عربستان ملک سلمان آشکارا دچار بی ثباتی است. این بی ثباتی هم در عملکردها و هم در عزل و نصب ها مشهود است. به لحاظ عملکردی، عربستان که پیش از به قدرت رسیدن ملک سلمان در ژانویه 2015 سیاست خارجی محافظه کارانه داشت پس از روی کار آمدن "سلمان بن عبدالعزیز" به سیاست خارجی تهاجمی روی آورد که جنگ ضد یمن و قطع روابط دیپلماتیک با ایران از جمله مظاهر این سیاست خارجی است.
ریاض حتی ضد اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیز به سیاست خارجی تهاجمی روی آورد که تنش و قطع روابط با دوحه نمونه آن است. برونداد این سیاست خارجی در حدود 5 سال گذشته شکست های مکرر و تضعیف موقعیت منطقه ای عربستان بود. به لحاظ عزل و نصب ها نیز بی ثباتی در سیاست خارجی عربستان ملک سلمان آشکار است.
"سعود الفیصل" که 40 سال وزیر خارجه عربستان بود آوریل 2015 از سمت خود برکنار شد. سعود الفیصل 40 سال در راس وزارت خارجه عربستان قرار داشت، اما پس از برکناری وی و تنها در 4 سال ملک سلمان سه وزیر خارجه منصوب کرد.
"عادل الجبیر" آوریل 2015 جایگزین "سعود الفیصل" شد، اما "الجبیر" دسامبر 2018 به دلیل سکوت در جریان قتل "جمال خاشقجی" و اختلاف نظر با "محمد بن سلمان"، ولیعهد، درباره جنگ یمن و تنش با قطر از سمت خود برکنار و "ابراهیم العساف" جایگزین عادل الجبیر شد. ابراهیم العساف تنها 10 ماه در این سمت حضور داشت و دیروز (چهارشنبه) جای خود را به شاهزاده "فیصل بن فرحان آل سعود" داد.
درباره دلایل این عزل و نصب های مکرر می توان به دو نکته اشاره کرد:
اول؛ جاه طلبی های "محمد بن سلمان" و روی آوردن وی به سیاست خارجی تهاجمی با شکست مواجه شده است.عربستان هم شاهد تضعیف موقعیت و نفوذ منطقه ای خود است و هم اینکه شاهد تقویت موقعیت و نفوذ رقبایی نظیر ایران، ترکیه و قطر است. از آنجایی که چرخش قدرت در عربستان امکانپذیر نیست و انتخاباتی وجود ندارد که دولت تغییر کند، لذا وزیران برکنار می شوند تا ولیعهد با وزیر جدید دوره جدیدی را آغاز کند، دوره ای که سیاست خارجی بازسازی شود.
خبرگزاری رویترز در خصوص برکناری "العساف" نوشت: "دلیل این تغییر و تحولات، تلاش عربستان برای بازسازی تصویر خود پس از بحران‌های جدی مانند کشته شدن "جمال خاشقجی"، روزنامه نگار منتقد در کنسولگری عربستان در ترکیه و جنگ یمن است. کشورهای متعددی از جمله برخی متحدان نزدیک عربستان سعودی انتقادهای جدی به این کشور بر سر قتل خاشقجی و جنگ یمن به این کشور وارد کرده اند.
"دوم؛ انتصاب هایی که در وزارت خارجه عربستان انجام گرفت، انتصاب های هوشمندانه و کارآمدی نبود. "ابراهیم العساف"، وزیر دارایی پیشین عربستان و عضو هیأت مدیره شرکت نفتی آرامکو بود که در جریان کمپین "مبارزه با فساد" که از سوی محمد بن سلمان در نوامبر 2017 راه افتاده بود، بازداشت شد و برای مدت کوتاهی در هتل پنج ستاره "کارلتون ریتز" ریاض به همراه دهها نفر از شخصیت‌های برجسته خاندان سلطنتی سعودی و بازرگانان تحت بازداشت بود.
العساف پس از مدتی تبرئه و آزاد شد و ناگهان بدون هیچ پشتوانه دیپلماتیک در راس وزارت خارجه قرار گرفت. اکنون شاهزاده فیصل در حالی وزیر خارجه عربستان شد که تنها 8 ماه تصدی پست سفیر عربستان در آلمان، مشاور ارشد در سفارت عربستان در واشنگتن و همچنین عضویت در شورای مدیریت صنایع نظامی عربستان و نیز رئیس هیات مدیره "شرکت صنایع هواپیمایی السلام" و مشاور در دیوان سلطنتی سعودی را در کارنامه خود دارد.
در واقع شاهزاده فیصل نیز بدون سابقه دیپلماتیک جدی به عنوان وزیرخارجه عربستان منصوب شد. به طور کلی می توان گفت افراد باتجربه ای نظیر "عادل الجبیر" که یکی از باتجربه ترین دیپلمات‌های عربستانی است با سیاست ها و رفتارهای جاه طلبانه محمد بن سلمان تطبیق پیدا نمی کنند و وزیران کم تجربه ای نظیر "ابراهیم العساف" و شاهزاده فرحان نیز حکم "سرباز" را دارند.
139/117
نویسنده: سیدرضی میرعمادی
بیشتر بخوانید:
وزرای خارجه و حمل و نقل عربستان برکنار شدند
وزیر خارجه جدید سعودی کیست؟
