کاشان، مرکز شهرستان کاشان در استان اصفهان است و درفاصله 200 کیلومتری شهر اصفهان، مرکز استان قرار دارد. این شهر بین کوه های کرکس و کویر مرکزی ایران قرار گرفته و آب و هوای گرم و بیابانی دارد.
کاشان، یکی از قدیمی ترین سکونت گاه های بشر در طول تاریخ، یعنی تپه های «سیلک» را در خود جای داده. علاوه بر آن باستان شناسان بر اساس جدید ترین یافته های این شهر، قدمتش را بیش از 15000 سال، یعنی به دوران پارینه سنگی نسبت می دهند.
در شهر کاشان، می‌توان عمارات و خانه‌های قدیمی با معماری زیبا و شگفت‌انگیز بسیاری را مشاهده کرد که بواسطه معماری جالب و منحصر‌به‌فرد، از شهرتی مثال‌زدنی برخوردار بوده و امروزه به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر زیبا و تاریخی، تبدیل شده است.
خانه طباطبایی ها
خانه طباطبایی ها مانند دیگر بناهای تاریخی از اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه و تزئینات مجلل و باشکوهی برخوردار است. همین که به درون هشتی این خانه باشکوه پا می‌گذارید، نسیمی خنک و مطبوع، صورت‌تان را نوازش خواهد کرد و شما را به درون خانه خواهد کشاند. از راه پله پیش رویتان ۲۰ پله‌ای که پایین بروید به حیاط زیبا و وسیع خانه می‌رسید.
حوض زیبا و بزرگ در حیاط و ۶ باغچه هشت ضلعی پر از گل‌های زیبا در اطراف آن، طراوت حیاط را صدچندان می‌کند. مجموعه خانه طباطبایی‌ها مشتمل بر ۳ بخش اندرونی بیرونی و بخش مخصوص خدمه است.
این عمارت باشکوه با ۴۷۰۰ مترمربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب، ۳ بادگیر و ۲ رشته قنات است. خانه تاریخی طباطبایی‌ها با این که حدود ۱۷۵ سال پیش ساخته شده، ولی از سامانه تهویه مطبوع غیرماشینی، طبیعی و بسیار کارآمد (بادگیر ها) بهره جسته است. بدین معنی که در درون ساختمان، وزش هوای خنک و دل‌انگیز، رفاه و آسایش ساکنان را تأمین کرده و کاربرد بهتری نسبت به سامانه‌های تهویه مطبوع امروزی داشته است.
خانه طباطبایی ها به شماره ۱۵۰۴در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه بروجردی ها
خانه بروجردی‌ها هم از جمله بناهای ارزشمند تاریخی است که در زمان حکومت قاجار ساخته شده است و به دلیل آنکه صاحبش کالاهایی را برای تجارت از بروجرد به این خانه می آورده، به نام خانه بروجردی ها مشهور شده است.
خانه بروجردی‌ها در زمینی به مساحت تقریبی ۱۷۰۰ مترمربع ساخته شده و شامل دو حیاط اندرونی و بیرونی است. این خانه هم متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان طراحی و ساخته شده است. سقف های بسیار زیبا و حیاط بزرگ و باصفا از ویژگی های این خانه قدیمی می باشد. حوض خانه ها، ایوان های بلند، شاه نشین های هفت دری و همه اتاق های عمارت طبق تقارن بی نظیری ساخته شده اند و تمام سطوح دیوارها و ایوان ها با انواع گچ بری، مقرنس، نقاشی، گره چینی و تزئینات دیگر پوشیده شده است.
خانه تاریخی بروجردی‌ها به شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه عامری ها
سرای عامری ها هم از خانه های معروف تاریخی کاشان و یادگار دوره زندیه و قاجار است. خانه ایی به مساحت 12000 متر مربع و نه هزار متر زیر بنا، شامل بنایی به سبک دوره قاجار با حیاطی وسیع که در وسط آن حوضی بسیار زیبا قرار دارد و درختان سر به فلک کشیده اطراف این خانه را محاصره کرده اند.
اتاق های متعدد این بنا با گچ بری ها و آیینه کاری های فوق العاده زیبا، چشم هر بیننده ای را مسحور زیبایی خود می کند. حضور در این خانه، معماری بی نظیر آن همراه با هنرهای تزیینی بکار رفته در جای جای خانه واقعا انسان را به تحسین وامی دارد.
سازمان میراث فرهنگی از سال 1377 این خانه را خریداری و شروع به مرمت آن کرد و اکنون به عنوان یکی از بیست هتل برتر خاورمیانه پذیرای مهمانان داخلی و خارجی می باشد و بزرگترین خانه هتل سنتی ایران است.
