روند نزولی اقتصاد عربستان
عربستان سعودی ثروتمندترین کشور عربی است، اما اقتصاد این کشور در سال‌های اخیر روند نزولی داشته است. طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول، رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در سه ماهه منتهی به ژوئن به منفی 7 درصد رسید که کمترین رشد فصلی ثبت شده در عربستان از سال 1985 تاکنون بوده است.
نرخ بیکاری در عربستان نیز به 14.5 درصد افزایش یافته است. کسری بودجه عربستان در سال 2020 نیز 12 درصد برآورد شده است. تنها حدود 60 درصد از درآمدهای پیش بینی شده نفتی عربستان در سال 2020 محقق می‌شود.
علل مختلفی در خصوص این موضوع که چرا سرمایه‌دارترین کشور عربی با بالاترین میزان صادرات نفت در جهان دچار بحران مالی شده است، وجود دارد.
جنگ‌طلبی آل سعود
مهمترین دلیل در این خصوص، رفتارهای جنگ‌طلبانه آل سعود است. عربستان سعودی از سال 2015 جنگ علیه یمن را آغاز کرده و 68 ماه از این جنگ بی‌هدف می‌گذرد. این جنگ میلیاردها دلار برای عربستان هزینه داشته و خسارت زیادی به اقتصاد این کشور نفتی وارد کرده است.
رفتارهای بی‌ثبات کننده
رفتارهای بی‌ثبات کننده منطقه‌ای نیز عامل دیگر بحران مالی عربستان سعودی است. عربستان سعودی در سال‌های اخیر با جمهوری اسلامی ایران، قطر و ترکیه دچار تنش جدی شده است. ثبات منطقه‌ای و روابط خارجی مسالمت‌آمیز یکی از شروط مهم رشد اقتصادی هر کشور است، اما عربستان این فاکتور را طی سال‌های اخیر از دست داده است.
در همین راستا، ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی پنجشنبه گذشته در نشست هیئت دولت عربستان بار دیگر ایران را به دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه و حمایت از تروریسم متهم کرد و از جامعه جهانی خواست تا در برابر تهران مواضعی قاطع اتخاذ کند.
خریدهای تسلیحاتی هنگفت
این اظهارات که در سال‌های اخیر بارها از سوی مقامات سعودی تکرار شده است، سبب بهره‌برداری قدرت‌های خارجی و به خصوص آمریکا و فروش هنگفت تسلیحات در پوشش ایران هراسی شده است. خریدهای سنگین تسلیحاتی نیز از علل مهم مواجه شدن عربستان با بحران مالی محسوب می‌شود.
شیوع گسترده کرونا
شیوع کرونا نیز عامل مهم دیگری در مواجه شدن عربستان با بحران مالی است. عربستان سعودی نیز در مقابله با شیوع کرونا ناتوان بوده و تاکنون حدود 353 هزار عربستانی به این ویروس مبتلا شده و حدود 6 هزار نفر نیز فوت کرده‌اند.شیوع کرونا که سبب وضع محدودیت‌های زیادی شده، بر افزایش نرخ بیکاری در عربستان تاثیر داشته است.
در همین حال، شیوع کرونا سبب کاهش شدید درآمدهای عربستان از بخش گردشگری و به خصوص توریسم مذهبی شده است که مهمترین منبع درآمدهای غیرنفتی عربستان محسوب می‌شود.
کاهش قیمت نفت
کاهش شدید قیمت نفت نیز تاثیر زیادی بر اقتصاد عربستان گذاشته است. یکی از علل کاهش قیمت نفت سیاست عربستان در همسویی با آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت نفت با هدف ضربه زدن به اقتصاد ایران است، اما اقتصاد عربستان حتی بیش از اقتصاد ایران آسیب دیده است زیرا ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا امکان فروش نفت چندانی ندارد.
کاهش قیمت نفت را می‌توان از علل اصلی بحران مالی عربستان عنوان کرد، به نحوی که محمد بن سلمان اعلام کرد عربستان برای سال 2020 درآمدهای دولت را 833 میلیارد ریال پیش بینی کرده بود که 513 میلیارد آن از درآمدهای نفتی بود، اما تنها 410 میلیارد ریال آن تأمین می‌شود.
تبعات بحران مالی؛ افزایش نارضایتی مردم عربستان
بحران مالی عربستان تبعات زیادی به خصوص برای مردم این کشور داشته است. در حالی که 410 میلیارد ریال از درآمدهای نفتی عربستان در سال 2020 تامین می‌شود، برای تامین منابع مالی برای حقوق کارکنان دولت به 504 میلیارد ریال نیاز است. بر همین اساس، محمد بن سلمان عنوان کرد چنانچه ریاض نتواند درآمدهای غیرنفتی را افزایش دهد، مجبور خواهد شد حقوق بخش عمومی در این کشور را بیش از 30 درصد کاهش دهد.
این در حالی است که دولت سعودی برای حمایت از درآمدهای غیرنفتی در ماه ژوئیه، مالیات بر ارزش افزوده را به میزان 15 درصد افزایش داد تا از خلال این اقدام میزان تقاضای داخلی را کنترل کند.
می‌توان گفت کاهش حقوق بخش عمومی و افزایش مشکلات معیشتی مردم زمینه شدت گرفتن نارضایتی‌ها و مواجه شدن آل سعود با بحران مشروعیت را فراهم می‌کند.// 114
بیشتر بخوانید:
رویکرد صهیونیستی عربستان در یمن؛ ترور مقامات
فرافکنی ملک سلمان؛ عربستان منبع ناامنی در منطقه
