بر این اساس از ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی که با برگزاری یک رفراندوم محقق گردید؛ انتخابات متعدد با گرایش ها و سلایق مختلف برگزار شده است.
رفراندوم 12 فروردین سال 1358 یکی از کم نظیرترین نمونههای مشارکت سیاسی آرام و مترقی درتاریخ سیاسی ایران است. در این همه پرسی مردم با مشارکت بیش از 98 درصدی به نظام جمهوری اسلامی رای مثبت دادند و پس از آن قانون اساسی کشورمان تدوین و تصویب شد.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مردم با رای مستقیم و مخفی خود، در چهار انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شورای اسلامی شهر و روستا و مجلس خبرگان رهبری، در تعیین سرنوشت و پیشبرد امور مشارکت می کنند.
انتخابات در نظام سیاسی ایران اسلامی بر پایه اصل بودن آرای مردم ومشارکت در تصمیم گیریها در عرصه های سیاسی و اجتماعی است که یک وظیفه ارزشی به شمار می رود. تاکنون انتخابات مختلفی از قبیل رفراندوم جمهوری اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، تدوین قانون اساسی، انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی در ایران انجام شده است.
انتخابات ایران در مقایسه با انتخابات در دیگر کشورهای جهان، از بیش ترین میزان مشارکت و حمایت مردمی برخورداراست. براساس آمارهای انتخاباتی؛ میزان مشارکت مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری در دور هفتم،9/97 درصد، دور هشتم 6/66 دهم درصد، دور نهم، 8/62 درصد و دور دهم، 85 درصد بوده است.
مردم در انتخابات مجلس نیز همواره حضوری پر رنگ داشته اند. به طور میانگین، میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس حدود 55 درصد بوده است که این میزان در مجلس پنجم با رشد چشمگیری مواجه شد و به شاخص 71 درصد رسید. از این منظر انتخابات مجلس پنجم با این میزان مشارکت یک نمونه استثنایی به شمار می رود.
این میزان در انتخابا ت مجلس ششم 35/67 درصد، مجلس هفتم 21/51 درصد، مجلس هشتم 40/55 درصد و مجلس نهم 2/64 درصد بوده است. در انتخابات دوره دهم مجلس نیز نزدیک به 64 در صد واجدان شرایط رای دادن مشارکت کردند.
این آمارها نشان می دهند در همه این انتخابات به رغم وجود مشکلات و تبلیغات منفی از سوی برخی کشورهای خارجی و مسایلی نظیر شرایط جنگی، ترورها و فشارهای اقتصادی، مشارکت مردم در سطحی بالاتر از 50 درصد بوده است.
از این حیث ایران سرآمد نظام سازی سیاسی درمقایسه تطبیقی با کشورهای منطقه است.
درسال جدید نیز انتخابات یازدهمین دور مجلس و انتخابات میان دورهای مجلس خبرگان پیش رو قرار دارد. این انتخابات قراراست در 2 اسفند ماه برگزار شود.
اهمیت این شاخص زمانی آشکار تر می شود که بدانیم در غرب آسیا برگزاری انتخابات و برخورداری از حق رأی و شرکت در انتخابات هنوز چالشی عمده محسوب می‌شود.
انتخابات در جمهوری اسلامی در شرایطی نهادینه شده است که در بسیاری از کشورهای غرب آسیا، اساسا یا انتخاباتی برگزار نمی‌شود و یا روندهای حاکمیتی به گونه‌ای است که حتی با برگزاری انتخابات، حقوق مردم آن‌طور که شایسته است؛ محقق نمی شود. بعنوان مثال در عربستان، امارات، قطر و اردن پادشاه که عملا هم نقش حاکمیت و هم نقش دولت را ایفا می‌کند، در دایره انتخابات نمی‌گنجد و مردم در انتخاب یا برکناری و حتی در انتقاد به وی از اندک نقشی برخوردار نیستند.
برخورد نامتعارف با زنان نیز در این کشورها، مسئله‌ای است که نهادهای حقوق بشری از آن سخنی به میان نمی‌آورند. حکومت‌های موروثی در کشورهای حاشیه خلیج فارس عملاً هیچ نقشی برای مردم قائل نیست و وابستگی به آل و یا خاندان و قبیله، مبنای مشروعیت به حساب می‌آید.
نویسنده: جمشید امین زاده
138/118
