"آنخلا برمودز" ، در بی بی سی اسپانیایی نوشت: خبری که پس از مذاکره آمریکا و مکزیک در مورد ادامه همکاری کشورهای عضو پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی منتشر شد، خبری نا امید کننده بود. زیرا علی رغم آنکه کانادا نیز عضوی از این پیمان است، دولت این کشور در مذاکرات بررسی پیمان نفتا حضور نداشت.
علت این موضوع و عدم حضور نمایندگان "جاستین ترودرو"، نخست وزیر کانادا در مذاکرات نفتا چیست؟
"دونالد ترامپ"، رئیس جمهور آمریکا با بیان آنکه «بررسی خواهیم کرد که آیا می توان کانادا را نیز جزوی از این پیمان به حساب آورد یا آنکه به سادگی بدون حضور کانادا، پیمان نفتا را اجرا کنیم»، حضور کانادا را در پیمان سه جانبه نفتا در ابهام فرو برد.
ترامپ گفته است که در مدت زمان کوتاهی مذاکرات با دولت کانادا را آغاز می کند، ضمن آنکه اعلام کرده است، علاقه ی زیادی هم به انجام این کار ندارد.
وی همواره تاکید دارد، طرف کانادایی باید اقدامات لازم را برای پیوستن به نفتا انجام دهد؛ در غیر این صورت واشنگتن تمایل چندانی به حضور اتاوا در این پیمان ندارد. هدف ترامپ آن است که دولت کانادا تمامی موارد مد نظرش را بپذیرد.
ترامپ بار دیگر با نشان دادن سیاست های اعمال تعرفه گمرکی برای جبران کسری تجاری با شرکای اقتصادی آمریکا، در مورد همسایه شمالی خود اذعان داشت: «به نظر من ساده ترین کاری که می توانیم در تجارت با کانادا انجام دهیم، آن است که بر خودروهای وارداتی تعرفه گمرکی بالا اعمال کنیم. در این صورت مبلغ زیادی از یک تجارت ساده حاصل می شود».
تحلیلگران سیاسی بر این باورند که تصمیمی مشابه از سوی ترامپ در ماه ژوئن باعث شد تا اختلافات واشنگتن- اتاوا عمیق تر شوند. آمریکا در آن ماه 25 درصد بر واردات فولاد و 10 درصد بر واردات آلومینیونم از کانادا تعرفه گمرکی وارد کرد. (همانگونه که بر واردات از مکزیک و اتحادیه اروپا نیز اعمال کرده بود).
اما چرا این اتفاق در بین کشورهایی که با یکدیگر پیمان تجارت آزاد امضا کرده بودند و مدت ها به عنوان شرکای سنتی شناخته می شدند، رخ داد؟ و چرا مکزیک و آمریکا با کنار گذاشتن کانادا به مذاکره در مورد نفتا پرداختند؟
افزایش فشار
"کریس بنسچر" ، تحلیلگر بلومبرگ در مصاحبه ای با بی بی سی اسپانیایی تاکید کرد: «آمریکا بر این باور بود که می تواند در کوتاه مدت با مذاکره با مکزیک، امتیازاتی را در منطقه آمریکای شمالی بدست آورد». به همین دلیل تمایلی به حضور طرف سوم در قرار داد نداشت و ترجیحش به مذاکرات دو جانبه با مکزیک بود.
این کارشناس همچنین توضیح می دهد که تصمیم آمریکا در واقع روشی برای جلو بردن مذاکره، با سرعت مد نظرش است. اکنون آمریکا یک قرار داد با مکزیک دارد و تنها لازم است که کانادا را نیز به سمت این قرارداد جذب کند.
"رجی تامپسون"، تحلیلگر مسائل آمریکای لاتین در این باره می گوید، دور کردن کانادا از میز مذاکرات، «استراتژی تقسیم و تسخیر» آمریکا بوده است. کاخ سفید با این روش توانست، ضمن افزایش سرعت به نتیجه رساندن مذاکرات، بیش تر از آنچه پیش بینی می شد به اهدافش برسد.
در واقع آمریکا ابتدا از خروج نفتا و سپس اعلام مذاکره دو جانبه با مکزیک، به عنوان یک سلاح استفاده کرد تا کانادا را به پذیرفتن نظراتش در مورد تجارت آزاد آمریکای شمالی مجبور کند.
احتمال شکست پیمان سه جانبه با مواضع "لوئیس ویدگری" وزیر امور خارجه مکزیک نیز قوت گرفت. وی روز دوشنبه اعلام کرد، کشورش تمایل دارد کانادا به مذاکرات بپیوندد و معاهده نفتا را سه جانبه پیگیری کند.
اما با این حال رئیس دستگاه دیپلماسی مکزیک یادآور شد که «صرف نظر از آنچه با کانادا اتفاق بیفتد، آمریکا و مکزیک یک توافق دو جانبه را خواهند داشت».
مزایا
اما ایده مذاکره دو جانبه با مکزیک، همچنین مزایای دیگری را نیز به همراه داشت.
