیر انتقالی آغاز خواهد شد.
طبق توافق صورت گرفته، این قدرت انتقالی کاملا مدنی و دموکراتیک و بدون مشارکت نظامیان خواهد بود.
علل اوج گیری جنگ قدرت در سودان
با تشدید اوضاع وخیم اقتصادی و اجتماعی سودان و تداوم بن بست سیاسی در این کشور و افزایش انتقادات از عملکرد شورای حاکمیتی به ویژه عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و تلاش آشکار ژنرال البرهان برای تحکیم قدرت خود از قبل هم انتظار می رفت که جنگ قدرت در این کشور آفریقایی بار دیگر اوج بگیرد.
هر چند در چند سال اخیر همواره تقابل و اختلاف بین دولت غیر نظامی و نظامیان که در شورای انتقالی و حاکمیتی نقش مهمی ایفا می کنند مطرح بوده اما اکنون اختلافات جدی به سطح فرماندهان ارشد نیروهای مسلح سودان یعنی البرهان و حمیدتی انتقال یافته و درگیریهای کنونی نیز با هدف حذف البرهان از قدرت آغاز شده است.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
برگزاری نشست شورای امنیت برای بررسی تحولات سودان؛ فردا
تداوم درگیری میان ارتش و نیروهای واکنش سریع در سودان
درخواست اتحادیه آفریقا برای توقف خشونت‌ها در سودان
واکنش ایران به ناآرامی‌های جدید سودان
