اندیشکده کارنگی: آیا حمله پیش دستانه آمریکا به کره شمالی عاقلانه است؟

به گزارش ایران پرس، پایگاه اینترنتی اندیشکده آمریکایی «کارنگی»، یادداشتی به قلم جسیکا تاچمن با عنوان «آمریکا می داند چگونه با کره شمالی رفتار کند» درباره گزینه های مختلف پیش روی آمریکا در مواجهه با کره شمالی منتشر کرده که در ادامه می خوانیم:

برنامه هسته ای کره شمالی در مسیر خطرناکی قرار گرفته است. اما راه حل فوری برای آن وجود ندارد. یک تهدید قریب الوقوع هم نیست، و فایده ای هم ندارد که آن را یک تهدید قریب الوقوع نشان داد. نشان دادن قدرت، اگر با دقت تنظیم شده باشد، می تواند کارساز باشد. اما لفاظی های زیاد، تحریک کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی و شیرین کاری هایی مثل فراخواندن سنا برای شنیدن توضیحات کاخ سفید فایده ای ندارد.

بعلاوه، با توجه به تمام موضع گیری های خصمانه واشنگتن و پیونگ یانگ، محتمل ترین نتیجه فشارهای اخیر بر کره شمالی، ایجاد بن بستی پیچیده تر است. در همین حال کره شمالی به کار بر روی برنامه تسلیحات هسته ای خود ادامه می دهد؛ مگر اینکه دولت ترامپ رویکردهای غیرنظامی جدیدی در نظر بگیرد.

ترامپ اولین رئیس جمهور آمریکا نیست که در مورد کره شمالی می گوید «همه گزینه ها» روی میز قرار دارد. چهار رئیس جمهور قبل از وی هم نتوانستند نمایش هسته ای پیونگ یانگ را متوقف کنند. نه به خاطر آنکه در مورد آن سهل انگاری کردند، فشار کافی نیاوردند، یا در ایجاد ارتباط ضعیف عمل کردند؛ بلکه در واقع برای برخی مشکلات در سیاست خارجی راه حل های «خوب» وجود ندارد. خوب به معنی اینکه احتمال موفقیت زیاد و خطر آن کم باشد؛ به گونه ای که راه حل، خود به وضعیت بدتری نسبت به تهدید اولیه تبدیل نشود. کره شمالی چنین مشکلی است.

سه دسته راه حل کلی شامل مذاکره، اقدامات نظامی و متقاعد کردن چین به فشار آوردن روی متحدش برای دست کشیدن از برنامه هسته ای وجود دارد که تمام این گزینه ها در طول سال های طولانی تا حدودی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در خلال این سال ها، کره شمالی از آزمایش مخفیانه یک یا دو کلاهک هسته ای، به تسلیحات هسته ای عملیاتی ارتقاء یافته و آشکارا موشک های دوربرد، میان برد و به زودی قاره پیما آزمایش می کند که قابلیت حمل کلاهک هسته ای را دارد. اکنون کره شمالی احتمالا بین 10 تا 20 کلاهک هسته ای با مقادیر زیادی مواد اتمی در اختیار دارد.

بیست سال قبل شاید منطقی بود که بر روی خلع سلاح هسته ای و برچیدن برنامه اتمی کره شمالی به عنوان پیش شرط آغاز مذاکرات پافشاری کرد. همانطور که اخیرا رکس تیلرسون درباره این مساله صحبت کرده است. اما چون هیچ نشانه ای وجود ندارد که به کره شمالی اطمینان دهد در این فرایند دستاوردی خواهد داشت، امروز دیگر این گزینه منطقی نیست.

حمله پیشدستانه احمقانه است

گزینه های نظامی نیز بارها ارزیابی شده اند و هر بار نتیجه یکسانی داشتند: هیچ کدام جذاب نیستند. سئول، پایتخت کره جنوبی، شهری با 10 میلیون جمعیت، تنها 56 کیلومتر با مرز دو کره و منطقه غیر نظامی حائل بین دو کشور فاصله داشته و در تیررس توپخانه کره شمالی قرار دارد. قبل از اینکه هواپیماهای آمریکا بتوانند توپخانه کره شمالی را نابود کنند، تنها یک بار شلیک این توپخانه، می تواند تلفات سنگینی برای متحد آمریکا به بار آورد. همچنین در حالی که آمریکا می تواند تسلیحات و امکانات نظامی شناخته شده کره شمالی را نابود کند، ممکن است شمار بسیار زیادی تسلیحات ناشناخته نیز وجود داشته باشد. و حالا که کره شمالی موشک های سیار دارد که با سوخت جامد به سرعت آماده شلیک می شوند، اوضاع بدتر هم شده است.

