به گزارش ایران پرس، اصفهان به واسطه تاریخ کهن و آثار باستانی بی‌شمار که 1850 مورد آن در فهرست آثار ملی ایران و هفت اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده دارای جایگاه خاصی در میان استان های ایران است.
شهر اصفهان نیز که پایتخت فرهنگ و مهد تمدن اسلامی و ایران است، از شهرهای معروف تاریخی جهان به شمار می رود.
اصفهان با برخی از شهرهای معروف کشورهای دیگر از جمله شیان (چین)، کوالالامپور (مالزی)، فلورانس (ایتالیا)، سنت پترزبورگ (روسیه)، بارسلون (اسپانیا)، فرایبورگ (آلمان)، هاوانا (کوبا)، لاهور (پاکستان) و داکار (سنگال) خواهر خوانده است.
اصفهان تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و در دوره های مختلف آسیب های فراوانی دیده و دوباره رونق گرفته است. قسمت اعظم آثار این شهر به زمان پس از اسلام به‌ویژه دو دوره سلجوقی و صفوی تعلق دارد که آثاری نفیس در میان مساجد، کاروانسراها، میادین و پل‌ها و خیابان‌ها از آن دوره‌ها به جای مانده است.
در شهر اصفهان بهترین نمونه‌های بجا مانده از سبک‌های گوناگون معماری را می‌توان دید. همچنین در آثار تاریخی این شهر می‌توان انواع گنبدسازی، کاشیکاری، گچبری، مقرنس‌کاری، منبت‌کاری و خوشنویسی را در بهترین شکل آن مشاهد کرد.
به گفته «آندره مالرو» نویسنده شهیر فرانسوی، "اصفهان فقط با دو شهر پکن و فلورانس قابل مقایسه است."
شهر اصفهان در فاصله ۴۳۵ کیلومتری جنوب تهران و در ارتفاع ۱۵۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است و وجود زاینده رود که از زردکوه بختیاری سرچشمه می گیرد، یکی از دلایل پیدایش و رونق آن می باشد.
اصفهان از آن دسته شهرهایی است که در مرکز فلات ایران قرار دارد و تعداد بسیاری از کارشناسان اتفاق نظر دارند که تهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان این شهر را بنا نهاد. در هنگام حمله اسکندر مقدونی به ایران، این شهر مرکز اقوام گابیوها بوده و در تاریخ از اصفهان با نام گی یا جی در پارس علیا یا گابای یا تابای یاد شده است.
اصفهان در زمان هخامنشیان به دلیل قرار گیری محل تقاطع راه های عمده و اقامتگاه سلطنتی در آن به عنوان یکی از شهرهای مهم محسوب می شد تا آنجا که استرابون جغرافی دان یونانی، از این شهر به عنوان مرکز کشور ایران نام می برد.
در زمان اشکانیان اصفهان به عنوان مرکز و پایتخت یکی از ایالت های وسیع پادشاهان اشکانی در نظر گرفته شد. در مجموع مرکزیت جغرافیایی اصفهان و قرار گیری در مسیر راه های بزرگ بازرگانی قدیم مانند دمشق و حلب در غرب و سمرقند و بخارا در شرق و وجود آب فراوان زاینده رود در این شهر موجب شد که اصفهان در دوره های مختلف به عنوان پایتخت ایالتی (در دوره آل زیار) و پایتخت جکومتی (در دوره سلجوقیان) انتخاب شود.
در دوره سلجوقیان هنرمندان زیادی به اصفهان روی آوردند و بناهای متعددی همچون مساجد، کاروانسراها، پل ها و ... را در این شهر بنا نهادند.
اگر چه با حمله مغولان، اصفهان نیز مانند شهرهای دیگر ایران رو به ویرانی نهاده بود اما اقدام شاه عباس با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت صفویه در سال 977 هجری قمری باعث رونق دوباره این شهر شد. شاه عباس پس از چند سال، اصفهان را به اوج عظمت خود رساند و آن را به صورت پایتخت بین المللی در آورد که فرستادگان و بازرگانان از اروپا و خاور دور به آن رو می آوردند.
امروزه اصفهان به عنوان یک شهر باستانی در مرکز ایران سومین شهر پرجمعیت ایران (پس از تهران و مشهد) و دومین شهر گردشگرپذیر پس از مشهد و دومین شهر صنعتی ایران پس از تهران است.