از سوی دیگر با توجه به تغییر دولت در مکزیک، آمریکا به دنبال آن بود تا پیش از آغاز به کار دولت جدید در این کشور توافق مناسبی حاصل شود.
به علاوه آنکه با این اقدام، پیروزی های اقتصادی به مراتب بزرگتری برای هر دو طرف به دست می آید.
آمارها نشان می دهند که کسری تجاری آمریکا با کانادا 17 ملیارد دلار و با مکزیک 71 میلیارد دلار است. بنابراین در صورت توافق با مکزیک برای برطرف ساختن این کسری، میزان بیشتری عاید ترامپ می شود.
"کریس بنسچر" بر این عقیده است، «واضح است که کسب درآمد با مکزیک، به ویژه در صنعت خودرو، بسیار آسان تر است. در سال 2017، تعداد خودروهایی که مکزیک به آمریکا صادر کرد، دو برابر میزانی بود که کانادا به این کشور صادر کرده بود. بنابراین تمرکز بر 4 میلیون و 8 هزار خودرو مکزیکی بهتر از داد و ستد برای 2 میلیون و 200 هزار خودروی کانادایی است».
این کارشناس همچنین معتقد است که به واسطه ساختار سیاسی و اداری کانادا، تجارت یا مذاکره با این کشور زمان بیشتری را نیز طلب می کند.
از سویی دیگر، باید در نظر داشت که با قرارداد مکزیک و آمریکا، ترامپ دیگر می تواند اعلام کند که یک قرار داد به امضا رسانده است؛ هر چند این قرارداد، محدود و ضعیف بسته شده است، اما برای اظهار نظرهای بعدی دولت ترامپ کافی به نظر می آید.
تهدید تو خالی؟آیا این امکان وجود دارد که کانادا شرایط بازگشت را نپذیرد و توافق تجارت آزاد، به صورت دو جانبه بین مکزیک و آمریکا پیگیری شود؟
تاسمون در این باره گفته است: «این موضوع در حال حاضر یک تهدید بی اساس است. زیرا با اینکه دولت آمریکا در حال طرح ریزی برای کانادا است، پیش از آن به اجازه کنگره برای عقد یک قرارداد همکاری دو جانبه با مکزیک هم نیازمند است».
وی در ادامه تاکید می کند که بعید است نمایندگان آمریکایی به ترامپ برای یک قرارداد دو جانبه چراغ سبز نشان دهند. «کنگره بیش از هر چیز به دنبال حفظ نفتا به صورت سه جانبه آن است تا بی اعتمادی به آمریکا را از بین ببرد».
بنسچر اما معتقد است، «رئیس جمهور آمریکا به دنبال نفتای دو جانبه است. زیرا این طور فکر می کند که در صورتی که کانادا از این پیمان کنار برود، قراردادهای بیشتری به آمریکا می رسد. بنابراین دو جانبه شدن این توافقنامه بسیار محتمل تر است».
مورد دیگری که مذاکرات نفتا و بحث در مورد چگونگی انجام آن را با پیچیدگی همراه می کند، انتخابات میان دوره ای در ماه نوامبر در آمریکا است. "دونالد ترامپ" به شدت به دنبال آن است تا در این انتخابات طرفداران وی پیروز شوند.
از طرفی، آمریکا به دنبال آن است تا منازعات چند ساله خود با کانادا را در مورد واردات چوب از این کشور را نیز به نوعی حل کند؛ ضمن آنکه دولت این کشور با برداشتن موانع ورودی اجازه واردات هر چه بیشتر محصولات کشاورزی را به آمریکا بدهد.
روز سه شنبه "کریستینا فریلند" وزیر امور خارجه کانادا در واشنگتن حضور داشت تا مذاکرات نفتا را بار دیگر آغاز کند.
او در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد، «تصمیمات سخت» را مکزیک گرفته است. این کشور با آمریکا مذاکره کرد و سپس تصمیم گرفت پیشنهاد تعیین حداقل دستمزد برخی کارگران کارخانه های خودروسازی را نیز، که به میزان 16 دلار در ساعت درنظر گرفته شده است، بپذیرد.
گام های رو به جلوی مکزیک سبب شد تا آمریکا برای انجام مذاکرات مشکلات چندانی نداشته باشند.
بنابراین دست یابی به یک پیمان سه جانبه، به نظر نمی رسد، برخلاف آنچه رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد، کار چندان دشواری باشد.
از طرفی هم خیلی احتمال دارد،در مدل جدید نفتا، نام این پیمان به گونه ای تغییر کند که دیگر هیچ شباهتی با نام سابق خود نداشته باشد.
مترجم: محمد استادولی
بیشتر بخوانید:
ال‌پائیس: پیامدهای رونمایی ترامپ از توافقنامه جدید نفتا
«نه» ی مکزیک و کانادا به پیشنهاد امریکا برای تغییر «نفتا»
تلاش امریکا برای بازنگری در پیمان نفتا+ ویدئو
