حقوق بشر مقوله‌ای مبهم و بیگانه برای عربستان سعودی است. مبهم است زیرا سعودی‌ها حقوق بشر را به برخی آزادی‌های محدود اجتماعی نظیر حق رانندگی زنان یا حق حضور در کنسرت معنا می‌کنند و در همین راستا نیز محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، این آزادی‌ها را اخیراً اعطا کرده است. حقوق بشر برای سعودی‌ها بیگانه است زیرا تاکنون از ابتدایی‌ترین حقوق نیز محروم بودند و هنوز هم از حقوق سیاسی به طور جدی برخوردار نیستند.
وضعیت وخیم حقوق بشر در کشورعربستان پس از حضور محمد بن سلمان
در 7 سال اخیر که محمد بن سلمان به طور بالقوه حاکم عربستان سعودی است، وضعیت حقوق بشر در این کشور وخیم‌تر نیز شده است. حقوق بشر از زمان به قدرت رسیدن بن سلمان در دو شکل متفاوت نقض میشود. بن سلمان از یک سو شاهزاده‌های سعودی را تحت فشار قرار داده و دست به پاکسازی گسترده در داخل خاندان سعودی زده و هر فردی را که از جانب وی احساس خطر می‌کرد بازداشت و روانه زندان کرده است.
در همین حال، حقوق مخالفانی که عضو خاندان سعودی نیستند نیز به شکل دیگری نقض میشود. در حالی که شاهزاده‌های سعودی در منزل یا در هتل‌ها حبس خانگی می‌شوند، شهروندان عربستانی از جمله فعالان سیاسی و مدنی این کشور به بهانه‌های مختلف راهی زندان شده و در زندان نیز با شکنجه مواجه می‌شوند. سایت «سعودی لیکس» در گزارشی با اشاره به وضعیت ناگوار حقوق بشر و آزادی در عربستان سعودی به نقل از سازمان حقوق بشر عربستان مستقر در اروپا نوشت، بر اساس رصدی که این سازمان انجام داده است، شهروندان عربستانی از لحظه دستگیری تحت انواع شکنجه قرار می‌گیرند و این شکنجه‌ها با صدور احکام متوقف نمی‌شود بلکه بدرفتاری‌ها پس از اجرای احکام ادامه می‌یابد و شامل حال خانواده‌های محکومان نیز میشود.
شکنجه محکومان سیاسی توسط نیروهای امنیتی سعودی
در همین حال، نیروهای امنیتی سعودی با شکنجه شدید تلاش می‌کنند از محکومان سیاسی اعتراف اجباری بگیرند. سازمان حقوق بشر عربستان در اروپا استفاده از الگوهای شکنجه فیزیکی از جمله شوک الکتریکی، محرومیت از خواب، ضرب و شتم، کشیدن ناخن، آویزان کردن از پا و موارد دیگر را که با هدف مجبور کردن فرد بازداشت شده به اعتراف یا امضای اعتراف‌نامه در مرحله بازجویی انجام میشود، مستند کرده است.
شمار زیادی از افراد نیز به حبس ابد و اعدام متهم می‌شوند. این احکام در حالی صادر و اجرا میشود که اساساً افراد در دادگاه صالح محاکمه نمی‌شوند و از حق داشتن وکیل نیز برخوردار نیستند. برداشت محمد بن سلمان این است که با ترکیبی از اصلاحات اجتماعی و خشونت می‌تواند پایه‌های قدرت خود را در عربستان تثبیت کند. وی با آزاد محدود اجتماعی تلاش دارد مقبولیت و مشروعیت مردمی برای خود ایجاد کند و با خشونت گسترده علیه فعالان، منتقدان و شاهزاده‌ها سعی می‌کند اقتدار خود را نشان دهد.
در حالی که اقدام‌های محمد بن سلمان در جهت نقض حقوق بشر به شدت گرفتن خفقان و استبداد در عربستان منجر میشود، اما کشورهای مدعی حقوق بشر از هرگونه اقدامی علیه این کشور جهت متوقف کردن یا کاستن از نقض حقوق بشر خودداری می‌کنند. در سال 2022 نیز جنگ روسیه علیه اوکراین و نیاز غرب به نفت عربستان سعودی سبب شد کشورهای غربی بیش از زمان‌های دیگر چشم خود را به روی نقض گستره حقوق بشر در عربستان ببندند و محمد بن سلمان با خیالی آسوده‌تر پروژه سرکوب مخالفان و حذف رقبا را پیش می‌برد.
نویسنده: سيد رضی عمادی
113