در چنین شرایطی، حمله پیش دستانه احمقانه خواهد بود. در صورت حمله پیش دستانه آمریکا، کره شمالی بر ضد ژاپن، کره جنوبی یا 28 هزار نیروی آمریکایی که در آن منطقه حضور دارند اقدامات تلافی جویانه کرده و دوباره آمریکا را وادار به واکنش خواهد کرد. و زمانی که کره شمالی به شکست نزدیک شود، جنگ متعارف ممکن است به فاجعه ای هسته ای تبدیل شود.

متقاعد کردن پکن برای مهار پیونگ یانگ

بنابراین به گزینه سوم می رسیم که در سال های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و آن اصرار به چین برای حل این مشکل است. البته این هم امیدی واهی است. چین نمی تواند از کره شمالی بخواهد که تسلیحات خود را نابود سازد در حالی که پیونگ یانگ آن را تنها سپر خود در مقابل آمریکا و هم پیمانانش می داند. چین به خاطر امنیت ملی خود نیز خواستار چنین کاری نیست. پکن از هجوم سیل آوارگان پس از فروپاشی کره شمالی هراس دارد؛ همچنان که از هرج و مرج ناشی از تغییر رژیم و خطر دسترسی غیر قابل کنترل به تسلیحات هسته ای، شیمیایی و بیولوژیکی همسایه خود نیز می ترسد. هر چند بزرگترین نگرانی چین، یک کره متحد و هم پیمان آمریکا است که در آن صورت نیروهای آمریکایی را در پشت مرزهایش خواهد دید. در آن شرایط، با توجه به هم پیمانی آمریکا با ژاپن در شرق، و روابط رو به رشد با هند در غرب، چین خود را در محاصره خواهد دید.

البته اینها به معنی آن نیست که چین قدرت فشار بر کره شمالی را ندارد. توقف موقت واردات زغال سنگ از کره شمالی که منبع درآمدی حیاتی برای رژیم کیم بود، یک قدم مثبت بود. چین می تواند و باید، با بستن راه های گریز و دور زدن تحریم های سازمان ملل، فشار بسیار بیشتری بر کره شمالی وارد کند. اما حتی شدیدترین فشارهای چین از جمله توقف صادرات نفت به این کشور نیز نتیجه مورد نظر ترامپ را در پی نخواهد داشت و مشکل کره شمالی حل نخواهد شد. مگر اینکه چین ذهنیتی مشابه آمریکا درباره تهدید کره شمالی داشته باشد.

بنابراین اگر آمریکا دوست ندارد چشم انداز رسیدن تسلیحات اتمی کره شمالی به سواحل خود را ببیند، زمان آن است که فکر تازه ای کند.

چین و روسیه تسلط کمی بر کره شمالی دارند

اول اینکه تهدیدها کارساز نخواهند بود. بلکه نتیجه معکوس خواهد داشت؛ چرا که اعتقاد پیونگ یانگ به اینکه با تهدیدهای بی امان از جانب آمریکا و متحدانش مواجه است را تایید خواهد کرد و اینکه تنها راه نجات آنها این است که تسلیم نشوند. نتیجه دیگری که تجربیات گذشته می تواند به آمریکا بیاموزد آن است که حامیان پیونگ یانگ از جمله روسیه و اکنون چین، تسلط کمی بر اقدامات کره شمالی دارند. در دهه 1970، در خلال توقف مذاکرات بر سر انتقال تسلیحات متعارف، یکی از مقامات شوروی که به عنوان فرستاده نظامی اتحاد جماهیر شوروی در پیونگ یانگ محسوب می شد به من گفت که در طول چند سالی که در آنجا زندگی کرده، هرگز اجازه نیافته به وزارت دفاع کره شمالی وارد شود و تنها یک شماره تلفن در اختیار داشته است. تازه این در زمانی بود که پیونگ یانگ به تسلیحات و دیگر حمایت های شوروی وابستگی شدیدی داشت. با رویکرد دیکتاتور مآبانه رهبران کره شمالی، مناسبات قدرتی که انتظار می رود بین یک ابرقدرت و یک هم پیمان ضعیف وجود داشته باشد نیز تغییر کرده بود. چینی ها اکنون خود را در وضعیت مشابهی می بیند که روس ها قبلا تجربه کرده اند.

