گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که ارتش ملی لیبی 90 درصد سرزمین‌های این کشور را از افراط‌گرایان پس گرفته و اکنون تحت کنترل خود دارد. به همین سبب کارشناسانی همچون "نیکیتا کوالنکو" (Nikíta Kovalénko) و "آنا بایکوا"، در مقاله‌ای منتشر شده به قلم آن‌ها در خبرگزاری روسی "ویزگلیاد" پیش‌بینی کرده‌اند، لیبی در آستانه پایان دادن به جنگ داخلی‌اش است.
کشور متلاشی شده
لیبی از منظر تاریخی دارای سه بخش بود: طرابلس (غرب)، برقه (شرق) و فزان (جنوب و جنوب غربی). مردم لیبی ابتدا خود را متعلق به یک طایفه می‌دانند، سپس یکی از این سه منطقه و در درجه آخر ملیت لیبیایی برایشان اهمیت پیدا می‌کند. پس از آن که جنگ در این کشور آغاز شد، سه منطقه از یکدیگر به طور کامل جدا و به کنترل تعداد زیادی گروه مسلح و افراطی افتاد. با این اتفاق اختلافات بین سران این مناطق بیش از پیش برجسته و سبب شد، شعله جنگ داخلی در لیبی بیشتر بر افروخته شود.
در مقاله منتشر شده توسط ویزگلیاد آمده است، دولتی را که سازمان ملل متحد به رسمیت می‌شناسد، "فائز السراج" در طرابلس اداره می‌کند. وی در این مدت حتی نتوانسته است کنترل کامل پایتخت را به دست آورد.
پارلمان لیبی در شهر طبرق واقع در شمال شرق این کشور واقع شده است. این پارلمان، دولت لیبی را به رسمیت نمی‌شناسد. هم السراج و هم پارلمان، برای خود نیروی نظامی دارند، اما با این حال هر یک دارای قدرت و نفوذ متفاوتی در این کشور است.
این در حالی است که مردم ساکن منطقه برقه، عموما مسلمان هستند و از همین منطقه بود که فعالیت گروه‌های تروریستی همچون داعش و القاعده آغاز شد. در مقاله یاد شده آمده است که در این مناطق، نیروهای تحت فرمان حفتر به مبارزه علیه تروریست‌ها می پردازند.
فرمانده حفتر کیست؟
خلیفه حفتر
"خلیفه حفتر" که در برقه به دنیا آمده است، متعلق به یکی از طایفه‌های پر نفوذ و قدرتمند لیبی است.
در سال 1969 وی در شورشی که قذافی را به قدرت رساند شرکت کرد. پس از آن حفتر به عنوان فردی پر نفوذ و قابل اعتماد در لیبی شناخته شد. با این حال در سال 1990 بین حفتر و دیگر فرماندهان نظامی لیبی یک درگیری به وجود آمد و موجب شد تا حفتر به فکر کودتا نیز باشد.
تلاش او برای کودتا به سرانجام نرسید، به همین سبب این فرمانده نظامی لیبی مجبور شد از کشورش فرار کند. نویسندگان روزنامه روسی، نوشته‌اند که حفتر در شوروی تحصیل کرد و به خوبی زبان روسی را می‌دانست. علاوه بر این حفتر تقریبا 20 سال در آمریکا زندگی کرد.
وضعیت کنونی لیبی
هرج و مرجی که امروز در لیبی در جریان است، از سال 2011 شروع شده است.
البته این کشور در دو سال گذشته بین دو نهاد رقیب (پارلمان و دولت) که یکی در طبرق و دیگری در طرابلس مستقر است، تقسیم شده است. هم پارلمان و هم دولت لیبی درباره نقش آینده این نظامی اختلاف‌نظر دارند.
حفتر در شرق لیبی به‌عنوان رهبر نظامی قدرتمند و با نفوذ شناخته می‌شود که توان شکست داعش را نیز دارد، در واقع آن‌ها بازگشت ثبات به لیبی را در گرو اقدامات حفتر می‌دانند. از سویی دیگر در غرب لیبی، حفتر باقیمانده حکومت قذافی و یک دیکتاتور آرمانگرا است.