اصفهان قطب گردشگری ایران
شهر اصفهان به دلیل جاذبه های بسیاری که در خود جای داده است قطب گردشگری کشور ایران محسوب می شود. همچنین بخشی از اقتصاد این شهر تحت تاثیر کشاورزی و دامپروری رایج در اطراف آن قرار دارد. پرورش زنبور عسل و ماهی از مشاغل رایج در اصفهان است. صنایع نیز نقش مهمی در اقتصاد اصفهان ایفا می کنند. وجود کارخانه ذوب‌آهن، صنایع فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه پلی‌اکریل اصفهان، صنایع نظامی، صنایع مواد غذایی و فرآورده‌های پلاستیکی و کارخانه‌های بافندگی و ریسندگی تاییدی بر این ادعاست.
در کنار صنایع، معادن نیز تاثیر شگرفی بر اقتصاد شهر دارند معادنی که از میان آنها می توان به معدن سنگ، طلا و سرب اشاره نمود.
رونق گردشگری در این شهر باعث شده است که صنایع دستی نیز جایگاه خود را بیابند. صنعتگران هنرمند اصفهانی در خاتم‌سازی، میناکاری، قالی‌بافی، سکمه‌دوزی، قلم‌کاری، مینیاتورسازی، نقاشی و تذهیب، کاشی و سرامیک، نقره‌‌سازی و ملیله‌‌سازی مهارت خاصی دارند و ساخت صنایع دستی نیز از منابع درآمد ساکنان اصفهان است .
اکثریت مردم اصفهان پیرو دین اسلام و مذهب تشیع هستند اما ارامنه، یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان و سایر اقلیتهای مذهبی نیز در این شهر ساکن هستند. ساکنان اصفهان به زبان فارسی و لهجه اصفهانی سخن می گویند. در لهجه اصفهانی تفاوت هایی در آوا، واژگان، آهنگ ادای جمله ها و گاه ساختار نسبت به زبان فارسی دیده می شود.
اصفهان به خاطر آثار متعدد و با ارزشی که از دوره های تاریخی مختلف دارد، به موزه ای هنری - تاریخی تبدیل شده و مقصد بیشتر گردشگران داخلی و خارجی است.
این شهر با داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل های سرپوشیده، کاخ ها، مسجدها و مناره های منحصربفرد معروف، در فرهنگ ایرانی نام «نصف جهان» را به خود اختصاص داده است.
میدان امام (نقش جهان)
میدان امام (نقش جهان) میدان بزرگ مستطیل شکلی با طول بالغ بر 500 متر و عرش حدود 165 متر است و به وسیلهٔ بناهایی از دورهٔ صفوی محصور شده است. حوض بزرگی در وسط میدان قرار گرفته و فواره های زیبای آن واقعاً دیدنی و تماشایی است.
این میدان به شکل امروزین در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شده‌است. در زمان قدیم به عنوان میدان ورزش چوگان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. هنوز هم در دو ضلع شمالی و جنوبی این میدان، تیرهای دروازه چوگان وجود دارند. بناهای تاریخی موجود در چهار طرف میدان امام شامل عمارت عالی قاپو، مسجد امام (مسجد شاه)، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه بر زیبایی و ارزش میدان افزوده و موجب شده است تا مجموعه تاریخی میدان امام (نقش جهان) به عنوان نگینی در سطح جهانی شهره عام و خاص شود.
علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده‌است که عموماً جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان همچون قاب‌های خاتم، ظروف مینا کاری، قلم زنی، منبت کاری، و... می‌باشند. این میدان دارای گذرگاه های متعددی می باشد. چهار طرف میدان، چهار بازار قرار گرفته که به وسیله مغازه های داخل میدان به میدان مربوط می شوند. این بازارها در روزگار صفویه هر یک به شغلی اختصاص داشت. امروزه در بازار غربی این میدان صنایع مسگری و در بازار شمالی آن، قالی و قالیچه‌های دستی ایرانی به فروش می‌رسند.
در قیاس با «میدان کنکورد» پاریس، میدان نقش جهان از دیدگاه تاریخی برتری دارد و پس از میدان «تیان آنمن» در پکن دومین میدان بزرگ جهان به شمار می رود. این میدان با اندازه ها و هماهنگی که در ساخت و ساز آن شکل گرفته است در طی سده ها شگفتی بازدید کنندگان را بر انگیخته است.
