اروپایی ها تاکنون بارها بر حفظ برجام تاکید کرده‌اند.
در این راستا وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز جمعه 10 ژانویه در پایان نشستی که با حضور "جوزپ بورل" مسئول سیاست خارجی این اتحادیه و وزرای خارجه تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) درباره مسائل مرتبط با ایران، برجام و تحولات غرب آسیا در بروکسل برگزار شد، طی بیانیه‌ای ادعا کردند که طرف‌های اروپایی برجام خود را به حفظ این توافق متعهد می‌دانند.
در این بیانیه که از سوی "جوزپ بورل" صادر شده، آمده است: «توافق هسته‌ای با ایران توافق بسیار مهمی است و ما همچنان به حفظ آن متعهدیم. به نفع ماست که تا جایی که بتوانیم برای حفظ این توافق تلاش کنیم.»
هر چند اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی بارها بر اهمیت برجام در راستای حفظ صلح وامنیت منطقه ای و بین المللی تاکید کرده اند، اما ظاهرا آنها فقط از ایران توقع دارند که در راستای حفظ این توافق تلاش کند و نقش و تعهدات خود را فراموش کرده اند.
اروپایی ها بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام در مه 2018 وعده دادند با تضمین منافع اقتصادی ایران از طریق اتخاذ تدابیر عملی مانند ایجاد سازو کار ویژه مالی موسوم به اینستکس این توافق را حفظ کنند. اما آنها با وجود مخالفت لفظی با اقدام ضد برجامی واشنگتن، تاکنون در عملی کردن موثر وعده های خود برای حفظ این توافق موفقیتی نداشته اند. به رغم این خلف وعده ها، اما اروپایی ها با درخواست اخیر ترامپ برای خروج از برجام مخالفت کرده اند.
پس از اعلام مخالفت آلمان و بریتانیا با این مساله فرانسه نیز در این باره موضع گرفت. "انیس ون درمول"، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه روز پنجشنبه گفت: «فرانسه در چارچوب توافق وین در مورد برنامه هسته‌ای ایران، به این توافق پایبند می‌ماند.» ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز روز دوشنبه گفت: «ما بر این باوریم که برجام همچنان پابرجاست.»
جمهوری اسلامی ایران یک سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای و با پایان دادن به سیاست صبر استراتژیک و نیز اثبات ناکارآمدی راهکارهای پیشنهادی اروپا برای جبران تبعات اقتصادی خروج آمریکا از برجام، اعلام کرد، تعهدات برجامی خود را بر اساس بندهای 26 و 36 این توافق تعلیق کرده و در 5 گام به تعهدات برجامی خود پایان داد.
ایران در 5 ژانویه با صدور بیانیه‌ای، گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
این مساله مورد توجه وزرای خارجه اروپایی در نشست روز جمعه آنها قرار گرفت.
بورل در بیانیه خود بدون در نظر گرفتن کوتاهی‌های مکرر طرف‌های اروپایی برجام در اجرای تعهدات خود در قبال ایران، اظهار داشت: «ما از ایران می‌خواهیم که به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند باشد و ما نیز به این توافق پایبند خواهیم بود.»
البته تهران اعلام کرده که در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
"محمدجواد ظریف" وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «همه گام‌های برداشته شده در صورت اجرای موثر تعهدات طرف‌های مقابل قابل بازگشت است» تأکید کرد که ایران به همکاری کامل خود با آژانس ادامه می‌دهد.
اکنون اگر اروپایی ها خواهان حفظ برجام آن هم در راستای منافع امنیتی خود هستند باید به جای حرف زدن، به اجرای تدابیری مانند ساز وکار ویژه تبادل مالی و تجاری با ایران موسوم به اینستکس بپردازند.
ضمن اینکه اروپایی ها باید از هر گونه همکاری و مساعدت با آمریکا در مسائل مربوط به غرب آسیا خودداری و اقدامات بی ثبات ساز آن را محکوم کنند. تاکنون موضع اتحادیه اروپا در قبال تنش کنونی بین ایران و آمریکا به جای محکوم کردن واشنگتن صرفا دعوت طرفین به خویشتنداری و کاهش تنش ها بوده است.
نویسنده: میرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
مخالفت روسیه با درخواست ترامپ برای خروج از برجام؛ انتقاد از سیاست های آمریکا/ تحلیل
۵ گام کاهش تعهدات برجامی ایران
مخالفت روسیه و فرانسه با درخواست آمریکا درباره برجام
مخالفت اروپایی ها با درخواست ترامپ برای خروج از برجام/ تحلیل