در حال حاضر در جبهه‌های نبرد با داعش، هم نیروهای حفتر و هم نیروهای وابسته به دولت، که هر دو نیز تحت حمایت سازمان ملل متحد هستند، درگیرند. شبه نظامیان در غرب لیبی موفق شده‌اند تروریست‌های داعش را از بخش عظیمی از شهرها بیرون برانند. بسیاری از کارشناسان هشدار داده‌اند در صورتی که جنگ با افراط‌گرایان به پایان برسد، این دو گروه نظامی با یکدیگر مبارزه خواهند کرد تا قدرت را در لیبی ازآن خود کنند.
در این مقاله هیچنین ذکر شده است، ارتش وابسته به حفتر، در مدت فعالیت خود توانسته است بخش قابل توجهی از کشور را تحت اختیار بگیرد. البته این ارتش سال گذشته در پیامی اعلام کرد، شهر بنغازی از دست تروریست‌ها خارج شده است؛ اما مدتی بعد مشخص شد که در حقیقت این شهر به طور کامل از وجود تروریست‌ها پاکسازی نشده بود و این موضوع تا تابستان سال جاری به طول انجامید.
گستره نفوذ ارتش ملی لیبی موضوعی است که "ونیامین پوون" (Veniamín Popóv)، سفیر سابق روسیه نیز بر آن تاکید داشته است. وی با اشاره به آنکه بیشتر بخش‌های کشور در کنترل نیروهای حفتر است، خاطر نشان می‌کند لیبی متشکل از بیابان‌های وسیعی است به گونه‌ای که در برخی از آن مناطق، از جمله جنوب این کشور، هیچ جمعیتی زندگی نمی‌کند که بخواهد در سلطه کسی قرار گرفته باشد.
از طرفی، فرانسه حمایت مالی انتخابات ریاست جمهوری این کشور را که برای روز 10 سپتامبر برنامه ریزی شده، بر عهده گرفته است. هدف اروپا آن است تا با انجام انتخابات آتش جنگ داخلی در لیبی را فرو بنشاند.
با اینکه بسیاری نسبت به ارتش تحت امر حفتر تردید دارند، اما با این حال نویسندگان مقاله یاد شده، تاکید می‌کنند نیروهای وی از توان بالایی برخوردارند و پیروزی‌های قابل توجهی را نیز کسب کرده‌اند.
"ویاچسلاو متوسف" (Viacheslav Matúzov)، شرق شناس و دیپلمات سابق روس، در مصاحبه‌ای گفت، در تونس فرصت آن را داشته است که با برخی از سران طوایف لیبی دیدار کند. آن‌ها امیدوار بودند ارتشی قدرتمند، به مانند آنچه در اختیار حفتر است، بر لیبی حکمرانی کند.
وی همچنین تاکید می‌کند تمایل روسیه به این سمت است که هر چه زودتر لیبی به وضعیت با ثباتی برسد تا تروریست‌های سوریه نتوانند به لیبی پناه ببرند. وی معتقد است، دیر یا زود فرانسه، ایتالیا و آمریکا نیز به این نتیجه خواهند رسید و برای صلحی پایدار در این منطقه تلاش خواهند کرد.
اگرچه برخی بر این عقیده‌اند که توجه به لیبی به سبب وجود نفت در این کشور است، اما دیپلمات روس تاکید می‌کند میزان نفت خامی که در حال حاضر از لیبی صادر می شود، بسیار ناچیز است.
اروپا بیش از هر چیز نگران مهاجرت است که به کشورهای این قاره صورت می گیرد؛ چرا که همه مهاجرینی که می‌خواهند خودشان را از آفریقا و خاورمیانه به اروپا برسانند، از طریق لیبی اقدام می کنند.
زمانی که قذافی بر سر قدرت بود، در عوض دریافت پول از اروپا، از مرزهای این کشور به خوبی محافظت می‌کرد تا مشکل مهاجرت برای اروپایی‌ها حل شود. اما اکنون این موضوع اهمیت چندانی برای ارتش ملی لیبی ندارد. آینده روابط غرب و روسیه با لیبی به توان اروپا در رسیدن به توافق و راضی کردن شخصیت‌های سیاسی و نظامی این کشور بستگی دارد.141/120
مترجم: محمد استادولی
بیشتر بخوانید:
تظاهرات در شهرهای لیبی
خلیفه حفتر از آزادی شهر «درنه» لیبی خبر داد+ ویدئو