کاخ عالی قاپو
کاخ عالی‌قاپو در ضلع غربی میدان در ۶ طبقه و به زیربنای حدود ۱۸۰۰ مترمربع، احداث شده است. ارتفاع نهایی این کاخ از سطح میدان ۳۴ متر بوده و در هر طبقه تزئینات هنری خاص خود را دارد. از خصوصیات بارز این بنا وجود خاصیت واکنش صوت و صدا در محل ورودی، تالار پذیرایی بسیار زیبا، تالار اصلی موسیقی و ۵۳ اتاق به منظور استفاده جهت اتاق نشیمن، اتاق جلسه، دولت‌خانه و محل استقرار سفرا و میهمانان است. سازه بنا برپایه دیوارهای باربر و تیرها و ستون‌های چوبی استوار است.
مسجد امام
مسجد امام نیز از بناهای با شکوه این میدان به شمار می رود که در ضلع جنوبی میدان واقع شده است و با نام های دیگر نظیر مسجد سلطانی، مسجد جامع و مسجد شاه معروف است. مسجد امام در بیست و چهارمین سال سلطنت شاه عباس صفوی ساخته شده است و دارای تزئینات زیبایی با کاشی کاری های باشکوه می باشد و ازدیدنی های این مسجد می توان به حوض وضو، گنبد باشکوه، کاشی‌های هفت رنگ، طاق نماهای متقارن و... اشاره کرد.
مسجد شیخ لطف الله
همچنین از دیگر بناهای دیدنی این میدان مسجد شیخ لطف‌الله می باشد که در ضلع شرقی میدان امام و مقابل عمارت عالی‌قاپو واقع شده است. این مکان مذهبی برای تجلیل شیخ «لطف‌الله المیسی» به دستور شاه عباس صفوی در مدت 17 سال ساخته شده است. شاهکار کاشی کاری و معماری در قرن یازدهم را می توان در این بنا به وضوح دید. در معماری این مسجد باشکوه تلفیقی جالب از نور و رنگ به کار گرفته شده است. بر فراز این مسجد بر خلاف مساجد دیگر مناره ای نخواهید دید و صحن هم ندارد. این مسجد خاص با بنای بی نظیر خود که دارای یک گنبد زیبا با 32 متر ارتفاع می باشد، هر بیننده ای را مسحور زیبایی خود می کند.استاد محمد رضا اصفهانی از معماران و طراحان این بنای باشکوه بوده است. سَر دَر مسجد به قلم ثلث علیرضا عباسی، خوشنویس معروف صفوی مزین است.
سَر دَر قیصریه
سر دَر قیصریه از دیگر بناهای تاریخی و زیبای این میدان می باشد که درِ ورودی اصلی بازار بزرگ اصفهان قرار دارد. این بنا در زمان های گذشته در سه طبقه بوده که یک طبقه آن که نقاره خانه بوده است در زمان قاجار تخریب شده و به کلی از بین رفته است. در این سر در، در واقع در طبقه اول فروشگاه هایی بوده که مردم در آن خرید می کردند و در طبقه دوم کارهای اداری و مکاتبات انجام می شده و در نقاره خانه هم اوقات روز به مردم اعلام می کردند. بر بالای سردر، نقاشی‌هایی به قلم رضا عباسی به چشم می‌خورَد.
چهارباغ
خیابان سر سبز چهارباغ یکی از عمده مراکز گردشگری و تجاری شهر اصفهان است .
خیابان چهار باغ عباسی در زمان شاه عباس اول طراحی و اجرا شده است که تاریخ ساخت آن در سال های 1000 هجری قمری یا 1591 میلای باز می گردد. این خیابان در دوران معاصر ادامه یافته و شامل چهار باغ بالا و چهار باغ پایین است که در مجموع به چهار باغ معروف است.
خیابان چهارباغ اصفهان با چهار باغ بالا توسط پل سی و سه پل به یکدیگر متصل می شود.
چهارباغ‌ها شامل دو باند سواره رو، دو باند ویژه دوچرخه و سه باند پیاده‌رو می‌باشد که چهار ردیف درختان چنار و نارون آنها را از هم جدا می‌کند. در حالی که در سایه درختان زیبای چنار و نارون قدم می زنید دیدن فروشگاه های مملو از کیف و کفش و لباس و صنایع دستی اصفهان توجه هر مسافری را به خود جلب می کند. در ابتدای چهارباغ عباسی به دروازه دولت می‌رسیم، جایی که کاخ و باغ هشت بهشت قرار دارد.