Image Caption
مسجد آقابزرگ کاشان
مسجد آقا بزرگ کاشان یکی از باشکوهترین بناهای اسلامی است. این مسجد در واقع مجموعه مسجد و مدرسه‌ای بزرگ و منسوب به «ملا مهدی نراقی» است که یکی از مراجع تقلید شیعه در گذشته بود و به آقابزرگ شهرت داشت.
این بنا هم برای عموم کاربرد دارد و هم توسط طلاب مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ بنای این مسجد توسط مردی نیکوکار به نام حاج «محمدتقی خانبان» و پسرش در قرن 13 قمری گذاشته شد و زمان ساخت آن مصادف با دوران پادشاهی محمد شاه قاجار بود.
آنچه این مسجد را تماشایی جلوه می دهد تزیینات و عناصر نفیس به کار رفته در آن است که هر چشمی را به خود خیره می کند. از مقرنس کاری سر در مسجد گرفته تا گچ بری های ظریف و کاشی کاری چشم نواز همه و همه باعث شده اند تا این مسجد مورد توجه قرار گیرد و میزبان گردشگران باشد.
مسجد آقا بزرگ تنها مسجد پنج طبقه دنیای اسلام نیز هست و همین موضوع اهمیت آن را چندین برابر می کند.
حمام تاریخی سلطان امیراحمد
حمام های قدیمی یکی از پنج عنصر اصلی شهر (مسجد، بازار، خانه، حمام، آب انبار) به شمار می آیند. «حمام تاریخی سلطان امیراحمد» با بیش از 1100 متر مربع وسعت یکی از حمام های منحصر به فرد ایران است و تزیین و معماری چشم نوازی دارد.
قدمت حمام تاریخی سلطان امیراحمد را از شواهد و آثار مکشوفه به دوران سلجوقیان نسبت می دهند و لیکن بنای فعلی سربینه آن بازمانده دوران قاجار می باشد. معماری جالب توجه، کاشی های طلایی و آبی، سقف های طاقی، نقاشی های دیواری و شیشه های رنگی و همینطور گچ بری های ماهرانه حمام بسیار جذاب و دیدنی است.
به غیر از زیبایی هایی که در طراحی این حمام به کار رفته، بام آن هم جذاب و تماشایی ست و یکی از نمونه های منحصربفرد از بام های گنبدی ایران است. بر روی بام چندین گنبد دیده می شود که با شیشه های عدسی محدب پوشیده شده اند تا نور به داخل برسد و از طرفی امکان دیدن فضای داخلی هم وجود نداشته باشد.
حمام سلطان احمد با شماره‌ی ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و امروزه تبدیل به موزه شده است .
بازار تاریخی کاشان
یکی از میراث ارزشمند تاریخی آن شهر، بازار های سنتی آن است و بازار کاشان هم از این قاعده متثنی نیست. بازار بزرگ و قدیمی کاشان یکی از جذاب ترین اماکن دیدنی کاشان است؛ این بازار از دوره سلجوقیان تاکنون فعال و پر رونق بوده است.
بسیاری از سیاحان نامدار اروپایی که در قرون گذشته به ایران آمده و از کاشان هم دیدار کرده اند در سفرنامه های خود عظمت، شکوه و زیبایی بازار را ستایش کرده اند.
این بازار شامل تعداد زیادی بازارچه و گذر بوده و ده ها بنای تاریخی همچون مساجد، کاروانسراها، آب انبار و تیمچه های متعدد را در خود جای داده است. این اثر ارزشمند ایران کهن، در کنار معماری کم‌نظیر و قرارگیری در مجاورت راه‌های بازرگانی باستانی، به یکی از زیباترین و پررونق‌ترین بازارهای سنتی ایران تبدیل شده است.
با گردش در این بازار ضمن آشنایی با مشاغل گوناگون می توان بهترین و مرغوب ترین سوغاتی های کاشان نظیر صنایع دستی، انواع شیرینی باقلوا، سوهان، حلوا ارده، ارده شیره، نقل بیدمشکی، و عرقیجات گیاهی نظیر عرق نعناع، عرق بیدمشک، عرق دارچین و گلاب را تهیه کرد. مهمترین صنایع دستی کاشان قالی آن است. مهارت قالیبافی سنتی کاشانی ها آن قدر جالب توجه بوده که نامش در میان میراث ناملموس یونسکو قرار داده شده است.
قمصر، تکه ای از بهشت بر روی زمین
جدای از داخل شهر مناطق دیدنی تاریخی و طبیعی قابل توجهی نیز در اطراف کاشان وجود دارند که هر یک از جذابیت خاصی برخوردارند. آران و بیدگل، قمصر، فین ، مشهد اردهال، نوش‌آباد و نیاسر مقاصدی هستند که منطقه را به جاذبه‌ای برای تمام فصول تبدیل کرده‌اند.
