به گزارش ایران پرس، پایگاه اینترنتی اندیشکده آمریکایی «فارین پالیسی»، یادداشتی به قلم آماندا اسلات، با عنوان «پیامدهای همه پرسی اردوغان، برای ترکیه، اروپا و آمریکا» درباره همه پرسی قانون اساسی ترکیه و پیامدهای آن منتشر کرده که در ادامه می خوانیم:
روز یکشنبه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در همه پرسی اصلاح قانون اساسی پیروزی ضعیفی به دست آورد. مخالفان با اشاره به تصمیم غیرقانونی هیات برگزارکننده انتخابات مبنی بر قبول آرایی که فاقد مهر انتخابات بودند و تفاوت بین تعداد آرایی که این هیات و خبرگزاری دولتی منتشر کرده، به نتایج همه پرسی اعتراض کردند. گزارش هیات نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) اعلام کرد که فضای انتخاباتی برای موافقان و مخالفان همه پرسی عادلانه و برابر نبود. در کشوری با سابقه انتخابات تقریبا (و نه تماما) آزاد، ادعاهای تقلب، مشروعیت (و نه نتیجه عملی) همه پرسی را زیر سوال برد. بسیار زود است که پیامدهای این همه پرسی را ارزیابی کرد، اما در هفته های پیش رو برخی موارد را می توان پیش بینی کرد:
تاثیر نتیجه همه پرسی بر سیاست داخلی ترکیه چیست؟
اگرچه نظرسنجی ها حکایت از پیروزی اردوغان داشت، اما نتایج نهایی به طور شگفت انگیزی نزدیک به هم بود. با توجه به کنترل تقریبا کامل دولت بر رسانه ها، ناهماهنگی فعالیت های مخالفان، حاکم بودن جو ترس از جمله حاکم بودن وضعیت اضطراری، بسیاری تصور می کردند که تفاوت بین آراء موافقان و مخالفان اصلاح قانون اساسی بسیار بیشتر خواهد بود. علاوه بر این، اردوغان در سه شهر بزرگ اقتصادی ترکیه شامل استانبول، آنکارا و ازمیر نیز شکست خورد. شکست در استانبول، شهری که وی زندگی سیاسی اش را به عنوان شهردار از آنجا شروع کرده بود، ضربه دردناکی برای اردوغان بود. این نشان می دهد که اردوغان در یک رقابت سالم در انتخابات ریاست جمهوری 2019 آسیب پذیر خواهد بود و اگر مخالفان در آینده نزدیک با هم متحدتر باشند، می توانند وی را به چالش بکشند.
رای «آری» به همه پرسی به نظر می رسد که می تواند ثبات کوتاه مدتی را به ارمغان آورد هرچند که هزینه اجتماعی و سیاسی بالایی برای اردوغان داشت. رای «نه» نیز این نگرانی را در پی داشت که در آن صورت، اردوغان تحریک می شد با برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام به دنبال راه دیگری برای دستیابی به اصلاحات مورد نظر خود باشد. نتایج نشان می دهد که اردوغان در میان پایگاه همیشگی خود نیز حمایت بسیاری را از دست داده و نتوانست ملی گراها را جذب کند. حال باید دید که آراء بسیار نزدیک موافقان و مخالفان مانع از جاه طلبی های اردوغان خواهد شد و یا آن را تشدید خواهد کرد. در کوتاه مدت اردوغان، با احتیاط نظاره گر اعتراضات خیابانی در استانبول و دیگر مناطق به شدت دو قطبی شده ی کشور خواهد بود. در میان مدت، اختلاف کم بین موافقان و مخالفان همه پرسی این سوال را بر می انگیزد که آیا مخالفان می توانند برای یک مقاومت معنادار با هم متحد شوند.
جامعه بین الملل قبلا هشدار داده که اصلاحات جدید باید عادلانه اجرا شود. به طور مثال، شورای اروپا به رهبران این اتحادیه هشدار داده که قدم های بعدی در قبال ترکیه را به دقت بردارند و از استقلال نهادهای قضایی در ترکیه استقبال کردند. همچنین اتحادیه اروپا اعلام کرد که اصلاحات قانون اساسی را از منظر تعهدات ترکیه به عنوان کاندیدای عضویت در این اتحادیه ارزیابی می کند و از رهبران این کشور خواسته است که «در اجرای اصلاحات تا جای ممکن رضایت و موافقت عمومی را در نظر داشته باشند.»
آیا ترکیه از عضویت در اتحادیه اروپا منصرف شده است؟
یکی از بزرگترین سوالات ژئوپولیتیکی درباره همه پرسی این است که اردوغان با اتحادیه اروپا چگونه تعامل خواهد کرد. روابط پرتنش بین ترکیه و اتحادیه اروپا در خلال رقابت های انتخاباتی و تلاش اردوغان برای جلب آراء ملی گراها بدتر هم شد. بعد از اینکه هلند و آلمان مانع شدند که طرفداران اردوغان در این دو کشور کارزار انتخاباتی در حمایت از او برگزار کنند، وی آنها را نازی خطاب کرد.