کاخ هشت بهشت
از کلیه کاخ های با صفا و کلاه فرهنگی‌هائی که در کنار چهارباغ احداث شده بود فقط کاخ هشت بهشت باقی مانده است. این عمارت باشکوه که روزگاری زیباترین کاخ عالم هم نامیده می شد در سال ۱۰۸۰ هجری و به روزگار شاه سلیمان صفوی در نزدیکی باغ بلبل ساخته شد.
این بنای دو طبقه با طاق های زیبا و تزئینات فراوان و هماهنگ دست به دست هم داده تا یکی از نمونه های درخشان معماری عصر صفویه را به نمایش بگذارند.
کلیه سیاحان و جهانگردانی که از اصفهان بازدید کرده و موفق شده اند به درون کاخ هشت بهشت راه یابند آن را بهترین بناهای دنیا نامیده اند.
مدرسه چهارباغ یا مدرسه علمیه امام صادق (ع)
در ادامه مسیر در چند قدمی هشت بهشت به مدرسه چهار باغ می رسیم که امروزه به نام مدرسه علمیه امام صادق (ع) مشهور است.
این مدرسه به منظور استفاده طلاب علوم دینی، در فاصله سال های ۱۱۰۴ تا ۱۱۲۶هجری قمری و در زمان شاه سلطان حسین صفوی، ساخته شده است و آخرین بنای عهد صفوی و نشان دهنده هنر و ذوق سرشار هنرمندان ایرانی است.
سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است. گنبد مدرسه چهارباغ، از نظر تناسب معماری و زیبایی طرح کاشی کاری، بعد از مسجد شیخ لطف الله قرار دارد ولی در نظر استادان بزرگ این فن، این بنا که با طلا و نقره تزئین شده، از لحاظ زرگری، طلاکاری، طراحی و قلمزنی، شاهکاری از صنایع ظریفه است و نظیر ندارد.
مدرسه چهارباغ از لحاظ کاشی کاری هم دارای اهمیت است و انواع مختلف این فن را مانند کاشی هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی، در خود جای داده و در حقیقت به عنوان موزه کاشی کاری اصفهان، شناخته می شود.
بازارچه بلند
در شمال مدرسه چهارباغ، بازارچه ای زیبا و مرتفع وجود دارد که در عصر صفویه، بازارچه بلند یا بازارچه شاهی نیز نامیده می شد. این بازارچه، امروزه معروف به بازار هنر است. هر چند فضای داخلی بازار شاهکاری از معماری دوره صفوی است، اما درخشش خیره کننده طلا و نقره ساخت دست صنعتگران اصفهان این بازارچه را به یکی از محبوب ترین بازارهای اصفهان در نظر توریست ها تبدیل کرده است .
در شرق مدرسه چهارباغ، کاروانسرای مادر شاه واقع شده که مهمانسرای عباسی امروز است. کاروانسرای مادر شاه که مجلل ترین اقامتگاه مسافرین سه قرن پیش بوده، از لحاظ سبک معماری در بین هتل های درجه اول دنیا در زمان حاضر، بی نظیر و منحصر به فرد است.
کاخ چهلستون
کاخ چهلستون روزگاری محل پذیرایی از میهمانان پادشاه و سفیرهای خارجی بوده است. نمای فوق العاده کاخ که اثری از اوایل قرن ۱۱ هجری قمری است، دلیل اصلی نام گذاری این کاخ و معروف شدن به نام کاخ چهل ستون است. این کاخ واقعاً از چهل ستون تشکیل نشده و دلیل این نام گذاری، تعداد زیاد ستون های آن است که با انعکاس تصویرشان در آب دو برابر می شود.
سی و سه پل
هنگامی که در طول زاینده رود راه می‌روید تعداد زیادی پل می‌بینید که در قدیم برای وصل کردن دو طرف این رودخانه ساخته شده است.
سی و سه پل (پلی با ۳۳ قوس) یکی از زیباترین پل‌های اصفهان است که در انتهای خیابان چهارباغ عباسی واقع شده است. سی و سه پل اصفهان در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و طویل ترین پل زاینده رود است و در زمره اولین آثاری می باشد که شاه عباس اول، دستور ساخت آن را داده است.
شاهکارى بى همتا از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول صفوی از نظر معماری است. پیاده روی بر روی سی و سه پل و تماشای نور پردازی این پل تاریخی در شب بخشی از خاطرات ماندگار سفر به اصفهان است .
116