کاشان در فهرست مقاصد محبوب کویرنوردان قرار دارد و به دلیل نزدیکی به مناظر زیبای کویری مقصد مناسبی برای علاقه مندان کویر است.
قمصر کاشان از زیباترین و جالب‌ترین نقاط ایران‌زمین است که همه آن را بواسطه‌ی گلاب خوش‌عطر و مشهورش می‌شناسند. سرزمینی مملو از گل‌های محمدی که در اواسط فصل بهار، به بهشتی بی‌نظیر در کره‌ی خاکی تبدیل شده و میزبان جمع بسیاری از گردشگران و توریست‌های سراسر جهان است.
مشاهده چشم‌انداز بی‌نظیر مزارع گل‌محمدی، استشمام عطر مدهوش‌کننده آن، تنفس هوای مطلوب بهاری و تماشای آیین گلاب‌گیری در قمصر کاشان را می‌توان در زمره دوست‌داشتنی‌ترین و هیجان‌انگیزترین کارهایی قرار داد که هر گردشگر در بدو ورود به این سرزمین رویایی، با آن مواجه خواهد شد.
حمام و باغ فین
حمام و باغ فین یکی از معروفترین و مهمترین جاذبه های توریستی کاشان است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
مجموعه باغ و حمام فین در 6 کیلومتری شهر کاشان و در محدوده شهر قدیم فین است. این باغ ایرانی و زیبا یادآور عظمت و شکوه معماری ایرانی است که در یک منطقه کویری چگونه از نعمت آب برای زیبایی و طراوت محیط پیرامون خود استفاده می کردند.
یکی از جلوه های بی نظیر این باغ بسیار بزرگ وجود چشمه سلیمانیه است که باعث طراوت بیشتر باغ و رشد گیاهان و گل های رنگارنگ شده است. این باغ طبیعی و زیبا هم مانند اغلب باغ های تاریخی، دارای بناهایی با معماری با شکوه و چشم نواز است و علاوه بر این بناهای زیبا، درختان بلند قامت سرو و چنار هم هیبت و جلوه بی نظیری به آن داده اند.
تاریخ ساخت باغ فین به سلطنت آل بویه می رسد اما بنای اولیه باغ فین به قبل از اسلام بر میگردد و با تمدن سیلک پیوند خورده است.
در مرکز باغ زیبای فین که قدمت آن به دوران صفویه می رسد، کوشک صفوی قرار دارد که شامل عمارت و حمام میباشد و بعدها کوشک قاجاری نیز به آن اضافه شده است.
باغ فین اتفاقات تاریخی بسیاری را به خود دیده که از میان آنها می توان به قتل امیرکبیر، صدراعظم زمان ناصرالدین شاه که اقدامات ارزنده ای را در جهت اصلاحات در ایران انجام داد، اشاره کرد.
امیرکبیر به دستور ناصرالدین شاه در حمام فین به قتل رسید. هرچند خاطره تلخ مرگ امیرکبیر بر فضای حمام فین حاکم است ولی به جرأت می توان گفت، حمام فین آمیزه ای از نبوغ و هنر معماری مردمان این منطقه می باشد. حمامی که کاشی کاری هایش چشم هر بیننده ای را محو زیبایی اش می کند. تندیس هایی از امیرکبیر و محافظان و همینطور از قاتل امیرکبیر و بازسازی صحنه قتل در حمام وجود دارد.
ابیانه نگینی در دامنه کوه کرکس
ابیانه، یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین روستاهای تاریخی ایران در دامنه کوه کرکس است. برای دیدار از روستای ابیانه باید حدود 83 کیلومتر از کاشان دور شویم، در فاصله 35 کیلومتری شمال غربی نطنز در میان طبیعت کویری اصفهان به ابیانه می رسیم.
روستایی که با خانه های سرخ رنگش همچون یاقوتی در میان بیابان می درخشد. این روستای زیبا که می‌توان آن را یکی از مرتفع‌ترین مناطق مسکونی در ایران معرفی کرد، با برخورداری از آب‌و‌هوایی معتدل، معماری زیبا و قابل توجه منازل، زیبایی طبیعی و جاذبه‌های گردشگری تاریخی و مردمانی با لباس های زیبای محلی، امروزه به یکی از پربازدیدترین نواحی ایران تبدیل شده است و میزبان جمع بسیاری از مسافران داخلی و خارجی است.
منازل روستا کاملا روی دامنه پرشیب شمال رودخانه احداث شده که دارای پنجره‌های چوبی ارسی و نمای خارجی پوشیده شده با خاک سرخ رنگ است. بازدید از این مکان زیبا، روح و جسم آدمی را بواسطه طبیعت جالب و مناظر دیدنی شگفت‌انگیز، جلا می‌بخشد.
وجود آثار تاریخی و فرهنگی و ارزش معنوی آنها باعث شده تا نام ابیانه از تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۸ در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد.
116