برخی از ناظران امیدوارند که پس از پیروزی در همه پرسی، نزاع اردوغان با اروپا پایان خواهد یافت. اگرچه ممکن است شروع یک تغییر دائمی در چشم انداز ترکیه باشد. اردوغان در خلال کارزار همه پرسی گفته بود که برنامه عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا بعد از همه پرسی بر روی میز خواهد بود. وی روز یکشنبه بعد از پیروزی تعهد قبلی خود مبنی بر بازگرداندن حکم اعدام را تکرار کرد و گفت که اگر پارلمان با طرح های وی همراهی نکند، همه پرسی برگزار خواهد کرد. ترکیه در سال 2004 به عنوان بخشی از پیشنهاد عضویت در اتحادیه اروپا، مجازات اعدام را لغو کرده بود.
واکنش رهبران اتحادیه اروپا انفعالی بود و بیشتر به شکاف عمیق اجتماعی در ترکیه اشاره داشتند. آلمان و فرانسه درباره احتمال اقدامات غیرقانونی در فرایند انتخابات ابراز نگرانی کردند و از اردوغان خواستند با مخالفان گفتگو کند. آنها همچنین هشدار دادند که بازگرداندن مجازات اعدام به مذاکرات عضویت در اتحادیه اروپا پایان خواهد داد.
اگر ترکیه جریمه شود و یا خود پیشنهاد پیوستن به اتحادیه اروپا را رها کند، دو مورد برای تعامل بر روی میز باقی خواهد ماند. اول بحران پناهجویان است که رهبران اروپایی در توافق به دست آمده با ترکیه در تابستان گذشته برای بازگرداندن موج پناهجویان منافعی دارند. اگر گفتگوهای الحاق پایان یابد، ممکن است ترکیه و اتحادیه اروپا بر روی موضوعات و منافع مشترک دیگر از جمله مبارزه با تروریسم معامله کنند. دومین مورد اقتصاد است. دو طرف ممکن است از بحث های ناخوشایند درباره حاکمیت قانون دست بردارند و به جای آن بر روی تقویت اتحادیه گمرگی خود متمرکز شده و درباره تجارت آزاد مذاکره کنند.
چشم انداز روابط ترکیه و آمریکا چگونه خواهد بود؟
دونالد ترامپ دوشنبه شب در تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان، پیروزی رییس جمهوری ترکیه را در این همه پرسی که اختیارات وی را افزایش می دهد، تبریگ گفت.
دو مشکل همچنان در روابط آمریکا و ترکیه باقی مانده است. اولی استرداد فتح الله گولن، روحانی مسلمانی است که در پنسیلوانیا سکونت دارد و از طرف اردوغان به تلاش برای کودتای تابستان گذشته متهم شده است. یک روز قبل از همه پرسی، دادستان ترکیه دادخواستی علیه 17 نفر، از جمله جان برنان، رئیس سابق سی آی ای، سناتور جاک شومر و پریت برارا، بازپرس بخش قضایی آمریکا به اتهام تحریک برای کودتا اعلام کرد. در نبود شواهد قانونی قانع کننده (و مایکل فلین، مشاور سابق امنیت ملی، که از دولت ترکیه مبالغی دریافت کرده بود و با نگرانی های آنها همدردی می کرد)، استرداد گولن غیر محتمل به نظر می رسد.
دومین مساله اختلاف دو کشور بر سر رهبری عملیات بر ضد داعش در رقه سوریه است. در حالی که پنتاگون می خواهد از مبارزان کرد سوری (واحدهای حفاظت از خلق یا ی پ گ) استفاده کند، اما آنکارا «ی پ گ» را مشابه حزب کارگران کردستان «پ ک ک» می داند که دهه ها است با دولت ترکیه در جنگ است و به جای آنها از عرب های سوریه برای جنگ با داعش حمایت می کند. سفر بی موقع رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا به ترکیه در دو هفته قبل از همه پرسی هم، دستاوردی در این زمینه نداشت. در همین حال وزیر دفاع ترکیه نیز هفته قبل در گفتگو با جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا بر این نکته تاکید کرد. دولت ترامپ به حساسیت های سیاسی ترکیه قبل از همه پرسی احترام گذاشت، اما پنتاگون برای هرگونه اقدامی نگران است و بعید به نظر می رسد نیروهای جایگزین کافی پیدا کند. اگر دولت آمریکا از حمله نیروهای «ی پ گ» در رقه حمایت کند، امید می رود که پیروزی در همه پرسی، واکنش منفی حتمی اردوغان را ملایم تر کند.
*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده از سوی «ایران پرس» نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است.
**** استفاده از این مطلب با ذکر منبع «ایران پرس» بلامانع است. 120/111
بیشتر بخوانید:
نتایج نهایی همه پرسی ترکیه، آری : 51.3 درصد، نه: 48.7 درصد
واکنش ترکیه به گزارش سازمان امنیت و همکاری اروپا درباره همه پرسی
انتقاد ناظران بین المللی از نحوه برگزاری همه پرسی ترکیه
برگزاری همه پرسی تغییر قانون اساسی در ترکیه در شرایط غیر منصفانه