مذاکرات برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته ای کره شمالی

اگر اقدامات نظامی، مذاکرات خلع سلاح هسته ای و احتمالا راه حل مداخله چین را غیر منطقی فرض کنیم، آنگاه واضح ترین گزینه جایگزین، شروع مذاکراتی برای متوقف کردن و شاید به عقب راندن بخشی از برنامه هسته ای کره شمالی و نه برچیده شدن آن است که چین نیز نظارت سفت و سختی بر فرایند آن داشته باشد تا جلو هر گونه تقلب گرفته شود. این در عمل به معنی به رسمیت شناختن کره شمالی به عنوان یک کشور دارای تسلیحات هسته ای است و در واقع به این کشور به خاطر نقض تعهدات مربوط به پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای و نادیده گرفتن قطعنامه های سازمان ملل جایزه هم داده می شود که می تواند الگوی وحشتناکی برای هر کشوری باشد که ممکن است سودای تکرار تجربه کره شمالی را در سر داشته باشد. اگرچه هیچ کشور دیگری در شرایط کاملا مشابهی با کره شمالی قرار ندارد. کره شمالی مناسبات اقتصادی چندانی با دنیا ندارد و در نتیجه تقریبا در مقابل تحریم ها مصون است و می تواند با تسلیحات متعارف خود تلفات سنگینی به همسایگان خود تحمیل کند. بعلاوه اشکال چنین توافقی آن است که باقی ماندن بخشی از تسلیحات هسته ای و همینطور موشک های کوتاه برد می تواند برای متحدان آمریکا در منطقه خطرناک باشد؛ هرچند که از مرزهای آمریکا بسیار دور باشد. چنین نتایج نامطلوب اما قابل حصول، نتیجه تاخیر طولانی مدت در مقابله با کشوری است که به غنی سازی اورانیوم می پردازد.

حضور نظامی آمریکا برای بازدارندگی

راه حل دیگر آن است که آمریکا حضور بازدارنده خود در منطقه را با نصب سامانه های دفاع موشکی و تسلیحات پیشرفته تقویت کند تا عزم خود را برای دفاع از خود و هم پیمانانش، به کره شمالی، کره جنوبی و ژاپن نشان دهد. چین این تحرکات را تهدیدی علیه خود محسوب خواهد کرد که البته باید برای آن هم فکری کرد.

مسلح شدن کره جنوبی و ژاپن به بمب اتمی

افراطی ترین گام در این راه و آخرین چاره دوری از جنگ، ممکن است تشویق ژاپن و کره جنوبی به تولید تسلیحات هسته ای برای خودشان باشد. در حال حاضر هر دو کشور زیر چتر هسته ای آمریکا قرار دارند. این گزینه، تلاش های جهانی برای توقف گسترش سلاح های هسته ای را نابود خواهد کرد و به جای ایمن کردن جنوب شرق آسیا، آن را بیشتر در معرض خطر قرار خواهد داد.

دنبال کردن خط مشی متفاوت، آمریکا و چین را در گفتگوهایی دشوار و طولانی کاملا درگیر خواهد کرد تا دو کشور به این نتیجه برسند که آیا می توانند بر بی اعتمادی بین خود غلبه کرده و چشم انداز مشترکی از یک کره متحد و بی طرف ترسیم کنند. پیش نیاز چنین تلاش هایی، ارائه راهبرد کاملا شفاف آمریکا در قبال شرق آسیا از جمله روابطش با چین خواهد بود که باید ابتدا برای خودش و سپس با توکیو و سئول طراحی کند.

این فهرست رویکردهای ممکن در مواجهه با کره شمالی کامل نیست. پیامدهای مثبت و منفی کاملی هم ارائه نکرده است. نکته مهم این است که گزینه هایی که قبلا تجربه نشده، وجود دارد. یک رشته نخ، تمام این گزینه ها را به هم وصل می کند؛ تا وقتی که نگرانی از کره شمالی وجود دارد، نه چین و نه آمریکا جدا از هم به امنیت دست نخواهند یافت.

*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده از سوی «ایران پرس» نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است.

**** استفاده از این مطلب با ذکر منبع «ایران پرس» بلامانع است. 120/112

بیشتر بخوانید:

توافق آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی برای همکاری بیشتر درباره مسئله کره‌شمالی

کره جنوبی از شلیک موشک بالستیک کره شمالی خبر داد

تهدید آمریکا از سوی کره شمالی